Ζητείται προσωπικό: Ο άγνωστος “Χ” των κατασκευών
Τουλάχιστον δύο χρόνια έχουν παρέλθει από τότε που άρχισε να επισημαίνεται τόσο από τις κατασκευαστικές εταιρείες όσο και από τις οικοδομικές επιχειρήσεις, σε όλους τους τόνους, το μεγάλο έλλειμμα προσωπικού. Από μηχανικούς και μελετητές, μέχρι ανειδίκευτους εργάτες, ήδη ήταν εμφανές από τότε ότι θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο στον εγχώριο κατασκευαστικό τομέα να ανταποκριθεί στις τεράστιες ανάγκες που είχαν αρχίσει να δημιουργούνται και σήμερα πλέον βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη. “Υπάρχει τεράστιο ζήτημα προσωπικού όλων των επιπέδων και όλων των ειδικοτήτων”, ανέφερε στο πλαίσιο του συνεδρίου Prodexpo, ο κ. Δημήτρης Ανδριόπουλος, επικεφαλής της Dimand Real Estate, του μεγαλύτερου ομίλου ανάπτυξης ακινήτων. Ο ίδιος έχει επισημάνει το ζήτημα πολλάκις στο πρόσφατο παρελθόν, σημειώνοντας μάλιστα ότι το έλλειμμα αυτό, όχι μόνο δημιουργεί σοβαρές καθυστερήσεις στην ανέγερση νέων κτιρίων, αλλά έχει ως αποτέλεσμα να απογειώνεται και το κατασκευαστικό κόστος, “εκτροχιάζοντας” τους προϋπολογισμούς των εταιρειών και οδηγώντας τελικά σε ακριβότερα κτίρια για τους χρήστες, είτε πρόκειται π.χ. για γραφεία είτε για κατοικίες.
Όπως τόνισε και ο κ. Βασίλης Βλασερός, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Vitael, “τα χειρότερα έρχονται στο κόστος κατασκευής. Λόγω και του Ελληνικού, βλέπουμε τρομερές αυξήσεις κόστους, οι πόροι είναι λίγοι, τα εργατικά αυξάνονται, το κόστος θα εκτοξευθεί περαιτέρω”. Για τον ίδιο, δεν υπάρχει κάποιο αποτέλεσμα από την είσοδο νέου εργατικού δυναμικού, ενώ, όπως τόνισε, θα πρέπει να δίνεται σημασία στη μελέτη ενός έργου, καθώς ο κύκλος ζωής ενός project χρειάζεται τον χρόνο του για τις άδειες και για την κατασκευή. “Πρέπει να δώσουμε στην κατασκευή τον χώρο που της ανήκει, για να παραγάγει έργα ποιότητας με χαμηλό ρίσκο”, υποστήριξε, ενώ απαραίτητη για εκείνον είναι και η μετεκπαίδευση των μηχανικών στις νέες τεχνολογίες.
Μία από τις εταιρείες που επιχειρεί να αξιοποιήσει τις διμερείς συμφωνίες που έχουν υπογραφεί μεταξύ της Ελλάδας και μιας σειράς άλλων χωρών είναι η WorkΙnGreece (www.workingreece.io), μια νέα πλατφόρμα εύρεσης εργασίας, η οποία είναι προσανατολισμένη στην εισαγωγή εργαζομένων από τρίτες χώρες στην Ελλάδα. Ήδη φιλοξενεί πάνω από 10.000 αιτήσεις από ανθρώπους που προέρχονται από χώρες, όπως η Ινδία, το Βιετνάμ, η Αίγυπτος, οι Φιλιππίνες, το Μπαγκλαντές και το Πακιστάν. Σε ό,τι αφορά ειδικά τον κλάδο των κατασκευών, η εταιρεία αναφέρει ότι η ζήτηση δεν αφορά τόσο ανειδίκευτο προσωπικό, όσο συγκεκριμένες ειδικότητες και δεξιότητες. Συγκεκριμένα, στον κατασκευαστικό κλάδο, οι ανάγκες περιλαμβάνουν πιστοποιημένους ηλεκτροσυγκολλητές, εξειδικευμένους μαραγκούς, μηχανικούς επίβλεψης έργων και χειριστές βαρέων μηχανημάτων.
Με τη σειρά του, ο Δρ Αντώνης Πάνας, γενικός διευθυντής της ΤΕΚΑΛ, τονίζει ότι η έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού στον κλάδο είναι πλέον πολύ έντονο πρόβλημα και μάλιστα σε μια περίοδο που ο κατασκευαστικός τομέας διανύει μια πολύ καλύτερη περίοδο, σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν. Ωστόσο, ακόμα και σήμερα, ο κατασκευαστικός κλάδος συνεισφέρει μόνο το 4% στο σύνολο της απασχόλησης της χώρας. Το φαινόμενο αυτό θα πρέπει να μελετηθεί στην ολότητά του και να αναζητηθούν πιο καίριες λύσεις, καθώς το “brain drain”, δηλαδή η φυγή ανθρώπων στο εξωτερικό, συνεχίζεται. “Πρέπει οι δουλειές να είναι καλές και καλοπληρωμένες. Θα πρέπει να δοθούν κίνητρα για να επιστρέψουν οι καλοί εργαζόμενοι στις κατασκευές, όπως έκανε πρόσφατα η Πορτογαλία, που θέσπισε φορολογικές ελαφρύνσεις, για να επιστρέψει το ανθρώπινο κεφάλαιο”, σημείωσε ο Δρ Πάνας. Σημαντικό, δε, όπως επισήμανε, είναι και το ζήτημα της εκπαίδευσης για το υπάρχον προσωπικό, με την Ελλάδα να είναι ουραγός στην κατασκευαστική εξειδίκευση, με τέτοιες ελλείψεις ακόμα και σε αποφοίτους πανεπιστημιακών και πολυτεχνικών σχολών, ένα κενό το οποίο, όπως συμπλήρωσε, πρέπει άμεσα να καλυφθεί.
Σύμφωνα με τον επικεφαλής της WorkInGreece, κ. Βαγγέλη Κανελλόπουλο, οι χώρες που έχουν ανθρώπους με ειδίκευση και τεχνογνωσία, ώστε να απασχοληθούν στα κατασκευαστικά έργα, είναι κυρίως το Βιετνάμ, η Αίγυπτος και το Μπαγκλαντές. “Πιστεύουμε ότι η ζήτηση από τις κατασκευαστικές εταιρείες θα αυξηθεί κατακόρυφα τους επόμενους μήνες. Ήδη βλέπουμε ότι αυτό έχει συμβεί το τελευταίο διάστημα. Αξίζει να σημειωθεί ότι το πρόβλημα εύρεσης ανθρώπων που θα απασχοληθούν στα έργα δεν είναι μόνο ελληνικό, αλλά πανευρωπαϊκό. Το αντιμετωπίζουν και άλλες χώρες με σημαντικά προγράμματα έργων υποδομών, ιδίως στον ευρωπαϊκό νότο. Ως εκ τούτου, υπάρχει και ανταγωνισμός για την εύρεση ανθρώπων”, τονίζει χαρακτηριστικά.
Στη μελέτη του ΙΟΒΕ για τον κατασκευαστικό κλάδο, που δημοσιεύτηκε νωρίτερα εντός του έτους, σημειώνεται ότι παρά τη σημαντική αύξηση του κατασκευαστικού αντικειμένου, ο αριθμός των εργαζομένων στον κλάδο έχει παραμείνει ουσιαστικά αμετάβλητος σε συνολικά 197.000 το 2022. Αντίστοιχα, στις δραστηριότητες των αρχιτεκτόνων και των μηχανικών απασχολούνταν το 2022 περίπου 74.000 άνθρωποι, αριθμός που επίσης δεν παρουσιάζει ιδιαίτερη μεταβολή από το 2017.
Στο πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, μόνο κατά την περίοδο 2024-2026 υπολογίζεται ότι ο αριθμός των εργαζομένων θα πρέπει να αυξηθεί κατά περίπου 51.000-55.000 ανθρώπους, αγγίζοντας τους 250.000 συνολικά, προκειμένου να υπάρξει επάρκεια εργαζομένων. Μια πιθανή έλλειψη αναμένεται να προκαλέσει καθυστερήσεις, που με τη σειρά τους θα οδηγήσουν σε αύξηση του προϋπολογισμού των έργων και ασφαλώς στη μη τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων.
Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος των αναγκών, αρκεί να σημειωθεί ότι συνολικά τη δεκαετία 2014-2023 εκτελέστηκαν έργα συνολικού προϋπολογισμού 16 δισ. ευρώ. Για την περίοδο από το 2024 και μετά υπολογίζεται ότι το ανεκτέλεστο υπόλοιπο των προς εκτέλεση έργων θα προσεγγίσει τα 44 δισ. ευρώ, δηλαδή σχεδόν τριπλάσιο. Με βάση τα στοιχεία της τελευταίας έκθεσης της PwC για τις υποδομές (PwC Infrastructure Greece 2024), από αυτά τα 44 δισ. ευρώ, τα 16,4 δισ. ευρώ θα αφορούν τον τομέα της ενέργειας (από 4,8 δισ. ευρώ που δαπανήθηκαν τα 10 χρόνια που προηγήθηκαν), ενώ για οδικά έργα, όπου θα δαπανηθούν 7,4 δισ. ευρώ, σχεδόν όσα και τη δεκαετία που προηγήθηκε (7,3 δισ. ευρώ). Ο τομέας του τουρισμού θα απορροφήσει κεφάλαια 3,7 δισ. ευρώ, έναντι μόλις 0,9 δισ. ευρώ, ενώ στον κλάδο της διαχείρισης απορριμμάτων θα απορροφηθούν κονδύλια ύψους 2,8 δισ. ευρώ, από μόλις 0,4 δισ. ευρώ τη δεκαετία που προηγήθηκε.
Ωστόσο, ένα από τα ζητήματα που προκύπτουν είναι ο χρόνος υλοποίησης των έργων αυτών. Με βάση τα στοιχεία της PwC, από τα 44 δισ. ευρώ των έργων αυτών, στο στάδιο της υλοποίησης βρίσκεται μόλις το 26%, ή έργα 11,44 δισ. ευρώ. Το υπόλοιπο 74% παραμένει υπό σχεδιασμό, ή σε διαγωνιστική διαδικασία. Ενδεχομένως, οι δεδομένες αυτές παθογένειες της παραγωγής έργων στην Ελλάδα να αποδειχθούν και ευεργετικές στην παρούσα συγκυρία έλλειψης ανθρώπων.
