Το νέο δημοσιονομικό πλαίσιο της Ε.Ε. φέρνει περικοπές σε γεωργία και περιβάλλον – Η Ελλάδα επιμένει στα υπερπλεονάσματα, ενώ άλλες χώρες στρέφονται στην κοινωνική στήριξη

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την πρότασή της για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2028–2034, σηματοδοτώντας μια σαφή μετατόπιση των ευρωπαϊκών προτεραιοτήτων από τη συνοχή και την αγροτική πολιτική προς την ασφάλεια και την άμυνα. Η νέα αρχιτεκτονική του προϋπολογισμού προβλέπει μείωση των πόρων για γεωργικές ενισχύσεις και περιβαλλοντικές δράσεις, και ενίσχυση των στρατιωτικών δαπανών, στο πλαίσιο της «συλλογικής ευρωπαϊκής ασφάλειας».

Η αλλαγή αυτή δεν είναι απλώς τεχνική. Αντιπροσωπεύει μια νέα ταυτότητα για την Ε.Ε., όπου η σύγκλιση και η κοινωνική συνοχή παραχωρούν τη θέση τους στην αμυντική ετοιμότητα και την γεωπολιτική στρατηγική. Το ποσοστό του προϋπολογισμού που αφορά τη συνοχή και την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) μειώνεται από 67,2% στην περίοδο 2021–2027 σε μόλις 47% για την περίοδο 2028–2034.

Η Ελλάδα, αντί να ακολουθήσει το παράδειγμα άλλων χωρών που αξιοποιούν τα «μέτρα διακριτών εσόδων» (Discretionary Revenue Measures – DRM) για να ενισχύσουν την κοινωνική στήριξη, επιλέγει να διατηρεί υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα και περιορισμένα περιθώρια κοινωνικών παρεμβάσεων. Οι DRM είναι φορολογικά εργαλεία που αυξάνουν τα έσοδα από τον μεγάλο πλούτο και επιτρέπουν τη χρηματοδότηση στοχευμένων πολιτικών ανακούφισης.

Αντίθετα, χώρες όπως η Αυστρία, η Ιρλανδία, η Ιταλία και η Ολλανδία εφαρμόζουν εισφορές στις τράπεζες και τις ενεργειακές εταιρείες, αυξάνουν τους φόρους στα μερίσματα και μειώνουν τον ΦΠΑ σε βασικά αγαθά. Η Ελλάδα, όμως, δεν περιλαμβάνει τέτοιες εισφορές, ούτε φορολόγηση υπερκερδών, ενώ ο φόρος μερισμάτων παραμένει στο 5% – το χαμηλότερο στην Ε.Ε.

Συνοπτικά, οι βασικές διαφορές στην προσέγγιση:

Οι περισσότερες χώρες αξιοποιούν DRM για κοινωνική στήριξη
Η Ελλάδα επιμένει σε υπερπλεονάσματα και περιορισμένη φορολόγηση του πλούτου
Η Ε.Ε. μετατοπίζεται από τη συνοχή στην άμυνα, μειώνοντας πόρους για γεωργία και περιβάλλον

Η νέα δεκαετία προδιαγράφεται ως περίοδος λιτότητας, με την Ελλάδα να βρίσκεται ήδη σε δυσμενή θέση. Περίπου το 60% των ελληνικών νοικοκυριών δηλώνει ότι «με δυσκολία τα βγάζει πέρα», ενώ η απουσία μέτρων κοινωνικής στήριξης εντείνει τις ανισότητες. Η επιλογή της κυβέρνησης να μην αξιοποιήσει τα εργαλεία που προσφέρει το ευρωπαϊκό πλαίσιο δημιουργεί ερωτήματα για τη βιωσιμότητα της οικονομικής πολιτικής και την κοινωνική συνοχή.

Η συζήτηση στη Βουλή για το νέο δημοσιονομικό πλαίσιο, παρουσία του επιτρόπου Piotr Serafin, αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Η Ελλάδα καλείται να επανεξετάσει τη στρατηγική της, όχι μόνο για να ανταποκριθεί στις νέες ευρωπαϊκές προτεραιότητες, αλλά και για να προστατεύσει τους πιο ευάλωτους πολίτες της.

ΠΗΓΗ