Δασμοί Τραμπ: Μόνο πόνος ή και ευκαιρία;
Η πρόσφατη ανακοίνωση του Αμερικανού Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για την επιβολή σαρωτικών δασμών “Liberation Day” σηματοδοτεί μια στροφή προς τον παγκόσμιο προστατευτισμό. Η εξέλιξη αυτή έχει ήδη προκαλέσει έντονη δυσφορία στην Ευρώπη, ενώ η Ελλάδα παραμένει οικονομικά ευάλωτη λόγω της πολυετούς κρίσης που βίωσε.
Οι νέοι δασμοί προβλέπουν ένα γενικό τέλος 10% για όλες τις εισαγωγές προς τις ΗΠΑ, ενώ χώρες τις οποίες ο Αμερικανός πρόεδρος χαρακτηρίζει “κακούς δρώντες”, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση, θα αντιμετωπίσουν δασμούς έως και 20%!
Αυτή η πολιτική κινείται πέρα από κάθε λογική διεθνούς εμπορικής συνεργασίας και διαταράσσει τις ισορροπίες των εμπορικών σχέσεων παγκοσμίως.
Σύμφωνα με ανάλυση του BBC, η Ευρωπαϊκή Ένωση προειδοποιεί για τρομερές συνέπειες, με ειδικό πλήγμα σε κλάδους όπως είναι η αυτοκινητοβιομηχανία της Γερμανίας, τα είδη πολυτελείας της Ιταλίας και η παραγωγή κρασιού της Γαλλίας. Παρά το γεγονός ότι η ΕΕ διαθέτει ισχυρά μέσα αντίδρασης, όπως η επιβολή αντιποίνων στις μεγάλες αμερικανικές εταιρείες τεχνολογίας, επιδιώκεται η αποφυγή κλιμάκωσης και στόχος της ΕΕ είναι η διαπραγμάτευση.
Η ελληνική οικονομία είναι βαθιά και άρρηκτα συνδεδεμένη με την ευρωπαϊκή αγορά. Για αυτό και βρίσκεται σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση, καθώς κάθε αναταραχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση μεταδίδεται γρήγορα στην ελληνική οικονομία που βασίζεται στην παροχή υπηρεσιών κυρίως προς Ευρωπαϊκές χώρες με τη μορφή του τουρισμού.
Η χώρα μας ακόμα προσπαθεί να ανακάμψει από την χρεοκοπία του 2010, βασιζόμενη στην ανάπτυξη εξαγωγών, τη ναυτιλία και τον τουρισμό, τομείς ιδιαίτερα ευαίσθητους σε τέτοιες διεθνείς πολιτικές εξελίξεις.
Ειδικότερα, η ελληνική ναυτιλία κινδυνεύει άμεσα αν η πτώση των εμπορικών συναλλαγών μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης θα μειώσει δραματικά τη ζήτηση για ναυτιλιακές υπηρεσίες. Αυτό θα προκαλέσει σημαντικές πιέσεις στον κλάδο, θέτοντας σε κίνδυνο χιλιάδες θέσεις εργασίας.
Ελληνικές αγροτικές εξαγωγές, όπως ελαιόλαδο, γιαούρτι και τυριά, καθώς και κρασιά, θα αντιμετωπίσουν άμεσα προβλήματα εν αναμονή πιθανών αντιποίνων από την ΕΕ έναντι των ΗΠΑ, αν οι δεύτερες δεν έρθουν στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης.
Αυτές οι πιέσεις θα περιορίσουν περαιτέρω την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων στις διεθνείς αγορές.
Ο τουρισμός, ζωτικής σημασίας για την Ελλάδα, κατά πάσα πιθανότητα θα πληγεί επίσης.
Μια δυνητική οικονομική ύφεση στην Ευρώπη, εξαιτίας της εμπορικής αντιπαράθεσης, θα μειώσει τη δυνατότητα των Ευρωπαίων να επισκεφθούν την Ελλάδα καθώς η αναψυχή δεν είναι είδος πρώτης ανάγκης, με πολλαπλάσιες αρνητικές συνέπειες στην οικονομία και την απασχόληση.
Η οικονομική αβεβαιότητα θα μπορούσε να μειώσει επίσης τις ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα.
Οι μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες θα γίνουν πιο εσωστρεφείς, γεγονός που θα περιορίσει περαιτέρω τις ελληνικές εξαγωγές και την οικονομική δραστηριότητα, στις δευτερογενείς επιπτώσεις.
Στην ανάλυση του το BBC, αναφέρει πως η Κίνα θα μπορούσε να θεωρεί τους δασμούς αυτούς ως ένα δώρο, καθώς της επιτρέπουν να προωθήσει τον εαυτό της ως παγκόσμιο ηγέτη του ελεύθερου εμπορίου και της πολυμερούς συνεργασίας. Αυτό περιπλέκει περαιτέρω τη γεωπολιτική θέση της Ελλάδας, η οποία ήδη αντιμετωπίζει αυξημένες πιέσεις από πολλαπλά μέτωπα, κυρίως από την Τουρκία, και θα πρέπει να λογαριάσει τη σημασία της στρατιωτικής συμμαχίας με τις ΗΠΑ ίσως παραπάνω από την όποια οικονομική επίπτωση.
Η χθεσινή ανάλυση του Michael Bloomberg προσθέτει μια ακόμα κρίσιμη διάσταση: οι ΗΠΑ βρίσκονται σε πορεία δημοσιονομικής κατάρρευσης.
Με ετήσιο έλλειμμα που ξεπερνά τα $2 τρισεκατομμύρια δολάρια και το χρέος να αναμένεται να ξεπεράσει το 118% του ΑΕΠ έως το 2035, η αμερικανική οικονομία εισέρχεται σε επικίνδυνα και αχαρτογράφητα νερά. Οι δασμοί που μπήκαν δεν πρόκειται να αποφέρουν ουσιαστικά έσοδα ώστε να αντιμετωπιστεί το δημοσιονομικό πρόβλημα. Αντίθετα, μπορεί να επιδεινώσουν την κατάσταση, μειώνοντας την οικονομική ανάπτυξη των ΗΠΑ και αυξάνοντας την ανεργία, οδηγώντας σε βαθύτερη ύφεση με παγκόσμιες επιπτώσεις.
Το Ηνωμένο Βασίλειο επίσης ανησυχεί, αν και βρίσκεται σε καλύτερη θέση με δασμούς μόνον 10%. Παρόλα αυτά, οι επιπτώσεις στους εμπορικούς του εταίρους, όπως η Γερμανία, θα γίνουν πιθανά αισθητές και στην βρετανική αγορά.
Η Ελλάδα πρέπει να δράσει άμεσα, καταρχήν ζητώντας εξαιρέσεις για τα σημαντικά προϊόντα της, και δεύτερον αναπτύσσοντας σχέδια έκτακτης ανάγκης για τις δευτερογενείς επιπτώσεις της επερχόμενης Ευρωπαϊκής ύφεσης λόγω των δασμών, ενισχύοντας από τη μία την εγχώρια παραγωγή και επιδιώκοντας νέες εναλλακτικές εμπορικές συνεργασίες ως διέξοδο για τις εξαγωγές της. Η συνεργασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι κρίσιμη για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που δημιουργούν οι αμερικανικοί δασμοί, και αν μειωθούν τα εμπορικά εμπόδια εντός της ΕΕ που έχει τοποθετήσει η Ευρωπαϊκή και η Ελληνική γραφειοκρατία, ίσως να μετριαστούν οι αρνητικές επιπτώσεις στην Ελληνική Οικονομία.
Επίσης πρέπει πολύ προσεκτικά να αξιολογηθούν ποιες φοροελαφρύνσεις από αυτές που ήδη έχουν δρομολογηθεί, θα μπορούσαν να εφαρμοστούν νωρίτερα ως αντιστάθμισμα, για να αποφευχθεί το πάγωμα της Ελληνικής Οικονομίας στο σύντομο μέλλον.
Θα πρέπει επίσης να αξιολογηθεί πολύ σοβαρά, κατά πόσον είναι εφικτό να δημιουργηθούν άμεσα ζώνες μηδενικής φορολόγησης κερδών, για μια δεκαετία εγγυημένα, για μεγάλες ξένες επενδύσεις, ίσως €100 εκατομμυρίων και άνω. Έτσι θα προσελκύσουμε επενδύσεις που διαφορετικά ίσως να δρομολογούνταν προς τρίτες γειτονικές χώρες ή άλλες ευρωπαϊκές οικονομίες με μεγαλύτερη φορολογική επιβάρυνση από το 0% εγγυημένα για δέκα ή δεκαπέντε χρόνια, ή και για πάντα όπως θα ήταν μια ζώνη ειδικής φορολογικής πρόβλεψης για τεράστιες επενδύσεις!
Αυτός είναι ο τρόπος που η Ελληνική Ναυτιλία αριστεύει διαχρονικά και πρωτεύει παγκοσμίως, λόγω συνταγματικής πρόβλεψης για μηδενική φορολόγηση.
Ίσως με αυτό ως παράδειγμα να μπορούμε να αντιγράψουμε και για μεγάλες βιομηχανικές επενδύσεις στη χώρα μας, μαζί με τη δυνατότητα να μεταφερθεί και σημαντική τεχνογνωσία με αυτές, ώστε να αντισταθμίσουμε την αρνητική επίδραση των δασμών Τραμπ στην ελληνική οικονομία.
Σε τελική ανάλυση, οι δασμοί του Τραμπ συνιστούν μια δραματική αλλαγή εμπορικής πολιτικής με παγκόσμιες επιπτώσεις, που όμως αν κινηθούμε γρήγορα και αποφασιστικά με παράδειγμα τη Ναυτιλία μας, ίσως καταφέρουμε να μετριάσουμε τις αρνητικές επιπτώσεις τους στην Ελληνική οικονομία.
