Ο σκιώδης στόλος πετρελαίου: Η παράλληλη χρυσοφόρα μπίζνα που αγνοεί τις κυρώσεις
Πάνω από 1.000 δεξαμενόπλοια μεταφέρουν πετρέλαιο από Ρωσία, Ιράν και Βενεζουέλα – Πώς λειτουργεί το δίκτυο και γιατί δεν μπορούν να το σταματήσουν οι κυρώσεις
Η παγκόσμια αγορά πετρελαίου λειτουργεί πλέον με δύο πρόσωπα: το επίσημο και το σκιώδες. Ο λεγόμενος σκιώδης στόλος αποτελείται από 1.387 πλοία, εκ των οποίων τα 1.004 είναι δεξαμενόπλοια, δηλαδή περίπου 72% του συνόλου. Πρόκειται για ένα γηρασμένο και χαμηλών προδιαγραφών δίκτυο, που μεταφέρει πετρέλαιο από χώρες υπό διεθνείς κυρώσεις – κυρίως Ρωσία, Ιράν και Βενεζουέλα – προς ασιατικές αγορές όπως η Ινδία και η Κίνα.
Τα πλοία αυτά λειτουργούν εκτός των κανόνων της διεθνούς ναυτιλιακής αγοράς, χωρίς επαρκή ασφάλιση, πιστοποιήσεις ή τεχνικές προδιαγραφές. Η μέση ηλικία τους αγγίζει τα 20,4 έτη, ενώ το 82% των δεξαμενόπλοιων που έχουν υποστεί κυρώσεις είναι άνω των 17 ετών. Αν οι κυρώσεις καταργούνταν άμεσα, τα περισσότερα από αυτά τα πλοία θα οδηγούνταν σε διαλυτήρια, προκαλώντας έλλειψη χωρητικότητας και άνοδο των ναύλων.
Πώς λειτουργεί ο σκιώδης στόλος
Οι κινήσεις του στόλου είναι δύσκολο να ανιχνευθούν, καθώς οι συναλλαγές γίνονται μέσω offshore εταιρειών, εικονικών τραπεζικών λογαριασμών και ανώνυμων μεσαζόντων. Το δίκτυο αυτό κρύβει την πραγματική προέλευση και τον τελικό αποδέκτη των φορτίων, παρακάμπτοντας τις διεθνείς κυρώσεις.
Παρά τις νέες κυρώσεις από ΗΠΑ και ΕΕ κατά των ρωσικών κολοσσών Rosneft και Lukoil, οι εξαγωγές από τα δυτικά λιμάνια της Ρωσίας παραμένουν σταθερές, φτάνοντας τα 2,33 εκατ. βαρέλια ημερησίως. Οι φορτώσεις από Primorsk, Ust-Luga και Novorossiisk συνεχίζονται, με το ρωσικό αργό να κατευθύνεται κυρίως προς Ινδία και Τουρκία.
Γιατί οι κυρώσεις δεν είναι αρκετές
Η πραγματικότητα είναι ότι οι κυρώσεις δεν μπλοκάρουν τις εξαγωγές, απλώς αλλάζουν τον τρόπο και το κόστος. Οι Ρώσοι προμηθευτές αποφεύγουν τις πληρωμές σε ρουπίες, ενώ οι Ινδοί διυλιστές εξετάζουν τον αντίκτυπο των κυρώσεων στα συμβόλαια. Πολλές συναλλαγές γίνονται μέσω εμπορικών εταιρειών και μεσαζόντων, αυξάνοντας το κόστος αλλά προστατεύοντας τους αγοραστές από νομικές συνέπειες.
