Η κατάσταση με τις αναβολές στο Συμβούλιου της Επικρατείας(ΣτΕ) προσλαμβάνει πλέον ανησυχητικές διαστάσεις, καθώς έχει φτάσει στο σημείο σε μια υπόθεση να έχουν δοθεί μέχρι τώρα 73 αναβολές σε βάθος χρόνου 15 ετών. Και, εάν υπολογιστεί και ο χρόνος επώασης που έχει προηγηθεί στα Διοικητικά Πρωτοδικεία και Εφετεία, τότε τα 15 χρόνια γίνονται αυτομάτως τουλάχιστον 22 έτη προσδοκίας, για να εκδοθεί μια απόφαση χωρίς ο πολίτης να μπορεί να εκτιμήσει το πότε, τελικά, θα εκδοθεί η αμετάκλητη απόφαση.
Και παρατηρείται πως με την πάροδο των ετών το φαινόμενο των οίκοθεν αναβολών στο ΣτΕ, από κάποιον αισθητό αριθμό νωχελικών συμβούλων Επικρατείας, αυξάνεται συνεχώς, γεγονός που προκαλεί εύλογη ανησυχία. Όπως γίνεται αντιληπτό οι αναβολές αυτές προκαλούν έντονη δυσφορία στον δικηγορικό κόσμο, αλλά και στους πολίτες που ταλαιπωρούνται και επιβαρύνονται με χρηματικά ποσά.
Παρά την αρνητική εικόνα που έχει σχηματιστεί τα τελευταία χρόνια για την χώρα μας σε ευρωπαϊκό επίπεδο ως προς τις καθυστερήσεις στην απονομή της Δικαιοσύνης και τις αναβολές εκδίκασης υποθέσεων, στο ΣτΕ η κατάσταση αντί να βελτιώνεται συνεχώς χειροτερεύει κάτω από τα αδιάφορο βλέμμα τόσο της πολιτικής ηγεσίας υπουργείου Δικαιοσύνης όσο και των υπευθύνων του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου. Οι καταδίκες της χώρας μας από τα ευρωπαϊκά δικαστήρια, δεν είναι λίγες και οι οικονομικές κυρώσεις πολύ μεγαλύτερες.
Ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατεί στο ΣτΕ είναι ότι ένας μόνος σύμβουλος ο Ι.Σ., επονομαζόμενος από τους συναδέλφους του και ως «Βασιλιάς των αναβολών», έχει φτάσει στο σημείο οι υποθέσεις που είχε στο συρτάρι του εδώ και δεκαετίες να… μεταχρεώνονται σε άλλη συνάδελφό του, με την ελπίδα ότι κάποια στιγμή θα δικαστούν, αλλά και πάλι είναι άγνωστο το πότε θα εκδοθούν οι αποφάσεις.
Το ατομικό ρεκόρ του συγκεκριμένου συμβούλου Επικρατείας Ι.Σ., το 2021 ήταν 48 οίκοθεν αναβολές σε μια υπόθεση. Ένα χρόνο μετά το 2022, αφού δεν τον ενοχλούσε κανένας πρόεδρος, ανέβασε τον πήχη των επιδόσεων του στις 59 οίκοθεν αναβολές σε μια υπόθεση. Τώρα, δηλαδή το 2023, έγινε ένα ακόμη βήμα και ο αριθμός των οίκοθεν αναβολών σε μια υπόθεση εκτοξεύτηκε και έφτασε στον αδιανόητο αριθμό των 73!
Οι οίκοθεν αναβολές στο ΣτΕ δίνονται, όχι επειδή το ζητούν οι διάδικοι, αλλά ο σύμβουλος Επικρατείας που έχει χρεωμένη την υπόθεση -δηλαδή είναι εισηγητής της υπόθεσης- δεν την έχει επεξεργαστεί και δίνει από μόνος του αναβολή συζήτησης της υπόθεσης στο ακροατήριο. Φυσικά, υπάρχει το επιχείρημα από την πλευρά των νωχελικών δικαστών ότι οι αναβολές δίνονται επειδή η διοίκηση, δηλαδή τα υπουργεία και οι άλλοι φορείς του Δημοσίου τομέα, δεν στέλνει τα ζητούμενα από το δικαστήριο στοιχεία, τον λεγόμενο φάκελο.
Όμως, παραλείπουν οι νωχελικοί αυτοί δικαστές να αναφέρουν ότι μπορεί να εκδοθεί προδικαστική απόφαση στις περιπτώσεις κατά τις οποίες τα υπουργεία, κ.λπ. δεν αποστέλλουν τα απαιτούμενα στοιχεία. Με την προδικαστική απόφαση τίθεται καταληκτική ημερομηνία ως «date line» αποστολής των ζητούμενων στοιχείων. Και αν η διοίκηση δεν συμμορφωθεί με την προδικαστική απόφαση (δεν στείλει δηλαδή στοιχεία), τότε το ΣτΕ έχει την δυνατότητα να προχωρήσει στην εκδίκαση της υπόθεσης. Κάτι το οποίο ελάχιστες φορές έχει γίνει τα τελευταία χρόνια, δηλαδή να προχωρήσει η εκδίκαση μιας υπόθεσης, στις περιπτώσεις που «αρνείται» η διοίκηση να στείλει τα ζητούμενα στοιχεία από το ΣτΕ, καθώς αυτό «εξυπηρετεί», διότι δικάζονται λιγότερες υποθέσεις και το βάρος της ευθύνης μετατοπίζεται αλόγιστα στους αρμόδιους κρατικούς φορείς.
Από τις υποθέσεις που χειρίστηκε ο Ι.Σ. μια παραμένει «νεκρή» στο ΣτΕ εδώ και 15 ολόκληρα χρόνια και έχουν δοθεί μέχρι τώρα 73 οίκοθεν αναβολές. Η υπόθεση εισήχθη στο ΣτΕ το 2008 και το 2019 μεταχρεώθηκε σε άλλη σύμβουλο Επικρατείας και αναμένει στο μακρύ κατάλογο του ΣτΕ για να δικαστεί.
Να σημειωθεί ότι στον υπολογισμό του χρόνου των καθυστερήσεων αυτών (εφόσον έρχονται με αναίρεση στο ΣτΕ) δεν περιλαμβάνεται ο χρόνος που απαιτήθηκε μέσω των Διοικητικών Πρωτοδικείων και Εφετείων για να φτάσει η υπόθεση στο ΣτΕ. Στην καλύτερη περίπτωση, η χρονική διαδρομή μιας υπόθεσης σε πρώτο και δεύτερο βαθμό των Διοικητικών Δικαστηρίων είναι τα 7 χρόνια.
Ο ίδιος δικαστής χειρίστηκε άλλη δεύτερη υπόθεση που και πάλι παρέμεινε στα συρτάρια του επί 15 χρόνια και έχουν δοθεί μέχρι σήμερα 71 αναβολές. Το 2019 μεταχρεώθηκε και πάλι η υπόθεση σε άλλη συνάδελφό του και είναι ακόμα εκκρεμής.
Ακόμη, ο Ι.Σ. έχει χειριστεί υποθέσεις οι οποίες έμειναν και πάλι ακουμπισμένες στο γραφείο του πάνω από μια 15ετία. Συγκεκριμένα, μια υπόθεση εισήχθη στο ΣτΕ το 2007 και το 2016 μεταχρεώθηκε σε άλλη συνάδελφό του και μέχρι τώρα η υπόθεση αυτή έχει διανύσει 16 χρόνια ωρίμανσης και έχουν δοθεί μέχρι τώρα 32 οίκοθεν αναβολές.
Η άλλη, υπόθεσή του καταγράφει και πάλι 16 ολόκληρα χρόνια «παγώματος», καθώς εισήχθη στο ΣτΕ το 2007, μεταχρεώθηκε το 2017 σε άλλη σύμβουλο Επικρατείας και τώρα διανύουμε το 2023.
Τώρα, την σκυτάλη του ακραίου αριθμού των οίκοθεν αναβολών έχει πάρει η σύμβουλος Επικρατείας Β.Ρ. Οι επιδόσεις της ακολουθούν αυτές του συναδέλφου της Ι.Σ. Σε μια υπόθεση έχουν δοθεί έως σήμερα 46 οίκοθεν αναβολές μέσα σε 13 χρόνια. Η υπόθεση αυτή εισήχθη στο ΣτΕ το 2010 και μέχρι το 2018 παρέμεινε στο ερμάριο της συμβούλου Επικρατείας και μετά μεταχρεώθηκε σε άλλη συνάδελφό της και ακόμη παραμένει εκκρεμείς.
Σε δεύτερη υπόθεση της ίδιας συμβούλου Επικρατείας Β.Ρ. έχουν δοθεί 36 οίκοθεν αναβολές μέσα σε 8 χρόνια. Η υπόθεση εισήχθη στο ΣτΕ το 2015 και μέχρι το 2018 η δικογραφία δεν είχε ανοιχθεί και μεταχρεώθηκε σε άλλη συνάδελφό της και εξακολουθεί να μην έχει εισαχθεί στο ακροατήριο.
Ακολουθεί στην πυραμίδα των αναβολών η σύμβουλος Επικρατείας Κ. Φ. η οποία μέσα σε 5 χρόνια έχει δώσει 30 αναβολές σε μια υπόθεση και έχει προσδιοριστεί -θεωρητικά- ημερομηνία συζήτησης για τον ερχόμενο Οκτώβριο. Η ίδια η Κ.Φ. σε άλλη υπόθεσή της έχουν δοθεί 28 αναβολές μέσα σε 8 χρόνια και η δικογραφία μεταχρεώθηκε το 2021 σε άλλη σύμβουλο Επικρατείας.
Ο κατάλογος των οίκοθεν αναβολών είναι πολύ μεγάλος και από ένα σημείο και μετά δεν έχει νόημα, καθώς η εικόνα του ΣτΕ είναι αρκετά στενάχωρη. Την ίδια στιγμή, ο αριθμός αιτήσεων ακυρώσεως που κατατίθενται μειώνεται συνεχώς τα τελευταία χρόνια όπως και ο αριθμός των αναιρέσεων εφετειακών απόφασεων.
Μια μόνο πειθαρχική ποινή «χάδι»
Φυσικά για πειθαρχικές διαδικασίες ούτε λόγος να γίνεται, εκτός από μια εξαίρεση και αυτή συμβολικού χαρακτήρα παρά τον τεράστιο χρόνο απονομής της Δικαιοσύνης στο ΣτΕ, λόγω του μεγάλου αριθμού των νωχελικών δικαστών, κανένα πειθαρχικό μέτρο δεν έχει ληφθεί τα τελευταία χρόνια από όσους δικαστές διετέλεσαν πρόεδροι του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου, εκτός από μια και μόνο εξαίρεση.
Η εξαίρεση αυτή αφορά τον πλέον «αδύναμο κρίκο» των νωχελικών συμβούλων Επικρατείας, στον οποίο επιβλήθηκε πειθαρχική ποινή της στέρησης μέρους ενός μισθού του, δηλαδή περίπου 2.300 ευρώ. Πριν επιβληθεί η πειθαρχική στον «αδύναμο κρίκο», όπως λένε συνάδελφοί του, ασκήθηκαν πιέσεις να παραιτηθεί από το δικαστικό σώμα, αλλά δεν δέχθηκε να παραιτηθεί. Έτσι, του επιβλήθηκε η εν λόγω συμβολική πειθαρχική ποινή.
Πάντως, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης και συγκεκριμένα ο πρώην υπουργός Κωνσταντίνος Τσιάρας κατά την τετραετή θητεία του, αν και κατ΄ επανάληψη έχει αναφερθεί δημόσια στις μεγάλες καθυστερήσεις στην απονομή της Δικαιοσύνης, δεν «ενεργοποιήσε» τις δυνατότητες που του παρείχε το άρθρο 91 του Συντάγματος για άσκηση πειθαρχικών αγωγών. Το γεγονός, ερμηνεύτηκε ποικιλοτρόπως από το νομικό, και όχι μόνο, κόσμο.
Το κύρος του ΣτΕ διατηρείται ακόμα, παρά τη φθίνουσα πορεία του από έναν αριθμό δικαστών, οι οποίοι επωμίζονται το βάρος του μεγαλύτερου μέρους της ύλης του δικαστηρίου.
