Οι όμηροι της Teleperformance: Ανεργία χωρίς αποζημίωση μετά από 10 χρόνια δουλειάς
Έρευνα του Reporters United και του διεθνούς μέσου ερευνητικής δημοσιογραφίας Follow the Money, βασισμένη σε διαρροή εγγράφων, τεκμηριώνει πώς χιλιάδες εργαζόμενοι της πολυεθνικής Teleperformance μεταφέρονται από τη μία εταιρεία προσωρινής απασχόλησης στην άλλη, χωρίς οι ολιγόμηνες συμβάσεις τους να μετατρέπονται σε αορίστου χρόνου και χωρίς να κατοχυρώνουν αποζημίωση ακόμα και μετά από 12 χρόνια απασχόλησης. Η συνεργασία της Teleperformance με διεθνείς γίγαντες (Apple, Netflix, Microsoft). Η συμμετοχή του ολλανδικού κολοσσού «ανθρωπίνων πόρων» Randstad στους εργοδοτικούς χειρισμούς της Teleperformance.
Τον περασμένο Δεκέμβριο η Σελίν*, Γαλλίδα πολίτης και κάτοικος Αθήνας, απομακρύνθηκε από την Teleperformance μετά από 12 χρόνια απασχόλησης και 22 συμβάσεις ορισμένου χρόνου.
«Η ανακοίνωση της απόλυσης με σόκαρε», είπε η ίδια στο Reporters United. «Περίμενα ότι μια μέρα θα μου πρόσφεραν αυτό που άξιζα, μια σύμβαση αορίστου χρόνου κι έναν καλύτερο μισθό· να νιώσω κι εγώ λίγη ασφάλεια κι αξιοπρέπεια μετά από τόσα χρόνια».
Σε κάποια άλλη εργασία, με σύμβαση αορίστου χρόνου, η Σελίν θα λάμβανε μια αποζημίωση που θα της επέτρεπε να επιβιώσει για όσο έψαχνε δουλειά: από 6.000 έως 12.000 ευρώ (απόλυση με ή χωρίς προειδοποίηση αντίστοιχα).
Όμως, αυτό δεν συνέβη στην Teleperformance Greece, η οποία ως θυγατρική της γαλλικής πολυεθνικής Teleperformance αριθμεί 12.000 υπαλλήλους και προσφέρει υπηρεσίες εξυπηρέτησης πελατών σε κολοσσούς (ΔΕΗ, ZeniΘ, Netflix, Apple, Google, Microsoft, Paypal, Booking, Mercedes-Benz, Edenred, Avis, Miele), με έδρα την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και τα Χανιά.
Τον Φεβρουάριο του 2024 οι εργαζόμενοι της Teleperformance στην Ελλάδα συνέστησαν για πρώτη φορά σωματείο, το ΣΕΤΕΠ (Σωματείο Εργαζομένων στην Teleperformance), καταγγέλλοντας καταχρηστικές εργασιακές πρακτικές. Έως και σήμερα έχουν κατέβει σε τουλάχιστον εννέα απεργίες, οι οποίες προσέλκυσαν το ενδιαφέρον διεθνών ΜΜΕ, όπως η γαλλική εφημερίδα Le Monde, ο βρετανικός Guardian και η γερμανική DW.
Σήμερα η διεθνής έρευνα του Reporters United και του Follow the Money, βασισμένη σε διαρροή εγγράφων, αποκαλύπτει κάτι βαθύτερο και συστημικό: έναν πολυεπίπεδο μηχανισμό απασχόλησης με συνέπεια οι εργαζόμενοι της Teleperformance να στερούνται στοιχειώδη εργασιακά δικαιώματα.
Αγγελίες προσφοράς εργασίας της Teleperformance για λογαριασμό ελληνικών και ξένων πολυεθνικών (Netflix, Microsoft, Booking, Paypal, ΔΕΗ).
Με τα όσα συμβαίνουν στην ελληνική Teleperformance, στο Reporters United είχαμε ασχοληθεί ξανά το 2020, σε μια σειρά ρεπορτάζ που εστίαζαν στις εργασιακές πρακτικές της πολυεθνικής εν μέσω κορονοϊού και δημοσιεύτηκαν σε συνεργασία με το Investigate Europe και την ΕφΣυν.
Τα νέα ευρήματα τεκμηριώνουν πώς χιλιάδες εργαζόμενοι της πολυεθνικής μεταφέρονται από τη μία εταιρεία προσωρινής απασχόλησης (ΕΠΑ) στην άλλη, χωρίς οι ολιγόμηνες συμβάσεις τους να μετατρέπονται σε αορίστου χρόνου και χωρίς να κατοχυρώνουν αποζημίωση ακόμα και μετά από 10 χρόνια εργασίας. Ανάμεσα στις ΕΠΑ που «εξυπηρετούν» την Teleperformance βρίσκεται ένας ακόμη κολοσσός: η ολλανδική Randstad, μέσω της ελληνικής θυγατρικής της Randstad Hellas.
Ας δούμε τα τρία επίπεδα του εταιρικού χειρισμού που θα αναλύσουμε στη συνέχεια.
Στην κορυφή βρίσκονται εταιρείες όπως η Apple και η Netflix, οι οποίες κάνουν «outsource», δηλαδή αναθέτουν στην Teleperformance την εξυπηρέτηση των πελατών τους – μόνο που ο πελάτης (όπως ο χρήστης του iPhone ή η συνδρομήτρια του Netflix) δεν γνωρίζει ότι η εταιρεία που τον εξυπηρετεί είναι η Teleperformance.
Στο δεύτερο επίπεδο έρχεται η Teleperformance. Κι αμέσως μετά, οι εταιρείες προσωρινής απασχόλησης, οι οποίες αναλαμβάνουν να συνάψουν κυλιόμενες και ολιγόμηνες συμβάσεις εργασίας με τους υπαλλήλους της Teleperformance, παρότι αυτοί εργάζονται ουσιαστικά για την Teleperformance και σε αρκετές περιπτώσεις για πολλά χρόνια.
Δύο «παγκόσμιοι ηγέτες»
Η Teleperformance και η Randstad είναι δύο πολυεθνικοί γίγαντες.
Η (εισηγμένη στο γαλλικό χρηματιστήριο) Teleperformance είχε σε παγκόσμιο επίπεδο έσοδα 10,3 δισ. ευρώ το 2024, επισημαίνοντας ότι η δραστηριότητά της στην Ελλάδα αποτελεί βασικό παράγοντα ανάπτυξής της στην Ευρώπη. Πράγματι, η Teleperformance Greece ανακοίνωσε στις τελευταίες οικονομικές καταστάσεις της κερδοφορία 61,1 εκατ. ευρώ και τζίρο 454 εκατ. ευρώ για το 2023 (αύξηση κατά 17,1% και κατά 9,6% σε σχέση με το προηγούμενο έτος αντίστοιχα).
«Πολύ συχνά βλέπουμε ότι οι εργοδότες αποτυγχάνουν να αναλάβουν την ευθύνη για τις συνθήκες εργασίας των εργαζομένων τους – είτε παρακάμπτοντας τους κανονισμούς είτε εκμεταλλευόμενοι νομικά κενά»Ευρωβουλεύτρια Μάριτ Μάι προς το Reporters United
Η μητρική πολυεθνική αυτοπλασάρεται ως «ο παγκόσμιος ηγέτης» στην εξυπηρέτηση πελατών μέσω outsourcing και διεθνώς απασχολεί 490.000 εργαζόμενους, έχοντας παρουσία σε 100 χώρες και εξυπηρετώντας 265 γλώσσες και διαλέκτους.
Όσο για τη Randstad, αυτοπαρουσιάζεται ως «ο παγκόσμιος ηγέτης στη βιομηχανία ανθρώπινων πόρων», λέγοντας πως «το 2024, στις 39 αγορές μας, βοηθήσαμε πάνω από 1,7 εκατομμύρια ανθρώπους να βρουν δουλειά και παρείχαμε συμβουλές σε πάνω από 180.000 πελάτες». Η Randstad απασχολεί 260.300 εργαζόμενους και κατά το προηγούμενο έτος είχε τζίρο 28 δισ. ευρώ.
22 συμβάσεις σε 12 χρόνια
Ας αναλύσουμε τον μηχανισμό απασχόλησης της Teleperformance, στον οποίο συμμετέχει η Randstad Hellas και άλλες εταιρείες προσωρινής απασχόλησης.
Η Σελίν άρχισε να δουλεύει στην εταιρεία το 2012, πρώτα στο τμήμα εξυπηρέτησης πελατών της Apple κι έπειτα της Dropbox. Κατά τη δωδεκάχρονη απασχόλησή της, αναδείχθηκε τρεις φορές εργαζόμενη του μήνα.
Η Teleperformance δεν άλλαξε ποτέ ως έμμεσος εργοδότης της. Ωστόσο, άλλαξαν πολλές φορές οι άμεσοι εργοδότες της, οι εταιρείες προσωρινής απασχόλησης με τις οποίες υπέγραφε συμβάσεις ορισμένου χρόνου για όσο διάστημα εργαζόταν ουσιαστικά στην Teleperformance.
«Το μόνο που άλλαζε ήταν η εταιρεία που, στα χαρτιά, πλήρωνε τον μισθό μου».
Σελίν*, πρώην εργαζόμενη της Teleperformance
Πιο αναλυτικά, το 2012 η Σελίν ξεκίνησε να δουλεύει για την Teleperformance υπογράφοντας ολιγοήμερη σύμβαση με τη Randstad Hellas, πριν ανανεώσει για λίγες εβδομάδες με την ίδια εταιρεία, πριν μεταφερθεί στην Teleperformance, πριν ξαναμεταφερθεί στη Randstad Hellas για περίπου δυόμισι χρόνια, πριν ξαναμεταφερθεί στην Teleperformance για έναν χρόνο, πριν ξαναμεταφερθεί στη Randstad Hellas για τρία χρόνια, πριν ξαναμεταφερθεί στην LMW για σχεδόν τρία χρόνια, πριν καταλήξει στη For People για δύο χρόνια. Πριν απομακρυνθεί χωρίς αποζημίωση.
Ώς το 2024 η Σελίν θα υπέγραφε 22 συμβάσεις. Κι αυτό, ενώ «η αλλαγή άμεσου εργοδότη δεν άλλαζε τίποτα στην καθημερινότητά μου· ούτε θέση ούτε καθήκοντά ούτε τόπο εργασίας», είπε η ίδια στο Reporters United υπό τον όρο της ανωνυμίας, φοβούμενη νομικές ενέργειες από τους πρώην εργοδότες της. «Το μόνο που άλλαζε ήταν η εταιρεία που, στα χαρτιά, πλήρωνε τον μισθό μου».
Σύμφωνα με την ενημέρωση της Teleperformance προς το Reporters United, πάνω από το 40% των εργαζομένων της απασχολείται με συμβάσεις αορίστου χρόνου, από το οποίο προκύπτει ότι σχεδόν το 60% των υπαλλήλων εργάζεται με συμβάσεις ορισμένου χρόνου.
Και πράγματι, η Σελίν δεν αποτελεί εξαίρεση.
Ο Στάθης* μάς δήλωσε υπό τον όρο της ανωνυμίας, φοβούμενος δυσμενή εργοδοτικά μέτρα σε βάρος του: «Είμαι στην εταιρεία πάνω από 10 χρόνια. Πάντα με συμβάσεις ορισμένου χρόνου. Από τη μία ΕΠΑ στην άλλη. Κάθε φορά που η σύμβαση φτάνει στο τέλος της, αγωνιώ αν θα έρθει η ανανέωση, κοιμάμαι με το άγχος αν θ’ απολυθώ χωρίς αποζημίωση μετά από τόσα χρόνια. Δεν περιγράφεται η ψυχική οδύνη όταν περιμένεις τη νέα σύμβαση, νιώθεις μονίμως όμηρος της αβεβαιότητας».
Κάθε σύμβαση της Σελίν ξεκινούσε κατά κανόνα την επομένη της λήξης της προηγούμενης, δημιουργώντας μια μακρά αλυσίδα συμβάσεων ορισμένου χρόνου για την παροχή μιας εργασίας που τελικά κράτησε 12 χρόνια. Λόγω μη υπογραφής σύμβασης αορίστου χρόνου, η Σελίν δεν πήρε ούτε ένα ευρώ αποζημίωση τον περασμένο Δεκέμβριο, όταν έμαθε ότι η σύμβασή της δεν θα ανανεωθεί.
«Ευτυχώς ξαναβρήκα δουλειά μέσα σε λίγες μέρες», σχολίασε η ίδια. «Αν αργούσα, θα αντιμετώπιζα πρόβλημα επιβίωσης».
«Αποτελεί καταχρηστική άσκηση δικαιώματος η συμπεριφορά της συνεχούς μετακίνησης εργαζομένων από τη μία εταιρεία προσωρινής απασχόλησης στην άλλη πριν ξεπεραστεί το όριο των 36 μηνών του νόμου».Βασίλης Ασημακόπουλος, δικηγόρος Εργατικού Δικαίου
Ενώ η Σελίν αποχωρούσε, η Teleperformance θα διαφήμιζε την κατάκτηση του βραβείου «Καλύτερο Μέρος για Εργασία στην Ελλάδα» (από εταιρεία σε εκδήλωση της οποίας, όπως είχαμε αποκαλύψει το 2020, η Teleperformance ήταν στο παρελθόν «χρυσός χορηγός»).
