Να το «success story»: Μόνο στην Ελλάδα ο μισός πληθυσμός είναι πνιγμένος στα χρέη!

Να το «success story»: Μόνο στην Ελλάδα ο μισός πληθυσμός είναι πνιγμένος στα χρέη!

…………………

Η εξαπάτηση των Μνημονίων: Η «αλλαγή κατεύθυνσης» που κατέληξε σε εκτόξευση χρεών

Η χώρα μας εισήλθε σε τρία μνημόνια (2010–2015) υπό την εποπτεία της Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και της Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προκειμένου να διασώσει το πρωτίστως το τραπεζικό σύστημα..

Γράφει ο Εξοργισμένος Αντιμνημονιακός

Ωστόσο, τα μέτρα που επιβλήθηκαν — λιτότητα, συρρίκνωση του κράτους πρόνοιας, υψηλή φορολογία και μειώσεις μισθών‑συντάξεων — δεν έμειναν χωρίς αντίκτυπο και στην κοινωνία και στην ιδιωτική οικονομία.

Το αποτέλεσμα: όχι μόνο η «βοήθεια» δεν οδήγησε άμεσα σε βιώσιμη ανάπτυξη, αλλά η φορολογική και κοινωνική πίεση οδήγησαν σε αύξηση των ιδιωτικών οφειλών — νοικοκυριά και επιχειρήσεις υπό το βάρος της ύφεσης και της έλλειψης ρευστότητας.

Με άλλα λόγια: τα μνημόνια «διπλασίασαν» το κόστος της κρίσης στους πολίτες — όχι μόνο μέσω της δημόσιας δανειοδότησης, αλλά και μέσω της ιδιωτικής επιβάρυνσης.

Στοιχεία εκτόξευσης του ιδιωτικού χρέους

Αξίζει να σημειωθούν μερικά βασικά στοιχεία που αποτυπώνουν αυτή την εξέλιξη:

• Σύμφωνα με δημοσίευματα, το ιδιωτικό χρέος (νοικοκυριά + επιχειρήσεις) το 2024 ανήλθε περίπου στα 226 δισ. € και το 2023 στα ≈ 381,8 δισ. € – με ληξιπρόθεσμες οφειλές προς €‑φορολογία, εφορία, ασφαλιστικά ταμεία, τράπεζες.
• Για παράδειγμα, σε δημοσίευση του Οκτωβρίου 2025 το ιδιωτικό χρέος εκτιμάτο ότι πλησιάζει τα ≈ 240 δισ. €.
• Στην πραγματικότητα το ιδιωτικό χρέος, χωρίς τα χρέη σε ΔΕΚΟ ξεπερνάει τα 230 δισ. €…
• Από την πλευρά του Υπουργείου Οικονομικών αναφέρεται ότι το ληξιπρόθεσμο ιδιωτικό χρέος ανέρχεται σε €229,2 δισ. το 4ο τρίμηνο 2024.
• Τα στοιχεία της OECD/Trading Economics εμφανίζουν ότι ο δείκτης Ιδιωτικό χρέος προς ΑΕΠ για την Ελλάδα το 2024 διαμορφώθηκε στο ~68,6 %.

Από αυτά γίνεται σαφές ότι ενώ οι δημόσιοι λόγοι για τα μνημόνια εστίαζαν στην «προστασία της χώρας» και στη «δημόσια εξυπηρέτηση του χρέους», στην πράξη ο ιδιωτικός τομέας βρέθηκε υπό μεγάλες πιέσεις — καθώς η μείωση της οικονομικής δραστηριότητας, η αύξηση φόρων και η μείωση εισοδημάτων συσσώρευσε χρέη.

Πώς τα μνημόνια συνέβαλαν στην επιβάρυνση του ιδιωτικού χρέους

Παρακάτω συνοψίζονται οι βασικοί τρόποι με τους οποίους τα μνημόνια – και η «θεραπεία» που επιβλήθηκε – οδήγησαν σε αύξηση του ιδιωτικού χρέους:

1. Μείωση εισοδημάτων – απώλεια εργασίας
2. Η συρρίκνωση της οικονομίας μετά το 2009, μαζί με τη διαδοχική λιτότητα, οδήγησαν σε μεγάλη πτώση μισθών, συντάξεων και αύξηση της ανεργίας.
3. Όταν εισοδήματα περιορίζονται, η δυνατότητα αποπληρωμής δανείων και υποχρεώσεων μειώνεται – και φυσιολογικά αυξάνονται οι οφειλές προς φορείς, τράπεζες, εφορία.

Φορο‑επιβαρύνσεις και «φόρο‑λιτότητα»

Η προτεραιότητα στην εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους και η επιβολή μέτρων λιτότητας σήμαναν και μόνιμη αύξηση της φορολογίας / εισφορών. Με άλλα λόγια, οι πολίτες χρεώθηκαν και με επιπλέον βάρη.

Αυτό οδήγησε σε εξάντληση της φοροδοτικής ικανότητας – με αποτέλεσμα να «σπάει» το κλαδί στο οποίο καθόταν η «παραγωγή και η δημόσια οικονομία».

Συρρίκνωση του κράτους πρόνοιας και στήριξης

Οι περικοπές σε κοινωνικές δαπάνες και η «θεραπεία» με ύφεση είχαν κοινωνικό κόστος: αύξηση επισφαλών εσόδων, μείωση αποταμιεύσεων και αύξηση της αναγκαιότητας για ιδιωτικό χρέος ώστε να καλυφθούν ανάγκες.

Ανάπτυξη του τραπεζικού ιδιωτικού χρέους…

Καθώς τα νοικοκυριά έβλεπαν την αγοραστική τους δύναμη να μειώνεται, στράφηκαν σε δανεισμό (καταναλωτικός, στεγαστικός), ενώ οι επιχειρήσεις σε δανεισμό για επιβίωση. Επιπλέον, οι τράπεζες και οι servicers κατέγραψαν αύξηση του «δανείου υπό διαχείριση».

Αποτυχία του μοντέλου «ανάπτυξη μέσω δανεισμού»

Τα μνημόνια και οι πολιτικές λιτότητας βασίστηκαν στην υπόθεση πως η λιτότητα θα επαναφέρει την ανάπτυξη. Όμως η πτώση του ΑΕΠ >30 % σε λίγα χρόνια στη χώρα μας δείχνει ότι το αντίθετο συνέβη.

Όταν η ανάπτυξη δεν έρχεται, το χρέος (δημόσιο και ιδιωτικό) γίνεται βάρος, όχι ευκαιρία.

Το κοινωνικό κόστος της εκτόξευσης

Η συσσώρευση ιδιωτικού χρέους δεν είναι απλά στατιστικό φαινόμενο – έχει πραγματικές συνέπειες:

• Η αύξηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών αντανακλά οικονομική «ασφυξία» για νοικοκυριά που δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους.
• Η φτωχότερη κοινωνία, με χαμηλότερα εισοδήματα, γίνεται όμηρος του χρέους – είτε μέσω υπερφορολόγησης, είτε μέσω δανεισμού, είτε μέσω κατασχέσεων.
• Η ψυχολογική επίδραση: έλλειψη προοπτικής, αυξημένη ανασφάλεια, μετανάστευση νέων, κοινωνική διάσπαση. Η ουσία είναι πως  «ο ελληνικός λαός έσωσε τις τράπεζες και όχι μόνο, βάζοντας υποθήκη το μέλλον των νέων».
• Η διάβρωση των θεσμών: Η «αποικία χρέους», που περιγράφει το ξεπούλημα υποδομών και τη μεταφορά του πλούτου έξω, ενισχύει την αίσθηση ότι τα μνημόνια δεν ήταν απλά επιβάρυνση αλλά πολυετές σχέδιο αποδόμησης της αυτονομίας της χώρας.

Γιατί δεν «διέλυσε» το χρέος το πρόγραμμα – και αντίθετα το αύξησε

Η κριτική που μπορεί να διατυπωθεί είναι ότι το πρόγραμμα των μνημονίων:

• Εστίασε μόνο στη δημοσιονομική εξυγίανση (δημόσιο χρέος) χωρίς να λάβει υπόψη τον ιδιωτικό τομέα ως καίριο παράγοντα βιωσιμότητας.
• Υποτίμησε ότι η οικονομία μιας χώρας είναι ένας ζωντανός οργανισμός, όπου η συρρίκνωση της αγοράς εργασίας, η μείωση των εισοδημάτων και η υπερφορολόγηση επηρεάζουν αρνητικά τη δυνατότητα αποπληρωμής των ιδιωτικών δανείων.
• Ενίσχυσε το μοντέλο «ιδιωτικός τομέας → δανεισμός → ανάπτυξη», χωρίς να διασφαλίσει ότι ο δανεισμός έγινε υπό βιώσιμους όρους.
• Δημιούργησε μια διαγενεακή επιβάρυνση: οι επόμενες γενιές φορτώθηκαν το χρέος, άμεσα ή έμμεσα, είτε μέσω φόρων, είτε μέσω απώλειας προοπτικής, είτε μέσω ιδιωτικής χρέωσης.
• Τελικά, άφησε την οικονομία με υψηλά επίπεδα ιδιωτικού χρέους που παραμένουν «βόμβα», παρά τις πρόσφατες μειώσεις (που όμως δεν αναιρούν το συνολικό κόστος).

Συμπέρασμα

Η εκτόξευση του ιδιωτικού χρέους στην Ελλάδα δεν είναι «τυχαίο τέρας», αλλά αποτέλεσμα συγκεκριμένων πολιτικών επιλογών: των μνημονίων, της λιτότητας, της συρρίκνωσης της οικονομίας, της υπερδιάθεσης φόρων και της έλλειψης κοινωνικής ισορροπίας.

Ακόμη και αν τα τελευταία χρόνια υπάρχουν τάσεις μείωσης του ποσοστού ιδιωτικού χρέους ως προς το ΑΕΠ, παραμένει το γεγονός ότι η χώρα φόρτωσε τις πιο αδύναμες κοινωνικές κατηγορίες με χρέος, και ότι η «λύση» της κρίσης στην ουσία μετέθεσε το κόστος από το δημόσιο στο ιδιωτικό πεδίο.

Η κριτική προς τα μνημόνια δεν έγκειται μόνο στο ότι επιβάρυναν την κοινωνία, αλλά στο ότι δημιούργησαν ένα μοντέλο χρέους που τώρα αντί να «διαλύει» μόνο το δημόσιο, διαλύει και το ιδιωτικό – νοικοκυριά, μικρομεσαίες επιχειρήσεις, νέους ανθρώπους.