Η ραγδαία άνοδος των μη τραπεζικών ιδρυμάτων και των ιδιωτικών stablecoins τρομάζει τους επόπτες…
Νέα πρόκληση για τους επόπτες: Το 50% των συναλλαγών εκτός τραπεζών – Τι ειπώθηκε στο συνέδριο της JP Morgan
Σε μια περίοδο που το 50% και πλέον των συναλλαγών στην Ε.Ε. διενεργούνται από μη τραπεζικά ιδρύματα, ο πονοκέφαλος των εποπτών για τα ψηφιακά νομίσματα διεθνώς αυξάνει. Εάν αγνοηθεί η συγκεκριμένη εξέλιξη, ο κίνδυνος για το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα είναι υπαρκτός.
Ψηφιακά νομίσματα συνδεδεμένα με το δολάριο ή το ευρώ, εκδιδόμενα από πολλαπλούς φορείς με διαφορετικά ρυθμιστικά καθεστώτα, μπορούν να απειλήσουν τη νομισματική κυριαρχία της Ευρώπης. Και εάν αυτό συμβεί, τα ίδια τα κράτη μέλη θα θελήσουν από μόνα τους να προστατέψουν τη νομισματική κυριαρχία δημιουργώντας προϋποθέσεις διάσπασης της ευρωπαϊκής νομισματικής ενοποίησης αναφέρουν διεθνείς χρηματοοικονομικοί παράγοντες.
Τον κώδωνα του κινδύνου κρούει ο Pedro Machado, μέλος του Εποπτικού Συμβουλίου της ΕΚΤ, στη συνομιλία του με τον Kian Abouhossein, Διευθύνοντα Σύμβουλο της JP Morgan, στο χρηματοοικονομικό συνέδριο του διεθνούς οίκου στο Λονδίνο.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, τα μη τραπεζικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (NBFIs) έχουν αποκτήσει καθοριστικό ρόλο στη χρηματοπιστωτική διαμεσολάβηση.
Πρόκειται για επενδυτικά ταμεία, ασφαλιστικές εταιρείες, εταιρείες διαχείρισης κεφαλαίων και άλλους οργανισμούς που δεν λειτουργούν ως παραδοσιακές τράπεζες, αλλά προσφέρουν σημαντικό όγκο χρηματοδότησης και επενδυτικών υπηρεσιών. Η αυξανόμενη συμμετοχή τους στις συναλλαγές έχει τραβήξει την προσοχή των εποπτικών αρχών, καθώς η δράση τους επηρεάζει άμεσα τη σταθερότητα του συνολικού χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Στην ευρωζώνη, μάλιστα, η σημασία των NBFIs είναι ιδιαίτερα μεγάλη, με την παρακολούθησή τους να δυσχεραίνεται λόγω απουσίας πλήρως τυποποιημένων και εναρμονισμένων κανόνων.
Οι πιστώσεις εκτός τραπεζών
Ένας από τους πιο ανησυχητικούς τομείς είναι η «αγορά» ιδιωτικού πιστωτικού κεφαλαίου. Πρόκειται για ταμεία που παρέχουν δάνεια εκτός του τραπεζικού συστήματος και τα οποία αναπτύσσονται με εξαιρετικά γρήγορους ρυθμούς.
Οι τράπεζες έχουν αυξήσει σημαντικά την έκθεσή τους σε τέτοια κεφάλαια, χωρίς όμως οι πρακτικές διαχείρισης κινδύνου τους να ακολουθούν με την ίδια ταχύτητα, όπως σημειώνει ο κ. Machado. Αυτό δημιουργεί ένα επικίνδυνο χάσμα μεταξύ ανάπτυξης και εποπτείας. Σε μια πιθανή αναταραχή, οι σύνθετες συνδέσεις μεταξύ τραπεζών και NBFIs —μέσω άμεσων δανείων, παραγώγων, prime brokerage και συνεπενδύσεων— μπορούν να λειτουργήσουν ως δίαυλοι ταχείας διασποράς κινδύνου.
Για να περιοριστούν οι κίνδυνοι, οι τράπεζες οφείλουν να ενισχύσουν τα πλαίσια διαχείρισης κινδύνου για τις σχέσεις τους με τα NBFIs, ενώ οι εποπτικές αρχές ζητούν πιο αυστηρή και συστηματική παρακολούθηση.
Ωστόσο, η αυξανόμενη σημασία των NBFIs, πέρα από τους κινδύνους, δημιουργεί και νέες ευκαιρίες χρηματοδότησης και επενδύσεων, αρκεί να συνοδεύεται από επαρκείς μηχανισμούς ελέγχου ώστε να διατηρείται η χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Ο κίνδυνος για το ευρώ
Την ίδια στιγμή, καθώς οι πολίτες της Ε.Ε. στρέφονται ολοένα και περισσότερο σε ψηφιακές πληρωμές, αναδεικνύεται μια ακόμη κρίσιμη πρόκληση: η ανάγκη για ένα αξιόπιστο, δημόσιο ψηφιακό μέσο πληρωμής, διαθέσιμο ισότιμα σε όλες τις χώρες της ευρωζώνης. Οι πρόσφατες παγκόσμιες εξελίξεις, κυρίως η ταχεία ανάπτυξη των ιδιωτικά εκδιδόμενων stablecoins, επιταχύνουν αυτή την ανάγκη.
Τέτοια ψηφιακά νομίσματα, συνδεδεμένα με σταθερό νόμισμα όπως το δολάριο ή το ευρώ, μπορούν εύκολα να υπονομεύσουν τον ρόλο του ευρώ ως νομισματικής άγκυρας εφόσον επικρατήσουν μαζικά στη χρήση.
Το χρήμα αποτελεί θεμελιώδες δημόσιο αγαθό και η ευρωπαϊκή σταθερότητα έχει οικοδομηθεί πάνω στο χρήμα της κεντρικής τράπεζας, το οποίο λειτουργεί ως σημείο αναφοράς για όλο το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Ένα ψηφιακό ευρώ θα επεκτείνει αυτήν την άγκυρα στον ψηφιακό χώρο, προσφέροντας ασφαλείς και σταθερές συναλλαγές σε ένα περιβάλλον όπου ιδιωτικά stablecoins λειτουργούν παράλληλα με τα παραδοσιακά νομίσματα. Όπως τονίζει ο Machado, καθήκον της ΕΚΤ είναι να διασφαλίσει ότι οι πολίτες και η οικονομία δεν θα εκτεθούν σε κινδύνους χρηματοπιστωτικής αστάθειας.
Οι εξελίξεις στις ΗΠΑ —ιδιαίτερα η αυξανόμενη διείσδυση δολαριακών stablecoins— μπορεί να επιταχύνουν τη χρήση τους διεθνώς, προκαλώντας πιέσεις στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και κινδύνους για τη σταθερότητα. Η ΕΕ πρέπει να αξιοποιήσει τη δυναμική της ψηφιοποίησης με τρόπο που ενισχύει, και όχι απειλεί, τη νομισματική της κυριαρχία. Αυτό περιλαμβάνει την προώθηση ψηφιοποιημένων παραδοσιακών περιουσιακών στοιχείων, όπως ψηφιοποιημένες καταθέσεις, καθώς και καλά σχεδιασμένων, αυστηρά ρυθμιζόμενων ευρωπαϊκών stablecoins σε ευρώ.
Τέτοια εργαλεία μπορούν να ενισχύσουν τη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης, μειώνοντας την εξάρτησή της από ψηφιακά νομίσματα τρίτων χωρών και ενθαρρύνοντας καινοτομία στις διασυνοριακές πληρωμές. Ωστόσο, οι ρυθμιστικές αποκλίσεις με τις ΗΠΑ και η πιθανότητα ενός μοντέλου όπου stablecoins εκδίδονται από διαφορετικούς φορείς υπό διαφορετικά καθεστώτα, εντείνουν τον κίνδυνο διάβρωσης της ευρωπαϊκής νομισματικής κυριαρχίας.
Εν τέλει, το μήνυμα των εποπτών είναι καθαρό: χωρίς έγκαιρη δράση, η Ευρώπη κινδυνεύει να χάσει τον έλεγχο του νομισματικού της μέλλοντος.
