Για ποια ανάπτυξη τολμούν και μιλούν κάποιοι;
Η Ελλάδα του 2025 είναι μια διαφορετική Ελλάδα… κρανίου τόπος στην οικονομία και στις συνθήκες διαβίωσης, όπου οι Έλληνες παλεύουν με νύχια και με δόντια, να διατηρήσουν ζωντανό το όνειρο της επιβίωσης… Ένας Εξώκοσμος δηλαδή, παρμένος από κάποια science fiction ταινία του Hollywood, στην οποία τρομακτικές μορφές και τέρατα έρχονται μέσω κάποιας ανοιχτής πύλης στη γη για να… φάνε τους Έλληνες πολίτες!
Ο μέσος Έλληνας υποφέρει, κάποιοι βρίσκονται κάτω από τα όρια της φτώχειας – και δεν είναι λίγοι, ενώ οι ελληνικές επιχειρήσεις, που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας, πνίγονται μέσα σε έναν εφιάλτη ασφυξίας οικονομικής, χωρίς καν υποτυπώδη έστω ίχνη ρευστότητας, με τη συναλλακτική ανασφάλεια να στραγγαλίζει κάθε ελπίδα για σωτηρία. Οι επιχειρηματίες στην Ελλάδα, που με ιδρώτα και αίμα έστησαν την επιχείρησή τους, βλέπουν με τρόμο και απογοήτευση τα όνειρα που κάναν, να συνθλίβονται υπό το βάρος των χρεών τους, αλλά και της πλήρους αδιαφορίας του συστήματος. Μόνο κούφιες εξαγγελίες ακούν εδώ και χρόνια, από αποτυχημένους πολιτικούς, που περιμένουν τον μαγικό καθρέφτη της αλαζονείας και της ανεπάρκειάς τους, να τους πει… πόσο καλοί είναι!
Στην Ελλάδα του 2025, προς 2026 κυριαρχούν συνθήκες ατομικής επιβίωσης, με τους Έλληνες να μάχονται απεγνωσμένα, να παραμείνουν ζωντανοί, χωρίς όμως ελπίδα. Οι σανίδες σωτηρίας ρουφήχτηκαν από το τσουνάμι της καταστροφής που τους έπληξε!
Εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες και μικρού και μεσαίου μεγέθους επιχειρηματίες αδυνατούν πλέον να καλύψουν τις βασικές οικονομικές τους υποχρεώσεις, βρισκόμενοι λίγο πριν την κατάρρευση, εγκλωβισμένοι σε έναν φαύλο κύκλο χρεών, χωρίς διέξοδο και χωρίς ελπίδα ανάκαμψης, με την προσωρινή εμπορική πίστωση να έχει μετατραπεί στη μοναδική εναπομείνασα σανίδα σωτηρίας για πάνω από τις μισές επιχειρήσεις. Από την άλλη, οι τράπεζες παίζουν το παιχνίδι τους, απρόσιτες και απόμακρες, κλείνοντας τις όποιες κάνουλες ρευστότητας στο περίπου 50% εκείνων που εκλιπαρούν για δάνεια σωτηρίας και κάπως έτσι, οι ελληνικές επιχειρήσεις αναγκάζονται να βασίζονται πια, μόνο σε “συνεννοήσεις” με τους προμηθευτές και τους πελάτες τους, πράγμα που δημιουργεί μια ιδιαίτερα εύθραυστη ισορροπία, που καταρρέει κάθε μέρα που περνά…
Οι Έλληνες επιχειρηματίες, που πριν κάποια χρόνια έκαναν σχέδια και ονειρεύονταν ανάπτυξη και εξέλιξη, τώρα μετρούν “χασούρα”, με το μέλλον να τους προκαλεί μόνο απόγνωση και τρόμο. Οι υποχρεώσεις όμως προς το κράτος παραμένουν ανελαστικές, χωρίς οίκτο για τα συντρίμμια που αφήνουν πίσω τους. Στην Ελλάδα του 2025, που εμφανίζει προς τα έξω ως μια αναπτυσσόμενη οικονομία, ικανή να προσελκύσει επενδυτές, οι επιχειρηματίες τρέμουν μπροστά στην επερχόμενη καταιγίδα αφερεγγυότητας, διαβλέποντας, πως οι κίνδυνοι θα κλιμακωθούν. Επί της ουσίας, δεν υπάρχει καμία προοπτική βελτίωσης ως προς το χρόνο είσπραξης των όποιων απαιτήσεών τους. Η κατάσταση εξελίσσεται σε τραγωδία επικών διαστάσεων.
Και πώς να μην υπάρξει αυτή η τραγωδία, όταν πελάτες και επιχειρήσεις παλεύουν καθημερινά για την επιβίωση, με την έλλειψη ρευστότητας να είναι πλέον απόλυτη, ενώ η οικονομική πίεση είναι δυσβάστακτη και οι επιχειρησιακοί περιορισμοί, καθώς και τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα, ολοκληρώνουν το σκηνικό της παράνοιας, του φόβου και της απόγνωσης;
Η πραγματικότητα καταρρίπτει τις όποιες τυμπανοκρουσίες της κυβέρνησης για ισχυρή οικονομία, επενδυτικές βαθμίδες και πρωτόγνωρη ανάπτυξη, και δείχνει ξεκάθαρα πως, τα ελληνικά νοικοκυριά δεν νιώθουν την ανάπτυξη, αλλά αντιθέτως, δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στις καθημερινές τους υποχρεώσεις και όσοι μπορούν και διαθέτουν καταθέσεις, απλά ξοδεύουν από τα έτοιμα. Οι Έλληνες πολίτες – ως καταναλωτές, δεν είναι ούτε χαρούμενοι ούτε αισιόδοξοι, δεν βλέπουν βελτιώσεις στον πληθωρισμό, έχουν χαμηλές προσδοκίες για τις προοπτικές της οικονομίας, των δικών τους οικονομικών δυνατοτήτων, τις υπέρογκες δαπάνες τους, καθώς και την ανύπαρκτη πλέον αποταμίευση…
Στην Ελλάδα, πολύ περισσότερο από ό,τι άλλες χώρες της Ε.Ε. υπάρχει υψηλός αντιληπτός πληθωρισμός γεγονός που αποτελεί σοβαρό πρόβλημα. Το ότι, ειδικά σε χώρες της Ευρωζώνης ο αντιληπτός πληθωρισμός είναι επίσης σημαντικό πρόβλημα, παρά ταύτα, εμφανίζει ισχυρότερη και πιο γρήγορη βελτίωση από ό,τι εδώ στην Ελλάδα.
Προφανώς, οι μέσοι όροι που αναφέρονται σε οικονομικά κείμενα, συνήθως δεν λένε ολόκληρη την αλήθεια και ο πρώτος λόγος είναι η ανισοκατανομή του εισοδήματος… συνεπώς και του πλούτου.
Οι μεγάλες αυξήσεις τιμών στα ακίνητα, σε μετοχές και ομόλογα ευνόησαν κυρίως τους κατόχους τους και όχι τα οικονομικά αδύναμα στρώματα της ελληνικής κοινωνίας, που δεν έχουν ουσιαστική συμμετοχή σε τέτοιου είδους περιουσιακά στοιχεία.
Υπάρχει όμως και ένας δεύτερος λόγος που δεν είναι άλλος, από τον υψηλό πληθωρισμό που χαρακτηρίζει την παγκόσμια οικονομία μεταξύ 2021 και 2024 και αυτό διότι ο πληθωρισμός συνήθως πλήττει πιο πολύ τους αδύναμους οικονομικά πολίτες μιας χώρας, που αδυνατούν να μετακυλήσουν στην υπόλοιπη οικονομία τις όποιες επιπτώσεις της ακρίβειας που βιώνουν.
Πέραν όμως όλων των προαναφερθέντων, ειδικότερα ο πληθωρισμός των τελευταίων ετών επικεντρώθηκε στην αγορά τροφίμων και στις υπηρεσίες, όπως για παράδειγμα τα ενοίκια, τα οποία πλήττουν ιδιαίτερα τα φτωχότερα κοινωνικά στρώματα του πληθυσμού!
Με νηφαλιότητα και χωρίς λεκτικές κραυγές, συνοψίζουμε ως εξής: παρ’ όλες τις αναφορές περί στιβαρής πλέον ελληνικής οικονομίας, τις αναβαθμίσεις των οίκων αξιολόγησης και την φημολογούμενη ανάπτυξη, οι πολίτες όχι μόνο δεν περνούν καλά, αλλά συνεχίζουν να πέφτουν επίπεδα και να φτωχοποιούνται περαιτέρω… γεγονός αναμφισβήτητο, που οφείλεται στη στρεβλή και άνευ σχεδιασμού ανάπτυξη… χωρίς ανθεκτικότητα, καθώς και στην εκτεταμένη κρίση αξιοπρεπούς διαβίωσης. Επιπλέον, η αγοραστική δύναμη των μισθών κατατάσσεται στην τελευταία θέση της Ε.Ε., τα χαμηλότατα ποσοστά απασχόλησης στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα και σε κλάδους της υψηλής τεχνολογίας, και τέλος, το υψηλότερο ποσοστό νοικοκυριών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με κόστος στέγασης μεγαλύτερο του 45% του διαθέσιμου εισοδήματος.
Εκτός όμως όλων των άλλων, η ελληνική οικονομία, αυτή τη δεδομένη στιγμή βρίσκεται στο χείλος ενός αβυσσαλέου γκρεμού. Η κρίση στη Μέση Ανατολή λειτουργεί ως σεισμός αρκετών έως πολλών ρίχτερ, που κλυδωνίζει την εύθραυστη ισορροπία στη χώρα μας, απειλώντας να αποσταθεροποιήσει και να γκρεμίσει τα πάντα. Ο πληθωρισμός βρίσκεται ήδη σε πολύ υψηλά επίπεδα, ετοιμαζόμενος να εκτοξευθεί σε ακόμα υψηλότερα μεγέθη, συνθλίβοντας ολοκληρωτικά τα ελληνικά νοικοκυριά και αφήνοντας οικογένειες να παλεύουν εναγωνίως, για την καθημερινή επιβίωσή τους.
Και βέβαια θα συνεχίσουμε να μιλάμε για ανάπτυξη – αυτό είναι το μόνο σίγουρο, αλλά εξειδικεύοντας, μάλλον θα εννοούν… την “Ανάπτυξη της Φτωχοποίησης” των νοικοκυριών και των μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων που φυτοζωούν και μέρα με τη μέρα καταρρέουν…
*Ο Θοδωρής Γιάνναρος είναι μοριακός βιολόγος – γενετιστής
