Ελ Εριάν: Η κρίση στη Γαλλία και η συστημική απειλή
Η αποχώρηση ενός ακόμα πρωθυπουργού της Γαλλίας έρχεται να προστεθεί σε μια αποκαρδιωτική οικονομική προοπτική για τη χώρα. Ο άμεσος καταλύτης για την κίνηση ήταν μια δημόσια διαφωνία αναφορικά με τη σύνθεση του υπουργικού συμβουλίου. Αλλά η υποκείμενη αιτία είναι η επίμονη ανικανότητα της κυβέρνησης να εξασφαλίσει μια λειτουργική κοινοβουλευτική πλειοψηφία για την απαιτούμενη δημοσιονομική σύγκλιση.
Η Γαλλία εμφανίζει αυξημένο έλλειμμα προϋπολογισμού άνω του 5% του ΑΕΠ και έχει ένα εθνικό χρέος που πλησιάζει το 114% του ΑΕΠ. Και τα δύο αυτά νούμερα είναι υψηλά με βάση τα ιστορικά δεδομένα, ιδιαίτερα για μια χώρα του «πυρήνα» της ευρωζώνης.
Η επίπτωση που είχε στην αγορά κρατικών ομολόγων της παραίτησης του Σεμπαστιάν Λεκορνί μετά από λιγότερο από έναν μήνα ως πρωθυπουργός ήταν άμεση. Οι αποδόσεις των γαλλικών κρατικών ομολόγων (OATs) σκαρφάλωσαν τόσο σε απόλυτους όρους όσο και σχετικά με τα αντίστοιχα ομόλογα της ευρωζώνης. Η αγορά ομολόγων τιμολογεί τώρα σημαντικό ασφάλιστρο κινδύνου διακυβέρνησης για τη Γαλλία.
Του Mohamed El-Erian
Αξίζει ιδιαίτερα να σημειωθεί πως η απόδοση του δεκαετούς γαλλικού τίτλου αναφοράς διαπραγματεύεται τώρα πάνω από του αντίστοιχου ιταλικού (BTP) -μια αντιστροφή που κάποτε ήταν αδιανόητη. Αυτή η οικονομική ποινή φέρνει τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης πίσω από μια αγορά που κάποιες φορές στο παρελθόν χαρακτηρίζονταν ως μια από τις «περιφερειακές» οικονομίες του μπλοκ. Αυτή δεν είναι μόνο μια μέτρηση δημοσιονομικής ανισορροπίας, αλλά μια απώλεια εμπιστοσύνης στην ικανότητα του γαλλικού πολιτικού συστήματος να κυβερνήσει αποφασιστικά.
Εν τω μεταξύ, το spread μεταξύ του 10ετούς γαλλικού OAT και του γερμανικού bund αναφοράς έχει διευρυνθεί δραματικά, ξεπερνώντας τις 0,85 εκατοστιαίες μονάδες.
Αυτό δεν κάνει μόνο πιο δύσκολη την ισορροπία των γαλλικών δημοσιονομικών, αλλά περιπλέκει και τις προοπτικές της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Η ΕΚΤ ήδη επιχειρεί το δύσκολο εγχείρημα της εξισορρόπησης της ανάγκης για συγκράτηση του επίμονου πληθωρισμού -που έχει κολλήσει κάπως στις υπηρεσίες- με τις αυξανόμενες ανησυχίες για την αναιμική οικονομική ανάπτυξη στην ευρωζώνη.
Το διευρυνόμενο spread μεταξύ των γαλλικών και γερμανικών ομολόγων απειλεί την ικανότητα της ΕΚΤ να διασφαλίσει ότι η ενιαία νομισματική της πολιτική θα μεταδοθεί ομαλά σε ολόκληρη την ευρωζώνη. Όταν αυξάνεται η διασπορά των αποδόσεων, υπάρχει κίνδυνος να προκληθεί εκείνος ο κατακερματισμός και η πίεση της αγοράς που θα γινόταν συστημική απειλή.
Το τρέχον μήνυμα της αγοράς είναι ξεκάθαρο: αν συνεχιστεί, η πολιτική παράλυση της Γαλλίας μπορεί να μετατραπεί σε χρηματοπιστωτικό πονοκέφαλο για την ευρωζώνη.
Η αστάθεια στη Γαλλία έχει επίσης επιπτώσεις για τη Βρετανία. Μπορεί να είναι δελεαστικό να το αγνοήσει κανείς αυτό, δεδομένου ότι η χώρα βρίσκεται εκτός της ευρωζώνης και της ΕΕ, θα ήταν όμως ένα τεράστιο λάθος.
Μια άμεση επίπτωση είναι ήδη ορατή: οι υψηλότερες αποδόσεις για τα βρετανικά gilts, καθώς η Βρετανία, όπως και η Γαλλία, ανταγωνίζεται στις παγκόσμιες κεφαλαιαγορές για να εξασφαλίσει χρηματοδότηση.
Πράγματι, το άλμα στις αποδόσεις των gilts ως αντίδραση στις ειδήσεις από τη Γαλλία ξεπέρασε αυτό όλων των άλλων μεγάλων ευρωπαϊκών οικονομιών. Επιπλέον, όσο ευάλωτη και αν φαίνεται αυτή τη στιγμή η Γαλλία, μπορεί να είναι σε λιγότερο κακή κατάσταση απ’ όσο το Ηνωμένο Βασίλειο, αν οι αγορές ομολόγων πράγματι χάσουν την υπομονή τους με τις δημοσιονομικά χαλαρές χώρες.
Η Γαλλία έχει ένα ισχυρό δυνητικό στήριγμα από την ΕΚΤ. Η δέσμευση το 2012 του τότε προέδρου της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι να κάνει «ό,τι χρειαστεί», συνέβαλε καθοριστικά ώστε να καταλαγιάζει η ευρωπαϊκή κρίση χρέους.
Η αγορά πίστεψε πως η κεντρική τράπεζα θα χρησιμοποιούσε την απεριόριστη οικονομική δύναμη πυρός της -έναν αμυντικό μηχανισμό που εξακολουθεί να δίνει στη Γαλλία ένα μεγαλύτερο στρώμα προστασίας, ακόμα και αν είναι πολιτικά ακανθώδες.
Η Τράπεζα της Αγγλίας θα μπορούσε επίσης να παρέμβει στην περίπτωση που το κλίμα σε ό,τι αφορά τα ομόλογα επιδεινωθεί σημαντικά στο Ηνωμένο Βασίλειο. Άλλωστε, έπαιξε καθοριστικό ρόλο κατά τη διάρκεια της αναταραχής του 2022, με τον «μίνι» προϋπολογισμό της Λιζ Τρας. Ωστόσο, η υποκείμενη αναταραχή τότε -ένα σοκ από τις μη χρηματοδοτούμενες φορολογικές περικοπές- ήταν πιο εύκολο να αντιστραφεί απ’ όσο τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα το Ηνωμένο Βασίλειο.
Μια έκτακτη παρέμβαση της Τράπεζας της Αγγλίας, σε αντίθεση με την άμυνα της ΕΚΤ, θα κινδύνευε να θεωρηθεί από τις διεθνείς κεφαλαιαγορές ως νομισματοποίηση των επίμονων δημοσιονομικών ελλειμμάτων του Ηνωμένου Βασιλείου. Αυτό ενέχει έναν υψηλότερο κίνδυνο να υπονομευθεί η αξιοπιστία της κεντρικής τράπεζας στο θέμα του πληθωρισμού, κάτι που θα είχε ως αποτέλεσμα περισσότερες προβληματικές επιπτώσεις για τη στερλίνα και για τα μακροπρόθεσμα βρετανικά επιτόκια.
Ως εκ τούτου, ο κίνδυνος είναι αυτό που συμβαίνει στη Γαλλία να μην παραμείνει στη Γαλλία, ιδιαίτερα αν ο προϋπολογισμός του Ηνωμένου Βασιλείου τον Νοέμβριο αποδειχθεί απογοητευτικός όχι μόνον ως προς τη δημοσιονομική σύγκλιση, αλλά και ως προς τις προοπτικές για υψηλότερη παραγωγικότητα και ανάπτυξη.
Για το Ηνωμένο Βασίλειο, αυτό το επεισόδιο θα πρέπει να χρησιμεύσει ως ισχυρή προειδοποίηση ότι ο προϋπολογισμός του Νοεμβρίου θα δοκιμάσει αν το Λονδίνο μπορεί να προσφέρει αυτό που το Παρίσι δεν καταφέρνει.
Οι αγορές ομολόγων χάνουν την υπομονή τους με την πολιτική παράλυση.
