Ακίνητα: Ψηφιακή Κηδεμονία ή Δήμευση;
Πώς το Δημόσιο αποκτά πρόσβαση σε χιλιάδες περιουσίες μέσω «fast track» διαδικασιών και νέων μητρώων
Το νέο νομοσχέδιο του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών υπόσχεται να βάλει τάξη σε ένα χάος δεκαετιών: χιλιάδες σχολάζουσες κληρονομιές και αδρανή ιδρύματα περνούν σε ψηφιακή απογραφή, με στόχο την αξιοποίηση της περιουσίας τους. Όμως πίσω από τις λέξεις «διαφάνεια» και «αξιοποίηση» κρύβεται μια διαδικασία που θυμίζει έμμεση δήμευση ιδιωτικής περιουσίας.
Τι προβλέπει το σχέδιο
- Το Δημόσιο θα αναγνωρίζεται αυτόματα ως δικαιούχος όταν δεν υπάρχουν κληρονόμοι, χωρίς χρονοβόρες δικαστικές διαδικασίες.
- Καμία ιδιόγραφη διαθήκη δεν θα αναγνωρίζεται εις βάρος του Δημοσίου, εκτός αν προσβληθεί στο Μονομελές Πρωτοδικείο.
- Δημιουργείται Μητρώο Κηδεμόνων, Εκκαθαριστών και Ελεγκτών, με δικηγόρους και λογιστές να αναλαμβάνουν τη διαχείριση περιουσιών.
- Για περιουσίες άνω του 1 εκατ. ευρώ, η εκκαθάριση θα γίνεται υποχρεωτικά από ελεγκτική εταιρεία.
Η «ψηφιακή απογραφή» ως εργαλείο ελέγχου
Το κράτος αποκτά πλήρη εικόνα για την περιουσία του, μέσω σύνδεσης με το Εθνικό Μητρώο Πολιτών και τα πληροφοριακά συστήματα του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Κάθε θάνατος χωρίς δικαιούχο ενεργοποιεί αυτόματα διαδικασίες μεταβίβασης στο Δημόσιο. Η νέα Πλατφόρμα Σχολαζουσών Κληρονομιών και το Ίδρυμα Ειδικού Σκοπού λειτουργούν ως «ομπρέλα» για την απορρόφηση ανενεργών δωρεών και ιδρυμάτων.
Από αδράνεια σε απαλλοτρίωση;
Η αδυναμία ή καθυστέρηση δήλωσης κληρονομικού δικαιώματος, η ύπαρξη αμφισβητούμενων διαθηκών ή η απλή αμέλεια μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια περιουσίας υπέρ του Δημοσίου. Το πλαίσιο αυτό, αν και παρουσιάζεται ως μέσο αξιοποίησης, ενδέχεται να λειτουργήσει ως μηχανισμός μεταφοράς ιδιωτικής περιουσίας στο κράτος — χωρίς ουσιαστική δυνατότητα αντίδρασης.
