Έρχεται κι άλλο κλάμα: Οι πάροχοι ετοιμάζουν “δωράκι” στους καταναλωτές, χαράτσι 200 εκατ. ευρώ!
Μνήμες από τους μπαταχτσίδες της πρώτης άναρχης περιόδου της σταθερής τηλεφωνίας στην Ελλάδα ξυπνάνε αυτές τις μέρες στον τομέα της ενέργειας όπου μια ομάδα εναλλακτικών παρόχων ζητάει ουσιαστικά να φεσώσει τον ελληνικό λαό με επιπλέον κόστη.
Στα δικαστήρια οδηγείται η υπόθεση με τις εκκαθαρίσεις της αγοράς ρεύματος των παρελθόντων ετών, μετά τη προσφυγή αρκετών παρόχων που ζητούν να εκδοθούν ασφαλιστικά μέτρα, ώστε να σταματήσει ο ΑΔΜΗΕ τη διαδικασία επανυπολογισμού των ποσών με βάση τα πραγματικά επίπεδα των απωλειών (κατά κύριο λόγο ρευματοκλοπές) και τα πραγματικά μερίδια κάθε εταιρείας.
Σύμφωνα μάλιστα με τις πληροφορίες, η δικάσιμος έχει οριστεί έπειτα από αναβολή για την προσεχή Δευτέρα.
Το θέμα αφορά τη γνωστή υπόθεση των εκκαθαρίσεων της περιόδου 2021-2023, όπου επειδή αρχικά δεν είχαν ληφθεί υπόψη τα πραγματικά μερίδια του κάθε παρόχου κατά το επίμαχο διάστημα, η μεν ΔΕΗ έφτασε να χρεωθεί με ποσά πολύ ψηλότερα απ’ αυτά που κανονικά της αναλογούσαν, οι δε εναλλακτικοί με πολύ μικρότερα απ’ όσα έπρεπε να πληρώσουν.
Συνυπολογίζοντας τα έξτρα χρήματα που έπρεπε να είχαν καταβάλλει στο παρελθόν οι πάροχοι, το ποσό πλησιάζει στα 200 εκατ ευρώ, με επίδικο θέμα το ύψος των απωλειών ισχύος, που όπως οι ίδιοι ισχυρίζονται δεν γνώριζαν ότι θα αυξηθούν, γι’ αυτό και αρνούνται να τις πληρώσουν.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες, η αγορά ισχυρίζεται ότι οι απώλειες θα μετακυλιστούν αναπόφευκτα στα τιμολόγια των πελατών, ενώ στο τραπέζι έχει πέσει η ιδέα, όλη αυτή η επιπλέον «ενέργεια κανονικοποίησης» – δηλαδή οι ποσότητες που αγόρασαν για το πρόσθετο πελατολόγιό τους, όπως αυτό προκύπτει με βάση τα πραγματικά μερίδια για την επίμαχη περίοδο – να ενταχθεί στο ρυθμιζόμενο έσοδο του ΔΕΔΔΗΕ.
Στην πράξη αυτό θα σήμαινε να επιμεριστεί το παραπάνω ποσό μέσω των ρυθμιζόμενων χρεώσεων στους λογαριασμούς, ένα σενάριο για το οποίο το ΥΠΕΝ έχει ενημερωθεί και εμφανίζεται αντίθετο, όπως άλλωστε και η ΡΑΑΕΥ που έχει δώσει εντολή στον ΑΔΜΗΕ να συνεχίσει τις εκκαθαρίσεις.
Το υπουργείο φέρεται να έχει διαμηνύσει προς πάσα κατεύθυνση ότι δεν θα επιτρέψει να επιβαρυνθούν οι καταναλωτές, δεδομένου ότι τα παραπάνω ποσά έχουν ήδη πληρωθεί τα προηγούμενα χρόνια από τους καταναλωτές μέσω της ΔΕΗ, η οποία είχε συνυπολογίσει στις ταρίφες της και το υψηλότερο κόστος των απωλειών. Τυχόν επιμερισμός τους στις ρυθμιζόμενες χρεώσεις θα σήμαινε ότι οι καταναλωτές θα καλούνταν να τα ξαναπληρώσουν.
Το «κουβάρι» των εκκαθαρίσεων
Ξετυλίγοντας το «κουβάρι», το πρόβλημα αφορά τη περίοδο από την έναρξη του Target Model (Νοέμβριος 2020) μέχρι το 2024, διάστημα κατά το οποίο οι εκκαθαρίσεις γίνονταν manually από τον ΑΔΜΗΕ, με βάση προγενέστερα στοιχεία για τα μερίδια αγοράς των παρόχων σε σχέση με αυτά που πραγματικά ίσχυαν. Από το 2024 και μετά, το μοντέλο άλλαξε και η εκκαθάριση της αγοράς γίνεται σε real time.
Τα προηγούμενα ωστόσο χρόνια, η ΔΕΗ που στο πλαίσιο του ανοίγματος της αγοράς έβλεπε – και βλέπει – το μερίδιο της να βαίνει σταθερά μειούμενο, βρέθηκε να πληρώνει πολύ μεγαλύτερα ποσά απ’ όσα της αναλογούσαν. Χρεώθηκε π.χ. για το 2021 σαν να είχε μερίδιο 65% αντί για το πραγματικό 63% και το 2022 για 55% παρ’ ότι τη χρονιά εκείνη αυτό είχε πέσει στο 52%.
Στον αντίποδα, οι εναλλακτικοί που αύξαναν – και αυξάνουν- κάθε χρόνο τα δικά τους μερίδια, βρέθηκαν να πληρώνουν λιγότερο από όσα πραγματικά όφειλαν. Αντί η εκκαθάριση να αφορά όγκους που αντιστοιχούν π.χ. σε μερίδιο 5%, αυτή γίνονταν για μερίδιο 3%, κ.ό.κ. Οι ποσότητες που αγόραζαν από το Χρηματιστήριο Ενέργειας δεν αντιστοιχούσαν στα έσοδά τους, καθώς αυτές υπολογίζονταν με βάση μια παρελθοντική εικόνα για τη θέση τους στην αγορά. Το ρεύμα που είχαν πουλήσει στους πελάτες τους ήταν περισσότερο απ’ όσο είχαν πραγματικά πληρώσει για να το αγοράσουν.
Στη ρίζα της στρέβλωσης ήταν η αρχική αδυναμία του ΑΔΜΗΕ να τηρήσει την υποχρέωση του Target Model ότι η τελική εκκαθάριση της αγοράς ολοκληρώνεται την 52η εβδομάδα, (σε 13 μήνες).
Ετσι, η εκκαθάριση του 2020 (Νοε-Δεκ 2020) ολοκληρώθηκε τον Νοέμβριο του 2023, με καθυστέρηση 2 ετών, έπειτα από διαμαρτυρία της ΔΕΗ προς τον Διαχειριστή και εξώδικο προς ΡΑΑΕΥ και ΑΔΜΗΕ. Και η εκκαθάριση του 2021 ξεκίνησε τον Δεκέμβρη του 2023 για να ολοκληρωθεί τον Ιούλιο του 2024, επίσης με καθυστέρηση 1,5 έτους.
Η έκταση ωστόσο του προβλήματος φάνηκε σε όλες του τις διαστάσεις όταν ο ΑΔΜΗΕ άρχισε να εκκαθαρίζει τις συναλλαγές, με βάση τα επικαιροποιημένα μερίδια του κάθε παρόχου για τη συγκεκριμένη χρονιά. Και κυρίως όταν πέρυσι ξεκίνησε την εκκαθάριση για το πρώτο εξάμηνο του 2022, δηλαδή αυτό της ενεργειακής κρίσης.
Την εποχή δηλαδή όπου όχι μόνο εκτινάχθηκαν οι τιμές στην DAM, αλλά ακριβώς επειδή ακρίβυνε πολύ το
ρεύμα, μεγάλωσε και το κίνητρο της ρευματοκλοπής, με πρωταγωνιστές το κλάδο της εστίασης και τους Ρομά. Και οι απώλειες ισχύος από τα μέχρι τότε επίπεδα του 9% εκτινάχθηκαν σε πάνω από 11%, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΕΔΔΗΕ.
Τα ποσά που έχουν ήδη… πληρωθεί
Ο υπολογισμός για τις επιπλέον 684 GWh, δηλαδή τις επιπρόσθετες ποσότητες που προέκυψαν για τους εναλλακτικούς παρόχους με βάση τα πραγματικά μερίδια που είχαν το 2022, έβγαλε ένα ποσό πάνω από 160 εκατ. ευρώ (συντελεστής κανονικοποίησης).
Η αύξηση των απωλειών διόγκωσε τα οφειλόμενα. Κατόπιν αντιδράσεων των προμηθευτών που έβλεπαν να τους έρχονται όλο και πιο «φουσκωμένα» ραβασάκια με τα εξτρά χρήματα που έπρεπε να πληρώσουν για το παρελθόν, η ΡΑΑΕΥ έδωσε εντολή το Μάιο του 2024 να σταματήσει η διαδικασία εκκαθάρισης.
Έπειτα ωστόσο από διαμαρτυρίες της ΔΕΗ – η οποία είχε πληρώσει ειδικά στη καρδιά της κρίσης, δηλαδή το 2022, πολύ περισσότερα απ’ όσα έπρεπε, έχοντας συνυπολογίσει και τις υψηλότερες απώλειες- και μετά από διαβουλεύσεις με την ηγεσία του ΥΠΕΝ και τη ΡΑΑΕΥ, παρουσία όλων των προμηθευτών, τον Απρίλιο του 2025 αποφασίστηκε να επανεκκινήσει.
Κάπως έτσι, μεταξύ του διαστήματος Μαίου – Ιουλίου του 2025 κατέστη δυνατό να ολοκληρωθεί η εκκαθάριση του 1ου τριμήνου του 2022, δηλαδή με 3 χρόνια καθυστέρηση, η οποία πλέον εστιάζει στο 2ο τρίμηνο του επίμαχου έτους.
Σαν αποτέλεσμα των παραπάνω, αρκετοί εναλλακτικοί πάροχοι προσέφυγαν προ ημερών στα δικαστήρια, ζητώντας να διαταχθούν ασφαλιστικά μέτρα, ώστε να σταματήσει ο ΑΔΜΗΕ την εκκαθάριση των παρελθόντων ετών. Και οι πληροφορίες λένε ότι έπειτα από μια πρώτη αναβολή, η υπόθεση έχει πάρει δικάσιμο για την προσεχή Δευτέρα.
Στην ουσία οι προμηθευτές, ενώ αποδέχονται το δίκαιο της ανακατανομής των σωστών ποσών, με βάση τα πραγματικά τους μερίδια, διαφωνούν με το να πληρώσουν τις απώλειες. Η επιχειρηματολογία τους είναι ότι όταν έβγαζαν την επίμαχη περίοδο τα τιμολόγια τους δεν μπορούσαν να φανταστούν τη διόγκωση των απωλειών και γι’ αυτό δεν τις συνυπολόγισαν και δεν τις χρέωσαν στις ταρίφες τους.
Υποστηρίζουν ότι οι απώλειες είναι ένα μη ανακτήσιμο κόστος, που οι ίδιοι δεν μπορούν να καλύψουν, άρα αναπόφευκτα πρέπει να περάσει στα τιμολόγια των πελατών.
Σε αυτή τη φάση βρίσκεται σήμερα το σίριαλ με την εκκαθάριση των παρελθόντων ετών, με τους παρόχους να ζητούν όλη αυτή η «ενέργεια κανονικοποίησης» να ενταχθεί στο ρυθμιζόμενο έσοδο του ΔΕΔΔΗΕ. Τέτοιες κρούσεις είχαν γίνει και προς την προηγούμενη πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ, η οποία υπήρξε αρνητική. Στην ίδια γραμμή φαίνεται να κινείται και η ΡΑΑΕΥ, που απέστειλε επιστολή στον ΑΔΜΗΕ να συνεχίσει τις εκκαθαρίσεις με το σκεπτικό ότι το ρυθμιστικό πλαίσιο ορίζει ότι η αγορά μοιράζεται τη συνολική αξία της ενέργειας που διακινείται κάθε ημέρα στο χρηματιστήριο, μαζί με τις απώλειες, όσο και αν είναι αυτές
