Νέο σκάνδαλο-Αεροδρόμια: Αγοράζουν ραντάρ με «καπέλο» 20 εκατ ευρώ
Με «καπέλο» 20 εκατομμυρίων ευρώ έρχεται το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών να επαναλάβει διαγωνισμό για ραντάρ σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας που είχε ξεκινήσει πριν από 3 χρόνια και ακυρώθηκε.
Του Άρη Χατζηγεωργίου, datajournalists.co.uk
Το κατόρθωμα αυτό του υπουργείου και της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ) που αποκαλύπτουν σήμερα οι Data Journalists, έρχεται να προστεθεί σε μια μακρόχρονη διαδικασία αδράνειας που έχει αφήσει τα αεροδρόμια και τον εναέριο χώρο της Ελλάδας χωρίς σύγχρονα συστήματα επιτήρησης ραντάρ.
Το όλο σκηνικό θυμίζει έντονα την κατάσταση που επικρατούσε στον ελληνικό σιδηρόδρομο πριν το δυστύχημα των Τεμπών, παρά το γεγονός ότι στις αερομεταφορές εμπλέκονται εταιρείες-παγκόσμιοι γίγαντες και εκατομμύρια επιβάτες από κάθε γωνιά του πλανήτη που θέλουν όχι μόνο να φθάσουν ασφαλείς στον προορισμό τους αλλά και χωρίς καθυστέρηση. Χαρακτηριστική ήταν η ατάκα που ακούστηκε στην εξεταστική-παρωδία της Βουλής για τα Τέμπη, πριν σχεδόν δύο χρόνια, όταν ήρθε ο τότε επικεφαλής της Αρχής Πολιτικής Αεροπορίας (ΑΠΑ) Χρήστος Τσίτουρας, ζητώντας να ληφθούν μέτρα για να αποφευχθούν «αεροπορικά Τέμπη». Ο κ. Τσίτουρας είχε κληθεί ως πρώην επικεφαλής της ΕΡΓΟΣΕ ενώ σήμερα είναι υποψήφιος για νέα θητεία στην ΑΠΑ, παρά το γεγονός ότι κατηγορήθηκε για υπογραφή απόφασης που έδινε αναδρομικά 492.000 ευρώ στον εαυτό του.
Ο διαγωνισμός του 2022 και ο διαγωνισμός του 2025. Τα 34.720.000 ευρώ έγιναν 53.600.000 ευρώ
Ας επιστρέψουμε όμως στον επίμαχο διαγωνισμό που φούσκωσε κατά 20 εκατομμύρια ευρώ μέσα σε τρία χρόνια. Αρχικά, προκηρύχθηκε τον Μάιο του 2022, φέροντας την υπογραφή του τότε αρμόδιου υπουργού Κ. Αχ. Καραμανλή. Αφορούσε:
• Την προμήθεια και εγκατάσταση 5 συνεγκατεστημένων συστημάτων επιτήρησης PSR/MSSR MODE S EHS (4 TAR και 1 En route) και 2 συστήματα MSSR (EHS) MODE-S διαδρομής (En route) για την κάλυψη υπηρεσιών αεροναυτιλίας. Ο προϋπολογισμός για την συνολική προμήθεια ήταν 34.720.000 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ. Τα 4 συστήματα TAR αφορούσαν τις τερματικές περιοχές των αεροδρομίων Θεσσαλονίκης, Ηρακλείου, Ρόδου και Κέρκυρας και τα τρία En route τη διαχείριση κυκλοφορίας διαδρομής στις θέσεις Μενετές Καρπάθου, Αττάβυρος Ρόδου και Βίγλα Λήμνου.
• Ο διαγωνισμός ξεκίνησε αλλά εμφάνισε εμπλοκή μετά από σειρά προσφυγών μεταξύ των υποψηφίων αναδόχων. Αντίστοιχα προβλήματα εμφανίστηκαν τα προηγούμενα χρόνια και με άλλους διαγωνισμούς με συνέπεια τα συστήματα να παραμένουν απαρχαιωμένα και – το χειρότερο – δύσκολα και στη συντήρηση λόγω ελλείψεων προσωπικού. Εκκρεμούν διαγωνισμοί συνολικής αξίας 300 εκατομμυρίων ευρώ.
• Μετά την εμπλοκή, ο διαγωνισμός του 2022 ακυρώνεται. Φτάνουμε τον Αύγουστο του 2025 και ξεκινά νέος διαγωνισμός, αυτή την φορά με την έγκριση του νυν υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, Χρίστου Δήμα. Όμως ο προϋπολογισμός του έχει αυξηθεί στα 53,6 εκατομμύρια ευρώ μαζί με τον ΦΠΑ, αν και αφορά τα ίδια συστήματα στα οποία έχει μόνο προστεθεί ένα ακόμη ραντάρ για το αεροδρόμιο της Ανδραβίδας.
• Η έγκριση του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών βασίζεται πάνω σε μελέτη των αρμοδίων της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ), χωρίς κανείς να εξηγεί την διόγκωση του κόστους. Η ΥΠΑ έχει την ευθύνη για την λειτουργία των συστημάτων αεροναυτιλίας και εποπτεύεται από την ΑΠΑ που θεωρείται ανεξάρτητη αρχή. Αυτό το σχήμα, πάντως, δεν έχει καταφέρει εδώ και χρόνια να εγκαταστήσει νέα συστήματα, ορισμένα από τα οποία συνεχίζουν να λειτουργούν πάνω από 20 χρόνια και ορισμένα έχουν αποσυρθεί προ πολλού από άλλες χώρες (π.χ. Αίγυπτος), όπως έχουν καταγγείλει και οι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας.
• Οι αεροελεγκτές έχουν κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου και για το σύστημα προειδοποιήσεων για εμπλοκές μεταξύ αεροσκαφών STCA που θα έπρεπε να λειτουργεί στην περιοχή της Αθήνας. Το σύστημα αυτό προειδοποιεί αυτόματα όταν δύο αεροσκάφη πλησιάζουν επικίνδυνα και οι εργαζόμενοι είναι υποχρεωμένοι να παρακολουθούν εκείνοι για να προλαμβάνουν ανεπιθύμητες καταστάσεις.
• Στις 19 Αυγούστου 2025 εμφάνισε δυσλειτουργίες και το σύστημα ραντάρ στο όρος Μερέντα κοντά στο αεροδρόμιο Ελ. Βενιζέλος προκαλώντας μεγάλη αναστάτωση στις πτήσεις. Το πρόβλημα παραδέχτηκε και ο Χρ.Δήμας απαντώντας στην Βουλή και υποστήριξε ότι επρόκειτο για μεμονωμένη βλάβη σε περίοδο αιχμής ενώ το ραντάρ είχε διαθεσιμότητα 100% το πρώτο εξάμηνο του 2025.
• Οι ελλείψεις στον εξοπλισμό έχουν προκαλέσει καταδίκη της Ελλάδας από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για παραβίαση του Ενωσιακού δικαίου, και ελέγχους από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον αρμόδιο οργανισμό EASA.
• Παρά όλα τα παραπάνω δεδομένα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επαναλαμβάνει την τακτική που ακολουθεί και στα Τέμπη, δηλαδή δίνει χρόνο στην Ελλάδα να προχωρήσει σε κινήσεις συμμόρφωσης βάσει ενός Σχεδίου Δράσης (Action Plan).
