Η «κρίση της σαλάτας» που έπληξε τα βρετανικά σούπερ μάρκετ κυρίαρχησε στα δημοσιεύματα του βρετανικού αλλά και ευρύτερα ευρωπαϊκού τύπου στις αρχές του έτους. Ωστόσο, το πρόβλημα με τις ελλείψεις σε αρκετά είδη διατροφής δεν φαίνεται να περιορίζεται στις γειτονιές που έχουν πληγεί από το brexit.
Αντίθετα, μία σειρά από είδη – από ζυμαρικά και μπύρα έως οδοντόκρεμες– γίνονται δυσεύρετα στα ράφια αρκετών καταστημάτων της Ευρώπης, αλλά και της Μέσης Ανατολής. Πρόκειται για σημείο των καιρών, καθώς η ζήτηση αφήνει πίσω της τις συνέπειες της πανδημίας και προσαρμόζεται στα νέα δεδομένα του υψηλού πληθωρισμού.
Όπως αποκαλύπτει σχετικό δημοσίευμα του Reuters, κορυφαία στελέχη του κλάδου της λιανικής σύμβουλοι και αναλυτές δήλωσαν ότι τα σούπερ μάρκετ δυσκολεύονται να προβλέψουν τη ζήτηση, καθώς οι νέοι τρόποι αγοράς και η κρίση του κόστους ζωής αλλάζουν τις αγοραστικές συνήθειες.
«Η πληθωριστική πίεση που υφίστανται οι καταναλωτές τον τελευταίο καιρό σημαίνει ότι οι άνθρωποι σταματούν να αγοράζουν ορισμένα προϊόντα με πιο απρόβλεπτο τρόπο απ’ ό,τι έκαναν στο παρελθόν», δήλωσε ο Luke Jensen, εκτελεστικός διευθυντής του βρετανικού διαδικτυακού σούπερ μάρκετ Ocado. «Λόγω των υψηλότερων τιμών, οι άνθρωποι αγοράζουν συνολικά μικρότερες ποσότητες τροφίμων και ίσως έχουν γίνει πιο προσεκτικοί στο να μην σπαταλούν τρόφιμα».
Έπειτα από τρεις εβδομάδες σοβαρών ελλείψεων λαχανικών στη Μ. Βρετανία, το Φεβρουάριο, η βρετανική κυβέρνηση ζήτησε από τις αλυσίδες λιανικής να επανεξετάσουν τις σχέσεις με τους προμηθευτές τους
Η κατάσταση περιπλέκεται από τα επίμονα προβλήματα της αλυσίδας εφοδιασμού και την απροθυμία πολλών καταστημάτων να συνάψουν μεγάλες συμφωνίες με τους προμηθευτές όσο οι τιμές των εμπορευμάτων είναι υψηλές. Αυτό προκαλεί αστάθεια στα διαθέσιμα αποθέματα μεγάλης γκάμας προϊόντων όπως η σοκολάτα, η κέτσαπ και τα σαμπουάν, αναφέρει χαρακτηριστικά το Reuters, ενώ αρνητικό ρόλο παίζουν επίσης ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι ακραίες καιρικές συνθήκες, που επίσης προκαλούν διαταραχές στη διαθεσιμότητα της προσφοράς.
Ο Laurent Thoumine, επικεφαλής της Accenture στην Ευρώπη για το λιανικό εμπόριο, δήλωσε ότι τα σούπερ μάρκετ στη Βρετανία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία και την Ισπανία αντιμετώπισαν τα μεγαλύτερα προβλήματα με τα αποθέματά τους.
Τα προϊόντα που εμφανίζουν τις μεγαλύτερες ελλείψεις σε ορισμένα καταστήματα είναι κέτσαπ, ζυμαρικά, σοκολάτα, τσάι, πατατάκια, οδοντόκρεμα και τροφές για κατοικίδια ζώα, σύμφωνα με την έρευνα Data Impact της Nielsen IQ.
«Ορισμένα συστατικά των τροφίμων είναι απλώς σε έλλειψη – όπως οι ντομάτες για την κέτσαπ», δήλωσε ο αναλυτής της Bernstein, Bruno Monteyne, προσθέτοντας ότι τα προβλήματα σε ορισμένα εργοστάσια έχουν επίσης βλάψει την παραγωγή τροφίμων.
Οι ακραίες καιρικές συνθήκες στην Ισπανία φέτος έπληξαν τις προμήθειες ντομάτας στην Ευρώπη, ενώ το υψηλότερο κόστος ώθησε κατασκευαστές όπως η Kraft Heinz να αυξήσουν τις τιμές.
«Όταν τα προϊόντα φτάνουν τελικά στα ράφια των σούπερ μάρκετ, βλέπουμε το τελικό αποτέλεσμα πολλαπλών διαφορετικών διαπραγματεύσεων», δήλωσε ο James Brown, ανώτερος συνεργάτης της εταιρείας συμβούλων Simon-Kucher & Partners, η οποία συμβουλεύει μεγάλους παραγωγούς σχετικά με τις στρατηγικές τιμολόγησης.
Οι συγκρούσεις, οι οικονομικοί κλυδωνισμοί λόγω του COVID-19 και του πολέμου της Ουκρανίας, καθώς και οι ακραίες καιρικές συνθήκες αυξάνουν τον αριθμό των ανθρώπων που υποφέρουν από οξεία πείνα και υποσιτισμό, σύμφωνα με την τελευταία έκδοση της Παγκόσμιας Έκθεσης για τις επισιτιστικές κρίσεις, Μάιος 2023
Αλλάζουν οι αλγόριθμοι
Ο Kevin O’Marah, πρώην στέλεχος της Amazon και ιδρυτής της Zero100, μιας κοινότητας για διευθυντές εφοδιαστικών αλυσίδων, δήλωσε ότι οι πολλαπλοί τρόποι αγορών προκαλούν «σύγχυση» στα καταστήματα που δεν ξέρουν τι να παραγγείλουν και πού.
«Οι μαζικές διαταραχές ανάγκασαν τους επικεφαλής της εφοδιαστικής αλυσίδας να προσπαθήσουν να αποκτήσουν καλύτερο έλεγχο της τεχνολογίας προγραμματισμού τους» πρόσθεσε ο O’Marah.
Οι προμηθευτές πασχίζουν επίσης να προσδιορίσουν τι θέλουν οι καταναλωτές, ενώ η άνοδος των τιμών των βασικών εμπορευμάτων, τα ναυτιλιακά εμπόδια και οι ελλείψεις πρώτων υλών και εργατικού δυναμικού έχουν δημιουργήσει προβλήματα στην ολοκλήρωση ορισμένων παραγγελιών.
«Η δυναμική της ανάπτυξης μετά την πανδημία, σε συνδυασμό με τις ενεργειακές και πολιτικές ασυνέχειες σημαίνει ότι τόσο οι λιανοπωλητές όσο και οι προμηθευτές τους δυσκολεύονται να προβλέψουν με ακρίβεια τη ζήτηση σε μια ασταθή αγορά» δήλωσε ο Ewan Andrew, πρόεδρος του τμήματος παγκόσμιων προμηθειών της Diageo, που κατασκευάζει την Guinness. «Συχνά υπάρχει μια τέλεια καταιγίδα γεγονότων που συμβάλλουν σε ελλείψεις, όπως αυτή που παρατηρείται σήμερα σε ορισμένες προμήθειες τροφίμων στην Ευρώπη».
Η Ισπανία αντιμετωπίζει σοβαρές ελλείψεις τροφίμων καθώς η σοβαρή ξηρασία οδήγησε με μειωμένες σοδειές. «Έχουν προκληθεί μη αναστρέψιμες ζημιές σε περισσότερα από 3,5 εκατομμύρια εκτάρια καλλιεργειών”, ανακοίνωσε η μεγαλύτερη ισπανική ένωση αγροτών COAG.
Πολλές επιχειρήσεις σούπερ μάρκετ χρησιμοποιούν τεχνητή νοημοσύνη για να παρακολουθούν και να παραγγέλνουν περίπου το 90% των προμηθειών τροφίμων για τα καταστήματά τους.
Στην περίπτωση της Majid Al Futtaim Retail, που τροφοδοτεί την αλυσίδα Carrefour στη Μέση Ανατολή, ο διευθύνων σύμβουλος αναγκάστηκε προσφάτως να τροποποιήσει τις παραμέτρους που έχουν οριστεί για το πρόγραμμα παραγγελιών, προσθέτοντας περισσότερες αποθήκες και αποθηκευτικούς χώρους για να διασφαλίσει ότι μπορεί να ανταποκριθεί στη ζήτηση.
«Παρ’ όλα αυτά, καταγράφονται 8%- 12% ελλείψεις στα ράφια» είπε. «Πριν από το 2020 το ποσοστό αυτό ήταν γύρω στο 7%- 9% και τώρα το έχουμε δει να αυξάνεται δραστικά».
