Αυτός ο επιχειρηματίας από το Λουξεμβούργο έβαλε τέλος στα εταιρικά μητρώα της Ευρώπης. Αλλά ποιανού την ιδιωτικότητα προστάτευε;;

 29/03/2024    03 : 08 : 42
Patrick Hansen
72 / 100

Παρουσιάζουμε μία έρευνα του OCCRP για τον Πάτρικ Χάνσεν, τον επιχειρηματία με τις ρωσικές διασυνδέσεις, για τον οποίον η Ελίζα Τριανταφύλλου έγραφε τον περασμένο ΔεκέμβριοΑπροσπέλαστο για το κοινό το μητρώο πραγματικών δικαιούχων εταιρειών πως έφερε το τέλος της δημόσιας πρόσβασης στα μητρώα πραγματικών δικαιούχων εταιρειών σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Από το insidestory.gr

Κύρια ευρήματα της έρευνας

  • Ο Χάνσεν υπήρξε ιδιοκτήτης ή διευθυντής πάνω από 110 εταιρειών που είναι εγγεγραμμένες σε χώρες σε όλον τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων γνωστών παραδείσων μυστικότητας όπως το Μπελίζ, οι Βρετανικές Παρθένοι Νήσοι και το Λουξεμβούργο.
  • Πολλές από τις εταιρείες που διηύθυνε είχαν Ρώσους ιδιοκτήτες. Μία ανήκε στην οικογένεια ενός νομοθέτη του κυβερνώντος κόμματος «Ενωμένη Ρωσία» και χρησιμοποιήθηκε για τη διαχείριση του προσωπικού ενός γιοτ.
  • Μια άλλη, ο ιδιοκτήτης της οποίας αποκρύπτεται, είχε ένα μεγάλο ρωσικό χαρτοφυλάκιο ακινήτων και 99 εκατομμύρια δολάρια σε μετρητά.
  • Οι εταιρείες συνδέουν επίσης τον Χάνσεν με ένα πρώην στέλεχος της Gazprom, έναν ιρακινό επιχειρηματία που εμπλέκεται σε σκάνδαλο διαφθοράς, έναν πρώην πράκτορα της KGB και τους –πατέρα και γιο– ιδιοκτήτες ενός από τους μεγαλύτερους κατασκευαστές υποθαλάσσιων αγωγών της Ρωσίας.
  • Η εταιρεία αεροσκαφών που διευθύνει ο Χάνσεν, η Luxaviation, έλαβε σχεδόν 100 εκατομμύρια ευρώ σε δάνεια από τους μεγιστάνες των αγωγών, τροφοδοτώντας την επέκτασή της από μια μικρή ευρωπαϊκή εταιρεία σε μια επιχείρηση με παγκόσμια εμβέλεια.
  • Οι ειδικοί λένε ότι κάποιος που εμφανίζεται ως διευθυντής για εκατοντάδες εταιρείες είναι πιθανότατα πληρεξούσιος.

Μέχρι τον Νοέμβριο, ο Πάτρικ Χάνσεν, ο οποίος κατάγεται από το Λουξεμβούργο, ήταν γνωστός ως διευθύνων σύμβουλος μιας εταιρείας ιδιωτικών αεροσκαφών με την οποίαν έχουν πετάξει προσωπικότητες όπως ο βασιλιάς Κάρολος Γ’ και μέλη της βελγικής βασιλικής οικογένειας.

Στη συνέχεια, μια αγωγή που κατέθεσε κατά του μητρώου επιχειρήσεων του ΛουξεμβούργουΑπροσπέλαστο για το κοινό το μητρώο πραγματικών δικαιούχων εταιρειών τον εκτόξευσε στο προσκήνιο για πολύ διαφορετικούς λόγους. Ο Χάνσεν αντιδρούσε στους νέους κανόνες της ΕΕAnti-money-laundering directive: the provision whereby the information on the beneficial ownership of companies incorporated within the territory of the Member States is accessible in all cases to any member of the general public is invalid | Court of Justice of the European Union για την καταπολέμηση του ξεπλύματος χρήματος που απαιτούν από όλες τις εταιρείες να αποκαλύπτουν δημοσίως τους ιδιοκτήτες τους, υποστηρίζοντας ότι η ασφάλειά του θα μπορούσε να τεθεί σε κίνδυνο εάν το κοινό μάθαινε ποιες εταιρείες του ανήκαν. Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφώνησε, αποφασίζοντας υπέρ του και κλείνοντας ουσιαστικά τα δημόσια προσβάσιμα μητρώα πραγματικής ιδιοκτησίας, όχι μόνο στο Λουξεμβούργο, αλλά σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Οι υποστηρικτές της διαφάνειας καταδίκασαν την απόφαση, η οποία καθιστά πολύ πιο δύσκολο τον εντοπισμό βρόμικου ή αμφισβητούμενου χρήματος. Το OCCRP και άλλα ερευνητικά μέσα έχουν δημοσιεύσει δεκάδες ιστορίεςBeneficial Ownership Data is Critical in the Fight Against Corruption | OCCRP για τη διαφθορά, οι οποίες δεν θα ήταν δυνατές χωρίς πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με το ιδιοκτησιακό καθεστώς των εταιρειών.

Οι δημοσιογράφοι αναρωτήθηκαν επίσης γιατί απασχολούσε τόσο πολύ τον Χάνσεν το να κρύψει τα ίχνη του. Εξάλλου, ο ρόλος του στην αεροπορική εταιρεία Luxaviation ήταν δημόσιος και ευρέως γνωστός. Γιατί αρνιόταν να δηλώσει τον ιδιοκτήτη της; Το OCCRP και οι εταίροι του σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες αποφάσισαν να το ερευνήσουν.

Αυτό που βρήκαν οι δημοσιογράφοι δεν εξηγεί ακριβώς γιατί ο Χάνσεν κατέθεσε τη μοιραία μήνυση ή αν εκτίμησε τις εκτεταμένες προεκτάσεις της. (Ο επιχειρηματίας δήλωσε στο OCCRP ότι προσπαθούσε απλώς να προστατεύσει την ιδιωτική του ζωή και δεν ήθελε να κλείσουν τα μητρώα ). Δείχνει όμως γιατί ο ίδιος –ή οι επιχειρηματικοί του εταίροι– μπορεί να είχαν συμφέρον να υπάρχει εταιρικό απόρρητο.

kolikov and putin
Ο Β. Κολίκοφ, Ρώσος επιχειρηματίας και ιδιοκτήτης μιας από τις μεγαλύτερες εταιρείες υποθαλάσσιων αγωγών της Ρωσίας, που έχει συνεργαστεί με τον Χάνσεν σε διάφορες επιχειρήσεις, με τον Β. Πούτιν μετά την παραλαβή κρατικής διάκρισης το 2016. [Kremlin.ru]
Όπως αποδεικνύεται, ο Χάνσεν είναι ή υπήρξε διευθυντής ή ιδιοκτήτης τουλάχιστον 117 εταιρειών στο Λουξεμβούργο, στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους, στο Μπελίζ, στις Μπαχάμες και σε άλλες χώρες σε όλον τον κόσμο.

Οι διευθυντικές του θέσεις τον συνδέουν με δύο πλούσιους ρώσους επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στον τομέα του φυσικού αερίου, συμπεριλαμβανομένου ενός που διαδραμάτισε βασικό ρόλο στην κατασκευή του στρατηγικής σημασίας αγωγού Nord Stream 2. Ένας από αυτούς τους επιχειρηματίες και ο γιος του δάνεισαν επίσης στη Luxaviation σχεδόν 100 εκατομμύρια ευρώ, τροφοδοτώντας την ταχεία επέκτασή της από μια μικρή ευρωπαϊκή εταιρεία σε μια εταιρεία ιδιωτικών τζετ με παγκόσμια εμβέλεια.

Μεγάλο μέρος αυτών των χρημάτων έφτασε στους λογαριασμούς της Luxaviation μέσω εταιρειών που εδρεύουν στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους και την Κύπρο – δικαιοδοσίες όπου οι πληροφορίες για την ιδιοκτησία κρύβονται κάτω από το πέπλο του ίδιου εταιρικού απορρήτου για το οποίο αγωνίστηκε ο Χάνσεν στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Σε μια άλλη περίπτωση, εταιρείες που διευθύνει ο Χάνσεν –και ανήκουν σε πρώην στέλεχος θυγατρικής της Gazprom, του ρωσικού κρατικού ενεργειακού ομίλου– βοήθησαν στη διακίνηση εκατομμυρίων μεταξύ των Βρετανικών Παρθένων Νήσων, του Λουξεμβούργου και του Ηνωμένου Βασιλείου μέσω αδιαφανών δανειακών συμβάσεων, για λόγους που παραμένουν ασαφείς. Άλλες εταιρείες που διευθύνει ο Χάνσεν συνδέονται με την οικογένεια ενός πρώην περιφερειακού κυβερνήτη της Ρωσίας και ενός ιρακινού επιχειρηματία που εμπλέκεται σε μεγάλο σκάνδαλο διαφθοράς.

Ο μεγάλος αριθμός εταιρειών στις οποίες εμπλέκεται ο Χάνσεν, ιδίως εκείνων που βρίσκονται σε υπεράκτιες δικαιοδοσίες, υποδηλώνει ότι μπορεί να ενεργεί ως πληρεξούσιος –να είναι η βιτρίνα εταιρειών για λογαριασμό κάποιου άλλου αντί να ασκεί πραγματική επιχειρηματική δραστηριότητα– και να συμβάλλει στην απόκρυψη της κίνησης κεφαλαίων, σύμφωνα με τον εμπειρογνώμονα για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες Γκράχαμ Μπάροου.

«Όταν κάποιος εμφανίζεται ως διευθυντής για πολλές εταιρείες, και πολύ περισσότερο όταν πλησιάζει τις εκατό, είναι απλώς αδύνατον να ενεργεί ως εκτελεστικό όργανο για όλες αυτές», δήλωσε μετά την εξέταση των ευρημάτων του OCCRP. «Κατά την εμπειρία μου, αυτός ο αριθμός διευθυντικών θέσεων συνδέεται έντονα με την ιδιότητα του “πληρεξουσίου”, ενώ, στην πραγματικότητα, άλλοι λειτουργούν παρασκηνιακά».

Ο Κόνραντ Ντάφι, εμπειρογνώμονας σε θέματα οικονομικού εγκλήματος στη γερμανική μη κερδοσκοπική οργάνωση Finanzwende, προσέφερε μια παρόμοια εκτίμηση: «Δύσκολα μπορεί κανείς να διαχειρίζεται ταυτόχρονα εκατό εταιρείες», είπε, χαρακτηρίζοντας «ύποπτο» τον μεγάλο αριθμό διευθυντικών θέσεων του Χάνσεν.

Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, ο Χάνσεν και οι επιχειρηματικοί του συνεργάτες φαίνεται ότι εκμεταλλεύτηκαν δικαιοδοσίες που υπόσχονται εταιρικό απόρρητο, όπως οι Βρετανικές Παρθένες Νήσοι. Το ίδιο το Λουξεμβούργο ήταν ένα τέτοιο καταφύγιο πριν δημιουργήσει το μητρώο πραγματικής ιδιοκτησίας του το 2019Frequently Asked Questions | OCCRP για να συμμορφωθεί με τους νέους κανόνες της ΕΕ. Το OCCRP και οι συνεργάτες του μπόρεσαν να μάθουν ποιος κατείχε τις περισσότερες από αυτές τις εταιρείες μόνο με βάση τις πληροφορίες που διέρρευσαν από τα Pandora Papers.

Τα Pandora Papers
Τα Pandora PapersPandora Papers | ICIJ είναι μια παγκόσμια έρευνα για εκατομμύρια εμπιστευτικά αρχεία από παρόχους υπεράκτιων υπηρεσιών που διέρρευσαν στη Διεθνή Κοινοπραξία Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ) και κοινοποιήθηκαν σε μέσα ενημέρωσης σε όλον τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένου του OCCRP.

Οι υποστηρικτές της διαφάνειας λένε ότι η διαφθορά, το ξέπλυμα χρήματος και η φοροδιαφυγή μπορούν να ευδοκιμήσουν σε περιβάλλοντα όπου η ιδιοκτησία των εταιρειών είναι μυστική.

«Δεν είναι μόνο θέμα καταπολέμησης της διαφθοράς», πρόσθεσε η Έλεν Ντάρμπισιρ, ακτιβίστρια υπέρ της διαφάνειας που ίδρυσε την ομάδα συνηγορίας AccessInfo. «Η πρόσβαση του κοινού στα αρχεία [πραγματικής ιδιοκτησίας] έχει πολλά περισσότερα οφέλη. Για τους επιχειρηματίες, είναι σημαντικό να γνωρίζουν με ποιον συνεργάζονται. … Ένας πολίτης έχει το δικαίωμα να γνωρίζει ποιος είναι ο τελικός ιδιοκτήτης των μέσων ενημέρωσης [που παρακολουθεί] ή να γνωρίζει αν ένα προϊόν που καταναλώνει παράγεται από εταιρεία που ανήκει σε Ρώσο ολιγάρχη».

Η διαφάνεια είναι επίσης ένα ηθικό ζήτημα, δήλωσε ο Ντάφι. «Η πρόσβαση του κοινού είναι σημαντική για μια πολιτισμική αλλαγή, μακριά από την πεποίθηση ότι υπάρχει δικαίωμα σε ανώνυμες εταιρικές δομές, προς ένα πιο διαφανές και ειλικρινές σύστημα».

Γιατί δημοσιεύσαμε αυτήν την ιστορία στο OCCRP
Ο Πάτρικ Χάνσεν έχει υποστηρίξει στο δικαστήριο ότι οι εταιρικές του συμμετοχές δεν πρέπει να εκτεθούν λόγω του κινδύνου να πέσει θύμα απαγωγής ή να τεθεί σε κίνδυνο η προσωπική του ασφάλεια, οπότε το OCCRP πήρε πολύ σοβαρά την απόφαση να δημοσιεύσει αυτή την ιστορία.

Οι συντάκτες αποφάσισαν ότι ήταν προς το δημόσιο συμφέρον να εξετάσουν τα εταιρικά συμφέροντα του Χάνσεν, τόσο λόγω της σημασίας της αγωγής του όσο και επειδή ο ίδιος ο Χάνσεν έχει αποκαλύψει πολλά προσωπικά στοιχεία αναγνώρισης για τον εαυτό του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κατά τη διάρκεια των ετών.

«Ως δημοσιογράφοι, πρέπει να εξισορροπήσουμε τις ανησυχίες για τη φυσική ασφάλεια του κ. Χάνσεν με την ασφάλεια των πολιτών της Ευρώπης. Εάν ενεργεί ως Ρώσος πληρεξούσιος, έχει εξουσιοδοτήσει τα ρωσικά συμφέροντα να αλλάξουν τους ευρωπαϊκούς νόμους με τρόπο που θα μπορούσε να προστατεύσει τη διαφθορά, να κρύψει ροές σκοτεινού χρήματος και ενδεχομένως να προστατεύσει ακόμη και κακόβουλα κρατικά συμφέροντα. Με έναν θερμό πόλεμο στην άκρη της Ευρώπης, τα συμφέροντα αυτά είναι σαφώς αντίθετα με εκείνα της ΕΕ», δήλωσε ο Ντρου Σάλιβαν, εκδότης και αρχισυντάκτης του OCCRP.

Τις ημέρες που ακολούθησαν την απόφαση του Δικαστηρίου που επικύρωσε το αίτημα του Χάνσεν να εξαιρεθεί από το μητρώο UBO, χώρες σε όλη την Ευρώπη έκλεισαν την πρόσβαση του κοινού στα δικά τους μητρώαΑπροσπέλαστο για το κοινό το μητρώο πραγματικών δικαιούχων εταιρειών. Η Ζαμπίνε Γκρύτσμαχερ, γερμανίδα βουλευτής, έκανε λόγο για ένα «σκληρό πλήγμα» για τους δημοσιογράφους και τους υποστηρικτές της διαφάνειας, το οποίο θα μπορούσε να καταστήσει το έργο τους «αδύνατο».

«Πρόκειται για ένα πολύ σαφές βήμα προς τα πίσω», συμφώνησε η Έλεν Ντάρμπισιρ, ακτιβίστρια που ειδικεύεται στο δικαίωμα πρόσβασης στις πληροφορίες και επικεφαλής της ΜΚΟ AccessInfo. «Ο άμεσος αντίκτυπος που βλέπουμε είναι ότι πολλές ΜΚΟ και δημοσιογράφοι δυσκολεύονται να κάνουν εθνικές και, κυρίως, διεθνείς έρευνες. Αυτό είναι εξαιρετικά προβληματικό».

Ο Χάνσεν έχει επίσης εκτεταμένη παρουσία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία χρησιμοποιεί για να μοιράζεται προσωπικά στοιχεία για τον εαυτό του και την οικογένειά του. Έχει χρησιμοποιήσει τη λειτουργία check-in και geotagging του Facebook για να μοιραστεί δημοσίως το πού βρίσκεται, μεταξύ άλλων σε δημόσιες τοποθεσίες όπως αεροδρόμια, ένα κλαμπ πόλο και τον καθεδρικό ναό του Μιλάνου. Ακόμη και την ημέρα της απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, ανέβασε ένα βίντεο στη δημόσια προσβάσιμη σελίδα του στο Instagram που δείχνει τον εαυτό του να κάνει βόλτα σε έναν ιαπωνικό κήπο στο Κιότο . Δήλωσε στο OCCRP ότι ήταν προσεκτικός σε ό,τι αναρτούσε και δεν έβλεπε αντίφαση μεταξύ της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και της επιδίωξης της ιδιωτικότητας στις επαγγελματικές του συμφωνίες.

Επέμεινε ότι ποτέ δεν είχε σκοπό να κλείσει το μητρώο, αλλά απλώς προσπαθούσε να προστατεύσει το δικαίωμά του στην ιδιωτικότητα. Και επανέλαβε ότι είχε πραγματικές ανησυχίες για την ασφάλεια που τον οδήγησαν να ζητήσει εξαίρεση από τους κανόνες της ΕΕ. «Αν πάτε σε μια κακόφημη περιοχή της πόλης, γράφετε στο κεφάλι σας πόσα χρήματα έχετε στην τσέπη σας;», είπε. «Όχι, δεν το κάνετε….. Θεωρώ ότι είναι απλώς το δικαίωμα ενός πολίτη να ανησυχεί για την ασφάλειά του».

Ο Χάνσεν δήλωσε στο OCCRP ότι όλες οι επιχειρήσεις του συμμορφώνονταν πλήρως με τους κανονισμούς για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και ότι όλα τα δάνεια που λάμβανε περνούσαν από τράπεζες με προσεκτικούς ελέγχους συμμόρφωσης.

«Δεν πρόκειται για χρήματα που έρχονται σε βαλίτσες», είπε.

Παραδέχθηκε ότι διοικούσε έναν «μεγαλύτερο από τον μέσο όρο» αριθμό επιχειρήσεων, αλλά είπε ότι είχε μεγάλο προσωπικό για να τον βοηθήσει.

«Αναρωτιέστε “πώς μπορεί να το κάνει αυτό ο Πάτρικ;”. Δίκαιη ερώτηση. Μερικές φορές αναρωτιέμαι κι εγώ. Δουλεύω μέχρι αργά. Εργάζομαι πάνω από 12 ώρες [την ημέρα]…» είπε. «Δεν έχω χόμπι, όπως να παίζω ποδόσφαιρο ή να παίζω πινγκ πονγκ. Ξοδεύω τον χρόνο μου δουλεύοντας».

Οι ρωσικές διασυνδέσεις
Μπορεί να υπάρχουν πολύ περισσότερες από τις 117 εταιρείες που ανακάλυψαν οι δημοσιογράφοι, των οποίων ο Χάνσεν υπήρξε διευθυντής ή ιδιοκτήτης τα τελευταία 16 χρόνια, καθώς έχει κάνει μήνυση για να μην χρειαστεί να δηλώσει ποιες εταιρείες του ανήκουν. Πολλές από τις 117 εταιρείες είχαν σχέση με την αεροπλοΐα και τα χρηματοοικονομικά. Όμως ορισμένες βρίσκονταν πολύ μακριά. Ήταν καταχωρημένες σε χώρες σε όλον τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων γνωστών παραδείσων μυστικότητας όπως το Μπελίζ, οι Βρετανικές Παρθένοι Νήσοι και το Λουξεμβούργο. Οι 90 εταιρείες που διηύθυνε είχαν συχνά «πραγματικούς δικαιούχους» από τη Ρωσία. 

H Sigrun Finance, στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους, ήταν ιδιοκτησία της συζύγου και της μητέρας του Βλαντίμιρ Γκρούζντεφ, ενός νομοθέτη από το κόμμα του Πούτιν «Ενωμένη Ρωσία». Χρησιμοποίησαν τη θυγατρική της στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους για τη διαχείριση του προσωπικού ενός γιοτ και για να αγοράσουν μερίδιο σχεδόν 2 εκατ. ευρώ σε μία από τις εταιρείες του Χάνσεν στο Λουξεμβούργο.

Μια άλλη εταιρεία, που διοικούνταν από τον Χάνσεν, με έδρα στην Κύπρο, διαθέτει μεγάλο χαρτοφυλάκιο ακινήτων στη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένου ενός επιχειρηματικού κέντρου και πολλών οικοπέδων στη Μόσχα. Είχε επίσης 99 εκατομμύρια δολάρια σε μετρητά στο ταμείο της το 2019, σύμφωνα με τους πιο πρόσφατους διαθέσιμους λογαριασμούς της. Ο ιδιοκτήτης της είναι κρυμμένος από τη δημοσιότητα, δεδομένου ότι η Κύπρος έκλεισε το μητρώο πραγματικής ιδιοκτησίας της, αλλά είναι συνιδιοκτήτης μιας επιχείρησης ακινήτων με τον γιο του Γκρούζντεφ, Γκριγκόρι.

Ο Χάνσεν διεύθυνε και μία άλλη εταιρεία του Λουξεμβούργου, ιδιοκτησίας του Αλεξέι Μπαζένοφ, ρώσου επενδυτή και πρώην στελέχους της θυγατρικής της Gazprom, ΖΑΟ Yamalgazinvest. Η εταιρεία του Λουξεμβούργου, με τη σειρά της, είχε στην ιδιοκτησία της δύο από τις εταιρείες του Μπαζένοφ στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους. Όλες οι παραπάνω δάνειζαν και δανείζονταν μεταξύ τους εκατομμύρια ευρώ και λίρες, με περίπλοκες διευθετήσεις των οποίων ο σκοπός δεν είναι ξεκάθαρος.

Ο Μπαζένοφ και ο Χάνσεν επίσης συν-διοικούν αρκετές εταιρείες του Ηνωμένου Βασιλείου που κατέχουν εμπορικά ακίνητα σε όλη τη χώρα. Πιο κοντά στο σπίτι του, ο Χάνσεν είναι διευθυντής τριών εταιρειών με έδρα το Λουξεμβούργο, ιδιοκτήτης των οποίων είναι ένας αμφιλεγόμενος ιρακινός επιχειρηματίας που εμπλέκεται στο «Elf Affair», ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα διαφθοράς στη γαλλική ιστορία. Επίσης είναι διευθυντής μιας εταιρείας του Λουξεμβούργου που έφτιαξε ο Νικολάι Μπογκάτσεφ, πρώην πράκτορας της KGB, προκειμένου να κάνει έρευνες για πετρέλαιο στην Αφρική.

Επίσης, είναι διευθυντής 16 εταιρειών ιδιοκτησίας του Βαλέρι Κολίκοφ και του γιου του Αλεξάντερ. Οι Κολίκοφ εργάζονται στον τομέα της ναυτιλίας και των φυσικών πόρων. Η εταιρεία τους MRTS είναι μία από τις μεγαλύτερες κατασκευάστριες υποθαλάσσιων αγωγών στη Ρωσία. Όμως χρησιμοποιούσαν ευρωπαϊκές εταιρείες για να κάνουν τουλάχιστον ορισμένες από αυτές τις δουλειές, χρησιμοποιώντας μια ομάδα εταιρειών με έδρα την Κύπρο για να κατέχουν και να διαχειρίζονται πλοία, να στέλνουν οικοδομικά υλικά στη Ρωσία και να διακινούν χρήματα. Αυτές οι εταιρείες έχουν, ή κάποια στιγμή είχαν, ιδιοκτήτη μία εταιρεία του Λουξεμβούργου, την Maritime Construction Services SA, την οποία διευθύνει ο Χάνσεν εκ μέρους του ιδιοκτήτη της, Αλεξάντερ Κολίκοφ.

mpv everest
Ο Χάνσεν και οι Κολίκοφ ήταν στενά συνδεδεμένοι. Το 2017, η Luxaviation χρηματοδότησε ακόμη και την κατασκευή ενός από τα πλοία του Κολίκοφ, του MPV Everest, που υποστηρίζει υπεράκτια κοιτάσματα πετρελαίου σε κρύα νερά. [MCS/Australian Antarctic Division]

Αυτή δεν ήταν η μόνη σύνδεση μεταξύ του Χάνσεν και των Κολίκοφ. Ακόμα και όταν ο Χάνσεν διηύθυνε τις επιχειρήσεις της οικογένειας, αυτές φαίνεται ότι ήταν το κλειδί για την επιτυχία της Luxaviation.

Ο Χάνσεν, ο οποίος είναι σήμερα 50 ετών, πέρασε αρκετά χρόνια στη δεκαετία του 2000 εργαζόμενος ως σύμβουλος στη Ρωσία, και στη συνέχεια συνίδρυσε τη Luxaviation το 2008 μαζί με τον Νικολάι Μπογκάτσεφ, έναν πρώην πράκτορα της KGB που έγινε μεγιστάνας του πετρελαίου μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης. (Ο Μπογκάτσεφ το αρνήθηκε αυτό, λέγοντας στους δημοσιογράφους του OCCRP ότι δεν μπορούσε να εξηγήσει γιατί το όνομά του ήταν στα έγγραφα της εταιρείας και ότι δεν συμμετείχε στη Luxaviation).

Ο Μπογκάτσεφ εγκατέλειψε την εταιρεία τον επόμενο χρόνο, σύμφωνα με τα έγγραφα, και ο Χάνσεν έγινε διευθύνων σύμβουλος το 2010. Υπό τη διοίκησή του, η Luxaviation άρχισε να επεκτείνεται ταχύτατα, εξαγοράζοντας μια σειρά ευρωπαϊκών ανταγωνιστών, συμπεριλαμβανομένης της μεγάλης ελβετικής εταιρείας ιδιωτικών τζετ Execujet. Σε ένα προφίλ του 2019 στην εφημερίδα Luxembourger WortLuxaviation: Luxusfliegerei rund um die Welt | Luxemburger Wort σχετικά με την επιχειρηματική του επιτυχία, ο Χάνσεν απέρριψε «αναφορές που μιλούν για επενδύσεις από εταιρείες της Καραϊβικής».

«Είμαστε δημόσια εταιρεία και το 33% ανήκει στον κινεζικό όμιλο Minsheng Investment, ενώ το υπόλοιπο 70% ανήκει σε επενδυτές από το Λουξεμβούργο ή το Βέλγιο», δήλωσε. «Εξαιρετικά απογοητευτικό για τους ανθρώπους που ψάχνουν για σκάνδαλα».

Όμως, το OCCRP έμαθε ότι η αναζήτηση της εταιρείας για χρηματοδότηση τροφοδοτήθηκε τουλάχιστον εν μέρει με τεράστια δάνεια από υπεράκτιες εταιρείες που ανήκουν στον Αλεξάντερ Κολίκοφ, τον γιο του ναυτιλιακού εκατομμυριούχου, καθώς και σε έναν άλλο ρώσο επενδυτή. Να πώς εισέρρευσαν τα χρήματα:

zipper infographic final 2
Τα δάνεια προς την Luxaviation. Με κόκκινο τα δάνεια από εξωχώριες εταιρείες (offshores) και με μπλε τα δάνεια από το Λουξεμβούργο. [Edin Pašovic/OCCRP]
Ο Νικ Μαθίασον, διευθυντής του κέντρου οικονομικής ερευνητικής δημοσιογραφίας Finance Uncovered, δήλωσε ότι ήταν ασυνήθιστο το γεγονός ότι η Luxaviation είχε λάβει τόσο μεγάλα δάνεια από υπεράκτιες εταιρείες που ανήκουν σε επιφανείς ρώσους πολίτες. «Κατά τη γνώμη μου εγείρει ερωτήματα σχετικά με το γιατί ήταν αναγκαία αυτά τα τεράστια δάνεια, για ποιο σκοπό πήγαν τα δάνεια και τι πήραν οι δανειστές σε αντάλλαγμα», είπε.

Ο Χάνσεν δήλωσε στο OCCRP ότι ενώ η οικογένεια Κολίκοφ είχε πράγματι χρηματοδοτήσει τη Luxaviation, δεν είχε βάλει 100 εκατομμύρια ευρώ στην εταιρεία. Αρνήθηκε να κατονομάσει το ακριβές ποσό, αλλά είπε ότι είχε ήδη αποπληρώσει πολλά από τα δάνειά τους και ότι ήταν πάντα πλήρως διαφανής σχετικά με τη χρηματοδότηση της Luxaviation. «Έχω αντλήσει χρήματα από πολλές διαφορετικές πηγές τα τελευταία 12 χρόνια», είπε, προσθέτοντας ότι δεν ήταν μυστικό ότι είχε λάβει δάνεια από εταιρείες των Βρετανικών Παρθένων Νήσων και ότι δεν υπήρχε καμία απαίτηση να αποκαλύψει τους ιδιοκτήτες αυτών των εταιρειών.

Είπε ότι σε κανέναν από τους ρώσους επιχειρηματικούς εταίρους του δεν είχαν επιβληθεί κυρώσεις και ότι η στάση της Ευρώπης απέναντι στις ρωσικές επενδύσεις ήταν πολύ διαφορετική τα χρόνια πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία. «Καταλαβαίνω ότι εμπλέκομαι σε όλον τον κόσμο με μια ολόκληρη σειρά από περισσότερο ή λιγότερο ενδιαφέροντες χαρακτήρες. Αυτό απέχει πολύ από το να αποτελεί έγκλημα».

Οι Βαλέρι Κολίκοφ, Αλεξάντερ Κολίκοφ και Αλεξέι Μπαζένοφ δεν απάντησαν σε αιτήματα για σχολιασμό.

Σήμερα, η Luxaviation ισχυρίζεται ότι είναι η δεύτερη μεγαλύτερη εταιρεία ιδιωτικών τζετ στον κόσμο. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα της, διαθέτει περισσότερα από 260 τζετ και ελικόπτερα. Ο Χάνσεν είναι επίσης συνιδρυτής και εταίρος δύο επενδυτικών εταιρειών με έδρα το Λουξεμβούργο, της Saphir Capital Partners και της Edison Capital Partners, σύμφωνα με βιογραφικό σημείωμα σε έναν από τους ιστότοπους της εταιρείας του.

Η βιογραφία δεν αναφέρει τις δεκάδες άλλες εταιρείες στο Λουξεμβούργο, την Κύπρο, το Ηνωμένο Βασίλειο, το Μπελίζ και τις Βρετανικές Παρθένες Νήσους στις οποίες συμμετέχει ο Χάνσεν.

Ο Μπάροου, ο ειδικός σε θέματα καταπολέμησης του ξεπλύματος χρήματος, δήλωσε ότι είναι αδύνατο να πει κανείς με βεβαιότητα τι έκανε ο Χάνσεν, αλλά ορισμένες από τις συναλλαγές του φαίνεται να έχουν «κόκκινες σημαίες» που θα πρέπει να τις μαρκάρουν για περαιτέρω έρευνα. «Η εμφάνιση φαινομενικά περιττής πολυπλοκότητας στο πλαίσιο μιας εταιρικής δομής, ιδίως όταν αυτή περιλαμβάνει πολλές διαφορετικές δικαιοδοσίες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που χαρακτηρίζονται ως “υπεράκτιες”, είναι χαρακτηριστική των δομών που συγκροτούνται για να συσκοτίσουν τη ροή των χρημάτων, συχνά για να κρύψουν την παρανομία τους», δήλωσε.

Η Lara Dihmis (OCCRP ID) συνέβαλε στην έρευνα.

Η έρευνα για το θέμα αυτό παρασχέθηκε από το OCCRP ID. Η εμπειρογνωμοσύνη σε θέματα δεδομένων παρασχέθηκε από την ομάδα δεδομένων του OCCRP. Ο έλεγχος των γεγονότων έγινε από το Γραφείο Ελέγχου Γεγονότων του OCCRP.

div#stuning-header .dfd-stuning-header-bg-container {background-color: #5dacee;background-size: initial;background-position: top center;background-attachment: initial;background-repeat: initial;}#stuning-header div.page-title-inner {min-height: 450px;}#main-content .dfd-content-wrap {margin: 0px;} #main-content .dfd-content-wrap > article {padding: 0px;}@media only screen and (min-width: 1101px) {#layout.dfd-portfolio-loop > .row.full-width > .blog-section.no-sidebars,#layout.dfd-gallery-loop > .row.full-width > .blog-section.no-sidebars {padding: 0 0px;}#layout.dfd-portfolio-loop > .row.full-width > .blog-section.no-sidebars > #main-content > .dfd-content-wrap:first-child,#layout.dfd-gallery-loop > .row.full-width > .blog-section.no-sidebars > #main-content > .dfd-content-wrap:first-child {border-top: 0px solid transparent; border-bottom: 0px solid transparent;}#layout.dfd-portfolio-loop > .row.full-width #right-sidebar,#layout.dfd-gallery-loop > .row.full-width #right-sidebar {padding-top: 0px;padding-bottom: 0px;}#layout.dfd-portfolio-loop > .row.full-width > .blog-section.no-sidebars .sort-panel,#layout.dfd-gallery-loop > .row.full-width > .blog-section.no-sidebars .sort-panel {margin-left: -0px;margin-right: -0px;}}#layout .dfd-content-wrap.layout-side-image,#layout > .row.full-width .dfd-content-wrap.layout-side-image {margin-left: 0;margin-right: 0;}