To μέλλον ανήκει στο bitcoin…
Η αυθόρμητη τάξη προκύπτει από τις ελεύθερες επιλογές των ανθρώπων εντός του πλαισίου της αγοράς η οποία διαμορφώνει τις τιμές και προσανατολίζει την παραγωγική δραστηριότητα στις πραγματικές επιλογές των ανθρώπων. Αυτή είναι η βασική θέση της θεωρίας του Ludwig von Mises η οποία επηρέασε τον Friedrich Hayek.
To κύριο ενδιαφέρον εντοπίζεται στην μικροοικονομική, όπου η θεωρία της αυθόρμητης τάξης αγοράς περιγράφει το πώς οι εθελούσιες δράσεις των επιμέρους ατόμων παράγουν μια προβλέψιμη τάξη βάσει της οποίας μπορούμε να εξετάσουμε τα φαινόμενα των σύγχρονων οικονομικών.
Τα βασικά χαρακτηριστικά μιας τέτοιας τάξης δεν σχεδιάζονται από κανένα άτομο ή θεσμό, αλλά αναδύονται αυθόρμητα όταν τα άτομα αφήνονται να επιδιώξουν τα ιδιωτικά τους συμφέροντα.
Ο Hayek καταδικάζει τις προσπάθειες σχεδιασμού μιας οικονομικής τάξης ως κοντστρουκτιβιστικό ορθολογισμό – δηλαδή ο κρατισμός ως ιδεολογία βασίζεται στην ψευδαίσθηση ότι είναι δυνατόν να οργανωθεί άνωθεν η κοινωνική δραστηριότητα χωρίς την καταστολή της ελευθερίας και την μείωση της αποτελεσματικότητας του πράττειν.
Η θεωρία της αυθόρμητης τάξης υπερβαίνει τα οικονομικά, καθώς επιδιώκει να εξηγήσει πώς ένα εύρος φαινομένων που περιλαμβάνουν και τη νομοπαραγωγή ανέκυψαν με παρόμοιο τρόπο.
Δεν υπάρχουν πολλά πράγματα που χρειάζεται να κάνει το κράτος, καθώς θα έλεγε κανείς πως οι αναγκαίοι θεσμοί μας έχουν δοθεί από τη φύση.
Η θεωρία όμως πηγάζει από μια καινοφανή διάκριση ανάμεσα στη φύση και τη σύμβαση.
Κάποια φαινόμενα, όπως ο καιρός είναι ξεκάθαρα φυσικά και δεν επιδέχονται αλλαγή, ενώ κάποια άλλα, όπως για παράδειγμα ένα διάταγμα, είναι αποτέλεσμα σύμβασης και μπορούν να αλλάξουν.
Υπάρχει όμως και μια τρίτη κατηγορία φαινομένων, όπως η αγορά, που δεν είναι εντελώς φυσικά, αλλά δεν είναι ούτε συμβατικά και δεν εύκολο να τεθούν στο περιθώριο.
Η σύνδεση με τη φυσική πραγματικότητα
Στο πλαίσιο της αυθόρμητης τάξης της αγοράς τα πράγματα αναδύονται με τρόπο που αναδεικνύει την πραγματική τους φύση – όπως θα έπρεπε να είναι χωρίς την εμπλοκή κάποιας βούλησης.
Δύο τα οποία άλλαξαν δραματικά την άποψή μας για τον κόσμο, είναι το A Hunter-Gatherer’s Guide to the 21st Century (από τους βιολόγους Heather Heying και Bret Weinstein) και το Company of Strangers: A Natural History of Economic Life (από τον καθηγητή οικονομικής ιστορίας Paul Seabright).
Παρόλο που ασχολούνται με διαφορετικά θέματα, αυτό που τους ενώνει είναι η έμφαση στο πραγματικό και το φυσικό – η επιδίωξη αληθινών, θεμελιωμένων, συνεπών μεθόδων για τα πράγματα με τα οποία ευδοκιμούν τα ζωικά είδη, οι άνθρωποι, οι οικονομίες, το εμπόριο και κάθε είδους άλλα σημαντικές ανθρώπινες δραστηριότητες.
Δεν συμβαίνει ότι ο κόσμος είναι όπως θέλουν οι άνθρωποι που τον κατοικούν — ή όπως εμείς οι σύγχρονοι μπορεί να αυτοεξαπατόμαστε ότι θα έπρεπε να είναι.
Υπάρχουν σκληροί κανόνες και διακριτές διαχωριστικές γραμμές που μας οδηγούν προς την ευημερία, τον πλούτο, την αρμονία και την ελαχιστοποίηση των συγκρούσεων.
Οι κανόνες, τα ήθη, οι συμπεριφορές και κυρίως οι οικονομικές ρυθμίσεις δεν είναι αυθαίρετες.
Η φυσική παραγωγή χρήματος
Στο The Natural Order of Money, ο Roy Sebag, ιδρυτής μιας εταιρείας εξόρυξης bitcoin, προσπαθεί να μας πείσει ότι υπάρχει μια παρόμοια μη αυθαίρετη διαδικασία παραγωγής χρήματος.
Επισημαίνει την οικολογική λογοδοσία στην οικονομική δραστηριότητα ως απαραίτητο συμπέρασμα από την κλιματική κρίση και τον απαραίτητο δεσμό του πράττειν με τη φυσική πραγματικότητα.
Το χρήμα είναι η επέκταση της αυθόρμητής τάξης που κυβερνά τον πρωτογενή τομέα – αυτόν με άμεση ανατροφοδότηση από την σχέση μας με το φυσικό στοιχείο, όπως η γεωργία, η αλιεία ή η εξόρυξη – στις αγορές υπηρεσιών.
Είναι αυτό που κρατά τις βιομηχανίες υπηρεσιών υπό την ρήτρα των φυσικών ορίων.
Ανεξάρτητα από το πόσο περίπλοκες γίνονται οι ανθρώπινες κοινωνίες, «παραμένουν υπόλογες στις κανονικότητες και τις ιδιοτροπίες του φυσικού κόσμου, επισημαίνεται.
«Δεν μπορούμε να μαζέψουμε μια σοδειά τη λάθος στιγμή, να παραμελήσουμε νωχελικά ένα κοπάδι προβάτων ή τις κρίσιμες για κάθε κράτος σπάνιες γαίες χωρίς να υποστούμε κάποιου είδους απώλεια».
Ο πραγματικός κόσμος αντιδρά άμεσα στην λανθασμένη συμπεριφορά. Η φύση αποφασίζει.
«Το φυσικό πρότυπο σημαίνει ότι υπάρχει μια πρωταρχική και αντικειμενική κρίση της φύσης για τις ενέργειες της πραγματικής οικονομίας.
Οι έννοιες της πετυχημένης και της αποτυχημένης εργασίας, του κέρδους και της ζημίας προέρχονται από την αναπόφευκτη ευθύνη του αγρότη με βάση αυτό το φυσικό πρότυπο».
Η αυθαίρετη επιλογή
Οι οπαδοί του οικονομικού σχεδιασμού από πάνω προς τα κάτω αντιμετώπιζαν πάντοτε προβλήματα πάντα με την αναδυόμενη τάξη και τα δυναμικά συστήματα.
Χωρίς έναν Κομισάριο.., τα οι θεσμοί στο μυαλό τους αντιδρούν «παράδοξη», αυθαίρετα ή τυχαία.
«Χρήμα» μπορεί να είναι οτιδήποτε μας αρέσει, καταλήγει ο Goldstein.
Κάθε νομισματική ρύθμιση είναι μια αυθαίρετη επιλογή, που σημαίνει ότι μπορούμε να επιλέξουμε ό,τι θέλουμε – αυτό κάνουν οι κεντρικές τράπεζες.
Η αυθόρμητη τάξη είναι μια ισχυρή, σφοδρή θεωρητική αντίκρουση σε αυτήν την πολύ κοινή και δημοφιλή ιδέα: τα χρήματα, οι θεσμοί και ο πλούτος μπορούν να είναι ό,τι θέλουμε να είναι, να λειτουργούν όπως θέλουμε, να ρυθμίζονται με όποιον τρόπο επιθυμούμε.
Ο τρόπος με τον οποίο ο Sebag βλέπει το χρήμα, και επομένως τον χρυσό, είναι εδράζεται στη σχέση του με τη φύση: είναι μια «συμπύκνωση του ανθρώπινου πράττειν» που πρέπει να είναι ανθεκτική στην εντροπία.
Συμπεραίνει επομένως ότι «η μόνη επιλογή που απομένει είναι τα χρήματα να καταστούν οι ελαχιστες μονάδες αξίας που ρυθμίζουν την οικονομική δραστηριότητα».
