65 / 100

Ένας φίλος μου συστήνει τον γιο του και μου ζητάει «να του πω κάποια πράγματα για τη startup που έχει φτιάξει»…

Η: «Και με τι ασχολείσαι;»

– «Είμαι ιδρυτής μίας startup»

Η: «Γιατί τη λες startup; Πώς θα περιέγραφες ότι είναι;»

– «Είναι τέλεια! Πολύ cool! Έχουμε μία εξαιρετική ιδέα και διάφοροι κύριοι μας λένε καλά λόγια και μας συμβουλεύουν να βρούμε επενδυτές που θα χρηματοδοτήσουν την ιδέα αυτή»

Η: «Άσε τι λένε οι άλλοι, εσύ πες μου… πώς θα μου περιέγραφες τη startup σου;»

– «Είναι μία νέα επιχειρήση που ξεκίνησα»

Η: «Θα ξεκινήσεις, ας πούμε καλύτερα. Αλλά γιατί τη λες startup και όχι μία νέα επιχείρηση;»

– «Όλες οι νέες δουλειές είναι startups! Το άκουσα σε πέντε διαφορετικά σεμινάρια! Τόσοι και τόσοι ειδικοί μου είπαν και προσωπικά ότι είναι cool να φτιάξεις τη δικιά σου startup!»

Η: «Όλοι αυτοί οι «ειδικοί» που μου αναφέρεις έχουν φτιάξει από το μηδέν κάποιο δικό τους project; Έχουν πάρει αποφάσεις δύσκολες και έχουν υποστεί τις συνέπειες των λαθών τους;»

– «Μα τι εννοείς; Οι ειδικοί δεν κάνουν λάθη! Και αφού μου είπαν ότι…»

Η: «… άμα το είπαν οι ειδικοί, τότε τι σημασία έχει η πραγματικότητα; Σωστά. Τέλος πάντων, μπορείς να μου θυμήσεις ποια ακριβώς είναι η καινοτομία που εισάγεις με τη startup σου; Τι ακριβώς θα ξεκινήσεις να κάνεις;»

– «Μία καφετέρια!»

Η: «Και τι το νέο θα έχει αυτή η καφετέρια;»

– «Η διακόσμηση, οι καρέκλες, τα τραπέζια… όλα θα είναι νέα!»

Η: «Και ψάχνεις επενδυτές για να βάλουν λεφτά στην καφετέριά σου;»

– «Γιατί όχι; Κάνουμε καλή δουλειά, όλη μας η ομάδα χαμογελάει συνέχεια και έχουμε ένα εξαιρετικό πλάνο ανάπτυξης. Επίσης έχουμε έναν coach / μέντορα με τον οποίο δουλεύουμε και με έχει διαβεβαιώσει ότι θα μετατρέψουμε αυτή τη δουλειά σε ένα project με αξία πολλών εκατομμυρίων Ευρώ σε λιγότερο από τρία χρόνια! Έτσι όπως έκαναν και άλλες startups ανά τον κόσμο!»

Η: «Σου είπε αυτός ο μέντορας ότι η πλειοψηφία των startups αποτυγχάνουν και κλείνουν;»

– «Όχι, γιατί να κλείσουμε; Εμάς μας βοηθάει να προετοιμαστούμε για να πάμε σε διάφορα συνέδρια και διαγωνισμούς, να πάρουμε βραβεία…»

Η: «Πόσο σας χρεώνει ο σύμβουλος / coach / μέντορας αυτός;», ρώτησα διαπιστώνοντας πως η ιώβεια υπομονή μου έφτανε στο τέλος της…

– «10.000 Ευρώ, τα δίνει ο μπαμπάς προς το παρόν»

Η: «Τέλεια! Ο άνθρωπος θα χρειαστεί άλλους 99 σαν και εσένα για να φτάσει στο πρώτο του εκατομμύριο!»

– «Τι σημαίνει αυτό; Αν αυτός φτάσει στο ένα εκατομμύριο, εγώ τι θα κάνω;»

Η: «Εσύ θα έχεις εκατομμυριούχο coach! Τι άλλο θέλεις από τη ζωή σου;»

Η κουβέντα έκλεισε άδοξα, όταν ρώτησα αν θέλει κάτι από μένα και η μόνη του ερώτηση ήταν που θα βρει λεφτά και έναν καλό φωτογράφο για να βγάζει φωτογραφίες με αυτοπεποίθηση όταν θα δίνει συνεντεύξεις.

Άτιμη Ελληνική κοινωνία… φλομώνεις τα νέα παιδιά με τόσο παραμύθι που στο τέλος το πιστεύουν…

(Για τις startups και το μεγάλο πρόβλημα που έχουν οι περισσότεροι ιδρυτές τους = την αδυναμία να καταλάβουν ποιοι είναι οι πελάτες τους και να απευθυνθούν στο σωστό αγοραστικό κοινό για την ιδέα τους έχω ετοιμάσει συγκεκριμένες απαντήσεις στο πρώτο workshop της μεγάλης μου εκδήλωσης «Ελλάδα 2024, Επιχειρείν, Ακίνητα, Επενδύσεις»)

Οι δημοσιογράφοι και η παρουσίαση των περισσότερων «startups» στην Ελλάδα
Τα τελευταία χρόνια η μόδα των startups έχει φτάσει και στην Ελλάδα και όπως γίνεται συνήθως στα μέρη μας, κοντά σε κάθε δημοσιογράφο που προσεγγίζει σοβαρά και αναλυτικά το θέμα, συναντάμε άλλους 2 που γράφουν ό,τι να’ ναι, αρκεί να υπάρχει μία νέα ή ένας νέος και να λέει ότι έχει μία ιδέα, εφαρμοσμένη ή όχι.

Έτσι διαβάζουμε για 20χρονους – 22χρονους που είναι ήδη «coach» και διδάσκουν άλλους (με βάση τις μεγάλες τους εμπειρίες από τη ζωή και το επιχειρείν, υποθέτω), για κάθε είδους νέα επιχείρηση ότι είναι startup, ενώ συχνά δεν χρειάζεται ούτε καν αυτό. Αρκεί μία ωραία φωτογραφία κάποιου και μία νεφελώδης ιδέα ή μία ιδέα που δεν έχει σοβαρό περιθώριο εμπορικής αξιοποίησης, ούτε εισάγει κάποια καινοτομία. Όλα μπαίνουν σε ένα τσουβάλι, όλοι είναι startupers και όλες οι νέες εταιρείες είναιstartups.

Για κάθε εξαιρετική ιδέα που αναπτύσσουν άνθρωποι που ξέρουν τι κάνουν (και τι θέλουν), συναντάμε και άλλες δύο που ας πούμε ότι είναι πιο «πρόχειρα στημένες». Την ίδια ώρα οι μεγάλες χρηματοδοτήσεις των λίγων μπερδεύουν τα μυαλά των πολλών…

Αν θέλεις να αποκτήσεις ένα ξεκάθαρο φίλτρο για να ξεχωρίζεις μία startup από μία νέα επιχείρηση, τότε το κείμενο που ακολουθεί είναι για εσένα.

1. Startup σημαίνει καινοτομία που μπορεί να γίνει πράξη και να φτάσει σε όλον τον κόσμο, αλλάζοντας λίγο ή πολύ τη ζωή των ανθρώπων / της ομάδας στόχου της
Κάποιος που ανοίγει ένα κατάστημα με γυαλιά οράσεως δεν ιδρύει μία startup. Μία νέα επιχείρηση ιδρύει και είναι πολύ καλό. Startup θα ίδρυε αν:

Ανακάλυπτε μία τεχνολογία που μπορεί με προσιτό κόστος να κάνει τυφλούς να δουν / λύνει το πρόβλημα της αχρωματοψίας για τους ασθενείς
Αυτή η τεχνολογία χρειαζόταν χρηματοδότηση για να αναπτυχθεί και να έχει εμπορική εκμετάλλευση
Αν η εμπορική εκμετάλλευση μπορεί να αναπτυχθεί σε όλον τον πλανήτη, ή έστω σε μεγάλο μέρος αυτού
Projects με αντίστοιχα χαρακτηριστικά μπορούν να ονομαστούν startup. Η καφετέρια, το αρχιτεκτονικό γραφείο, η βιοτεχνία καλλυντικών και η εταιρεία courier είναι απλώς νέες επιχειρήσεις.

2. Οι ιδιοκτήτες μίας startup θα πρέπει να μπορούν να σου εξηγήσουν τι κάνουν, γιατί είναι χρήσιμο και γιατί μπορεί να αναπτυχθεί σε 3 – 4 σειρές. Αν όχι, δεν είναι startup
Όσο πιο νεφελώδη και θεωρητικά πράγματα διαβάζεις και ακούς από κάποια νέα προσπάθεια, τόσο περισσότερο όλα αυτά είναι απλώς… θεωρίες, ούτε καν νέα επιχείρηση και πολύ περισσότερο δεν είναι μία startup. Μία startup δεν έχει απλώς «αποστολή» να εφαρμόσει μία καινοτομία, είναι ανάγκη να μπορεί να την επικοινωνήσει ξεκάθαρα σε όλους, σε λίγες σειρές. «Εντοπίσαμε αυτό το πρόβλημα και προτείνουμε αυτή τη λύση, με αυτόν τον τρόπο και μπορούμε να ξεκινήσουμε από εδώ και να φτάσουμε εκεί και εκεί». Αν η παρουσίαση της ιδέας είναι νεφελώδης όπως ο λόγος του Λάμπρου Κωνσταντάρα ως Μαυρογιαλούρου, τότε… έχουμε να κάνουμε συνήθως με απλό ναρκισισμό, ούτε καν νέα επιχείρηση, μιας και πιθανότατα ποτέ δεν θα υλοποιηθεί κάτι.

3. Startup σημαίνει ότι έχουμε κάτι που δεν μπορεί εύκολα να αντιγραφεί
Πριν λίγα χρόνια άνοιξε στη Ρουμανία μία καφετέρια που είχε τρενάκια για να σου φέρνουν τον καφέ στο τραπέζι. Οι ιδιοκτήτες της μιλούσαν για startup, μιας και είχαν «καινοτομία» στη δουλειά τους. Όμως η καινοτομία αυτή μπορούσε να αντιγραφεί εύκολα από οποιονδήποτε άλλον, αρκεί να είχε λεφτά για να αγοράσει τρενάκια και να στήσει ανάλογα την επιχείρησή του. Η startup είναι κάτι που δεν αντιγράφεται τόσο εύκολα, στην εποχή που εμφανίζεται.

Το Taxi Beat ήταν πετυχημένη startup όταν μπήκε στην αγορά, έφερε επανάσταση και άλλαξε πολλά δεδομένα. Όταν μεγάλωσε και αντιγράφηκε πολύ, έπαψε να είναι startup, αλλά αυτό δεν είναι κάτι κακό, μιας και…

4. …Startup είναι μία φάση ανάπτυξης που περνάει μία εταιρεία, δεν διαρκεί για πάντα
Όταν μία εταιρεία καινοτομίας ξεκινήσει ως startup, έχει στόχο της να μεγαλώσει και να πετύχει. Αν τα καταφέρει, δεν είναι πια startup! Το Facebook ξεκίνησε ως startup, όμως δεν είναι πια. Οι ιντερνετικές τράπεζες ξεκίνησαν ως startups όμως τώρα οι πετυχημένες από αυτές είναι μεγάλες και κομμάτι του κατεστημένου.

Δηλαδή, για να καταλάβει ο κάθε παραστρατημένος και μπερδεμένος: Λέγοντας startup περιγράφουμε μία εταιρεία με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και πλάνο ταχείας ανάπτυξης, που αν τα καταφέρει να το υλοποιήσει, παύει να είναι startup.

5. Startup σημαίνει ότι έχουμε περιθώριο μεγάλης, ταχύτατης ανάπτυξης. Χωρίς αυτή, δεν έχουμε startup
Startup σημαίνει start up = ξεκινώ κάτι και το πάω ψηλά αμέσως. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι οι περισσότερες startups είναι τεχνολογικές, μιας και το κύριο χαρακτηριστικό μίας τέτοιας εταιρείας είναι η δυνατότητά της να μεγαλώσει γρήγορα, να κάνει scale, να αναπτυχθεί μέσω επενδύσεων, όχι να προχωρήσει αργά και με μικρά βήματα.

Οι πάσης φύσεως επενδυτές δεν θεωρούν startups εταιρείες που δεν μπορούν να μεγαλώσουν και γρήγορα να γίνουν μεγάλοι οργανισμοί. (Τους επενδυτές στον κλάδο τους γνωρίζω από τη Ρουμανία που έχει πολύ μεγάλη και αναπτυγμένη αγορά startups, και όχι από την Ελλάδα, που τις περισσότερες φορές ισχύει «όλο για γάλα ακούμε, αλλά ακόμη γιαούρτι δεν φάγαμε»).

6. Αν η πρόταση καινοτομίας μίας startup δεν αποδόσει γρήγορα, όλα καταρρέουν
Από την ώρα που η startup πρέπει να αναπτυχθεί γρήγορα, στην πρώτη της φάση δεν αναζητά το κέρδος, αλλά προσπαθεί με ανταγωνιστικές χρέωσεις να φτάσει στη φάση του proof of concept, να αποδείξει ότι η ιδέα των ιδρυτών της μπορεί πραγματικά να μετουσιωθεί σε μία εταιρεία, με δομή, μερίδιο αγοράς και διακριτό προφίλ στο μάτι του πελάτη.

Αν δεν σχηματιστεί γρήγορα η κρίσιμη μάζα πελατών που θα στηρίξουν τη startup, το όλο εγχείρημα θα βυθιστεί αύτανδρο σε χρόνο μηδέν. Την ίδια στιγμή μία απλή επιχείρηση έχει ακριβώς τις αντίθετες προτεραιότητες, μπορεί να κτίσει με υπομονή τη δουλειά της.

7. Μία startup δεν κυνηγάει το κέρδος, αλλά πρώτα και πάνω από όλα το μερίδιο αγοράς
Για να αποδείξει την αξία της, η startup θα πρέπει να κερδίσει χώρο στην αγορά. Όμως αυτό δεν είναι αρκετό. Μία τέτοια εταιρεία δεν αναζητά το κέρδος. Χρειάζεται λεφτά για να μεγαλώσει γρήγορα και να φτάσει σε μεγάλα μερίδια αγοράς, που θα της επιτρέψουν να καθιερωθεί ως σοβαρός παίκτης. Όταν φτάσει στα προσδοκώμενα αποτέλεσματα και συχνά πωλείται στους επόμενους επενδυτές, που πλέον δεν την αντιμετωπίζουν ως startup, αλλά ως μία κανονική εταιρεία.

Αυτό σημαίνει ότι μία startup θα «κάψει» πολλά λεφτά, μέχρι να φτάσει στο σημείο να μην έχει ζημιές. Αν αυτήν την προσέγγιση την… ξεχειλώσουμε και την τραβήξουμε στα άκρα, τότε θα δούμε ότι παγκοσμίως οι περισσότερες νέες εταιρείες ηλεκτρικών αυτοκινήτων συνήθως παρουσιάζονται ως startups για να δικαιολογήσουν τις τεράστιες επενδύσεις και αποτιμήσεις για κάτι που απλά είναι ζημιογόνο και κάποτε στο μέλλον ίσως να μην είναι πια.

8. Startup σημαίνει να… φτύσεις αίμα από την πολλή δουλειά
Κάθε νέα επιχείρηση απαιτεί από τον ιδιοκτήτη της να δουλέψει πολύ και σωστά, μεθοδικά. Αν δεν το κάνει, ο ίδιος θα χάσει. Όμως στις startups η κατάσταση είναι ακόμη πιο πιεστική. Τα αποτέλεσματα κάθε μήνα, κάθε τρίμηνο έχουν μεγάλη σημασία. Δεν υπάρχει startup χωρίς άπειρες ώρες δουλειάς, δεν είναι μία επιχείρηση ή ένα μαγαζί που το κλείνει κάποιος μετά από 8 – 10 ώρες εργασίας.

Startup σημαίνει μάχη με τον χρόνο, μιας και συχνά την ίδια ιδέα την αναπτύσσουν πολλοί άνθρωποι στον πλανήτη και αρκετοί από αυτούς βρίσκουν χρηματοδότηση. Όλα πρέπει να γίνουν γρήγορα. Αν σήμερα κάτι αξίζει 10, μετά από 6 μήνες μη ανάπτυξης θα αξίζει 7, σε έναν χρόνο 4 και σε δύο χρόνια 0 – 1.

Ο Ρουμάνος που «σήκωσε» φέτος 500.000 Ευρώ δίνοντας το 10% της startup του που θα κλείνει ραντεβού για να πας σε κομμωτήρια, κέντρα αισθητικής κλπ δίνει μάχη με τον χρόνο. Η ιδέα δεν υπάρχει, όμως είναι εύκολο να γίνουν άλλες δέκα αντίστοιχες προσπάθειες. Θα πρέπει να δουλέψει πολύ και να τρέξει γρήγορα για να καθιερωθεί πριν από αυτές.

9. Startup σημαίνει να ξεκινήσεις να δουλεύεις και πριν βρεις χρηματοδότηση, όχι απλά να περιμένεις αδρανής
Πολλοί νομίζουν ότι έχουν μία ιδέα, την ονομάζουν startup και με αυτή γυρίζουν σε διαγωνισμούς και συνέδρια, αναζητώντας επενδυτές και ποζάροντας ως «cool τύποι». Με εξαίρεση όμως κάποιες πολύ ακριβές ιδέες, στις περισσότερες πετυχημένες startups οι ιδιοκτήτες / ιδρυτές δούλεψαν σκληρά και οι ίδιοι, προχώρησαν το εγχείρημά τους με την όποια δύναμη και τα όποια χρήματα βρήκαν. Η αδράνεια δείχνει και πάλι περισσότερο θεωρία παρά πράξη και προοπτική. Γνωρίζω μία startup που οι ιδιοκτήτες της επί δύο χρόνια δούλευαν 6 – 8 ώρες τη μέρα για αυτή, μετά τις 8+ ώρες τους στις άλλες δουλειές που είχαν ως υπάλληλοι.

10. Ο επενδυτής σε μία startup δεν ψάχνει ετήσεις αποδόσεις, αλλά πολλαπλασιασμό του κεφαλαίου του
Αν κάποιος επενδύσει σε ένα καφέ, όπως πχ αυτό του γιου του φίλου μου, θα περιμένει να εισπράττει κάποιο ετήσιο κέρδος (και κατά 90% θα μείνει «στο περίμενε»). Όμως ένας επενδυτής σε startup δεν ψάχνει απόδοση στα χρήματά του, υπεραξία ψάχνει και πολλαπλασιασμό του ποσού που επένδυσε. Επειδή από τη φύση της μία τέτοια επένδυση εμπεριέχει το στοιχείο του ρίσκου, ξέρει ότι πολλές θα αποτύχουν και θέλει από τη μία ή δύο πετυχημένες επενδύσεις να βγάλει κέρδος που θα υπερκαλύπτει τα λάθη του.

Μία startup δεν είναι κανονική νέα επιχείρηση.
Κατάλαβέ το και διάλεξε τον σωστό δρόμο που σου ταιριάζει
Άσε τι σου λέει κάθε «λεβέντης». Έχεις μυαλό και μπορείς να σκεφτείς. Αν έκανες απλώς μία νέα επιχείρηση, δεν έχεις λόγο να την ονομάσεις startup. Είναι λάθος που θα σε μπερδέψει, θα σε κάνει να χάσεις χρόνο και στην ουσία δεν θα οδηγήσει πουθενά. Αν ψάχνεις το κέρδος (πχ για να ζήσεις εσύ προσωπικά) τότε δεν πρέπει να έχεις στο μυαλό σου τους κανόνες των startups. Στο λέω γιατί θα χρειαστεί να στήσεις ανάλογα και το επιχειρηματικό σου σχέδιο (business plan), λαμβάνοντας υπόψη τον τύπο δουλειάς που θέλεις να κάνεις, startup ή απλά μία καινούρια επιχείρηση, καθώς και το ρίσκο που θέλεις να αναλάβεις.

Την επόμενη φορά που θα ακούσεις για startups, ψάξε να βρεις τα χαρακτηριστικά που αναλύσαμε μαζί στο κείμενο αυτό. Αν δεν τα βρεις, δεν είναι κακό, απλά δεν είναι startup, παρά μία νέα εταιρεία. Και ας είναι κάποιοι ικανοί να βαφτίσουν ακόμη και τα κομμωτήρια ως startups…

Εσύ τι γνώμη έχεις;