«Χτύπημα» δισεκατομμυρίων στις τράπεζες από την ΕΚΤ
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα σταματήσει να πληρώνει τις τράπεζες για τα χρήματα που πρέπει να διατηρούν ως ελάχιστο αποθεματικό – μια κίνηση-έκπληξη που θα μπορούσε να μειώσει κατά δισεκατομμύρια τα τραπεζικά έσοδα από τόκους.
Ειδικότερα, σύμφωνα με στοιχεία στον ιστότοπο της κεντρικής τράπεζας (έως τις 20 Ιουνίου), οι ευρωπαϊκές τράπεζες παρείχαν στην ΕΚΤ προς «φύλαξη» περίπου 165 δισεκατομμύρια ευρώ.
Για αυτά τα χρήματα η ΕΚΤ έδινε τόκο 3,25%, που μεταφράζεται σε ετήσιο έσοδο από τόκους περίπου 5,4 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Η πληρωμή συνδέθηκε με το επιτόκιο διευκόλυνσης καταθέσεων, το οποίο στις 21 Ιουνίου αυξήθηκε στο 3,5%.
Ωστοσο, η ΕΚΤ διέκοψε αυτήν τη σύνδεση την Πέμπτη, μια αλλαγή που θα τεθεί σε ισχύ στις 20 Σεπτεμβρίου.
Μετά από αυτή την απόφαση, οι μετοχές των ευρωπαϊκών τραπεζών άρχισαν να υποχωρούν.
«Απροσδόκητη κίνηση»
Οι ευρωπαϊκές τράπεζες επωφελήθηκαν από τις αυξήσεις επιτοκίων της ΕΚΤ τον περασμένο χρόνο, καθώς είχαν τη δυνατότητα να χρεώσουν περισσότερα για δάνεια, διατηρώντας το ποσό που κατέβαλλαν για καταθέσεις κοντά στο μηδέν.
Αυτό το αποτέλεσμα, ωστόσο, αρχίζει να μειώνεται καθώς το κόστος χρηματοδότησης αυξάνεται λόγω του ανταγωνισμού για προσέλκυση καταθέσεων, ενώ η ζήτηση για δάνεια εξασθενεί.
«Η πληρωμή μηδενικού επιτοκίου στα ελάχιστα αποθεματικά ήταν απροσδόκητη» δήλωσε ο επικεφαλής οικονομολόγος της Deutsche Bank, Mark Wall.
Σημειώνεται πως η ΕΚΤ είχε μειώσει και παλαιότερα το ποσό που κατέβαλε ως τόκο για τα ελάχιστα αποθεματικάΗ τελευταία κίνηση, πάντως, «θα διατηρήσει την αποτελεσματικότητα της νομισματικής πολιτικής διασφαλίζοντας την πλήρη μετακύλιση των αποφάσεων για τα επιτόκια στις αγορές χρήματος», ανέφερε η ΕΚΤ.
«Ταυτόχρονα, θα βελτιώσει την αποτελεσματικότητα της νομισματικής πολιτικής μειώνοντας το συνολικό ποσό των τόκων που πρέπει να καταβληθούν στα αποθεματικά».
Τι είναι τα ελάχιστα αποθεματικά
Οι τράπεζες της ζώνης του ευρώ πρέπει να διακρατούν ένα ορισμένο ύψος κεφαλαίων ως αποθεματικά στους τρεχούμενους λογαριασμούς που τηρούν στην οικεία εθνική κεντρική τράπεζα. Αυτά τα κεφάλαια ονομάζονται υποχρεωτικά ελάχιστα αποθεματικά.
Οι τράπεζες είναι υποχρεωμένες να διακρατούν ελάχιστα αποθεματικά για περίοδο έξι έως επτά εβδομάδων, η οποία αποκαλείται «περίοδος τήρησης».
Το ύψος των κεφαλαίων που διακρατούνται υπολογίζεται με βάση τον ισολογισμό της τράπεζας πριν από την έναρξη της κάθε περιόδου τήρησης.
Σε όλη τη διάρκεια της περιόδου τήρησης, οι τράπεζες πρέπει να διασφαλίζουν ότι το μέσο ύψος των κεφαλαίων που διακρατούν ως αποθεματικά πληροί την υποχρέωση τήρησης ελάχιστων αποθεματικών. Δεν είναι υποχρεωμένες να διακρατούν συνεχώς ολόκληρο το ποσό στους λογαριασμούς τους στην εθνική κεντρική τράπεζα.
Οι τράπεζες μπορούν έτσι να αντιδρούν στις βραχυχρόνιες μεταβολές στις αγορές χρήματος, προσθέτοντας ή αποσύροντας κεφάλαια από τα αποθεματικά τους.
Αυτό, με τη σειρά του, συμβάλλει στη σταθεροποίηση των επιτοκίων της αγοράς χρήματος.
Οι τράπεζες πρέπει να διακρατούν σήμερα στην οικεία εθνική κεντρική τράπεζα τουλάχιστον το 1% συγκεκριμένων υποχρεώσεων, κυρίως καταθέσεις πελατών.
Το σύνολο των υποχρεωτικών ελάχιστων αποθεματικών των τραπεζών της ζώνης του ευρώ δημοσιεύεται καθημερινά στη σελίδα που αφορά την ανάλυση ρευστότητας.
Στο τέλος της περιόδου τήρησης, οι εθνικές κεντρικές τράπεζες της ζώνης του ευρώ καταβάλλουν τόκο επί των υποχρεωτικών ελάχιστων αποθεματικών που διακρατούν οι τράπεζες σε αυτές.
Οι τόκοι αυτοί συνδέονταν ιστορικά με το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης (ΠΚΑ).
Από τις 21 Δεκεμβρίου 2022 οι τόκοι επί των υποχρεωτικών ελάχιστων αποθεματικών θα καταβάλλονται με βάση το ισχύον επιτόκιο της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων.
Με αυτήν την αλλαγή ευθυγραμμίζονται καλύτερα οι τόκοι επί των υποχρεωτικών ελάχιστων αποθεματικών με τα ισχύοντα επιτόκια της αγοράς χρήματος.
Τα υποχρεωτικά ελάχιστα αποθεματικά αποτελούν ένα σύνηθες εργαλείο νομισματικής πολιτικής των κεντρικών τραπεζών. Ωστόσο, ορισμένες κεντρικές τράπεζες, όπως η Ομοσπονδιακή Τράπεζα της Αυστραλίας, η Τράπεζα του Καναδά και η Sveriges Riksbank, δεν τα χρησιμοποιούν.