Αυξάνονται διαρκώς οι δανειολήπτες στην Αυστραλία που δεν μπορούν να αποπληρώσουν τις δόσεις τους, ενώ ο αριθμός αυτών που κινδυνεύουν από το λεγόμενο «ενυπόθηκο άγχος» (mortgage stress) φτάνει πλέον σε επίπεδα που δεν έχουν παρατηρηθεί από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008.
Αυτοί που παλεύουν με τα στεγαστικά τους δάνεια, αισθάνονται ήδη τον «πόνο» της σημαντικής αύξησης του επιτοκίου της RBA -από το ιστορικά χαμηλό ποσοστό του 0,10% πέρυσι τον Μάιο σε 4,10% πλέον- και αναμένουν με νευρικότητα τι θα αποφασίσει η Αποθεματική Τράπεζα κατά την επόμενη συνεδρίαση της, την πρώτη Τρίτη του Σεπτεμβρίου.
Ήδη φέτος, εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά «πέρασαν» από τα σταθερά, χαμηλού επιτοκίου, δάνεια, στα υψηλότερου επιτοκίου, κυμαινόμενα και ακολουθούν περί τα 450.000 στεγαστικά δάνεια του χρόνου.
Στο μεταξύ, έρευνα της Roy Morgan αποκαλύπτει ότι 1,5 εκατομμύριο, ή το 29%, των δανειοληπτών κινδύνευαν ήδη από «ενυπόθηκο άγχος» τον Ιούλιο του 2023, αριθμός μεγαλύτερος από ό,τι κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας κρίσης του 2008.
Οι κάτοχοι στεγαστικών δανείων θεωρούνται ότι βρίσκονται σε κίνδυνο όταν δαπανούν μεταξύ 25 και 45% του εισοδήματος του νοικοκυριού τους για το στεγαστικό τους δάνειο.
Το ποσοστό του 29% είναι χαμηλότερο από ό,τι το 2008, αλλά ο αριθμός είναι υψηλότερος λόγω της αύξησης του πληθυσμού και του αριθμού των ατόμων που έχουν λάβει ενυπόθηκο δάνειο.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι ο αριθμός των δανειοληπτών που παλεύουν να αποπληρώσουν τα δάνειά τους αυξάνεται σταθερά από τότε που η RBA ξεκίνησε την επιθετική σειρά αυξήσεων των επιτοκίων της τον περασμένο Μάιο.
Η διευθύνουσα σύμβουλος της Roy Morgan, Michele Levine δήλωσε ότι οι πραγματικές επιπτώσεις θα γίνουν πιο αισθητές όταν κάποιοι άνθρωποι χάνουν τις δουλειές τους.
«Το εισόδημά τους εξαφανίζεται ή μειώνεται στο μισό αν ένας από τους δύο χάσει τη δουλειά του», είπε.
«Έτσι, η ανεργία θα είναι κάτι που πρέπει να παρακολουθούμε [και] το κόστος ζωής που αυξάνεται θα καταστήσει την κατάσταση πραγματικά δύσκολη».
«Όλοι οι παράγοντες του πληθωρισμού σημαίνουν λιγότερα χρήματα για όλους. Δεν υπάρχει κανένας δείκτης που μπορώ να δω που να υποδηλώνει ότι το ‘άγχος’ των ενυπόθηκων δανείων θα εξαφανιστεί ή έστω θα μειωθεί, όλα δείχνουν προς τη λάθος κατεύθυνση».
Κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους, τα νέα στοιχεία του οίκου αξιολόγησης S&P έδειξαν ότι ο αριθμός των νοικοκυριών που έχουν μείνει ένα μήνα ή περισσότερο πίσω στην αποπληρωμή των ενυπόθηκων δανείων τους έχει αυξηθεί σε κάθε Πολιτεία και Περιοχή – με κάποια τμήματα της Βικτώριας, της Νέας Νότιας Ουαλίας, της Τασμανίας, της Βόρειας Περιοχής, της Δυτικής Αυστραλίας και του Κουίνσλαντ να αισθάνονται τον «μεγαλύτερο πόνο».
Η αναλύτρια του S&P, Erin Kitson, δήλωσε στο ABC ότι ενώ το ποσοστό των νοικοκυριών που δεν αποπληρώνουν τις δόσεις των στεγαστικών δανείων είναι χαμηλό ακόμη, υπάρχουν ανησυχητικά στοιχεία.
«Σίγουρα αναμένουμε ότι οι καθυστερήσεις θα συνεχίσουν να αυξάνονται και όσον αφορά το πόσο καιρό και ούτω καθεξής, τελικά αυτό θα εξαρτηθεί από το πού θα κινηθούν τα επιτόκια και πού τελικά θα κορυφωθούν. Σε αυτό το σημείο αναμένουμε ότι οι καθυστερήσεις θα συνεχίσουν να αυξάνονται μέχρι το πρώτο εξάμηνο του επόμενου έτους», είπε.
«Αλλά πραγματικά σημαντικό όταν πρόκειται για τις καθυστερήσεις, η ιστορία της απασχόλησης είναι το κλειδί. Η χαμηλή ανεργία συμβάλλει στη συγκράτηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών».
«Σίγουρα δεν έχουμε δει ακόμη το αποκορύφωμα των καθυστερήσεων των ενυπόθηκων δανείων, έχουμε μπροστά μας περαιτέρω αυξήσεις…».
Η Commonwealth Bank ανακοίνωσε κέρδη 10,5 δισ. δολ. αυτό το μήνα, αλλά αποκάλυψε ότι είχε απευθυνθεί ήδη σε 100.000 πελάτες της που κινδύνευαν περισσότερο από την αθέτηση πληρωμών.
Η εν λόγω τράπεζα κατέχει το 25% του χαρτοφυλακίου στεγαστικών δανείων στην Αυστραλία, το οποίο αντιστοιχεί σε περίπου 2 εκατομμύρια υποθήκες.
Για να τα βγάλουν πέρα πολλοί πολίτες, ως γνωστόν, κάνουν δύο και τρεις δουλειές, ενώ η Εθνική Γραμμή Βοήθειας για το Χρέος (National Debt Helpline) κατέγραψε αύξηση σχεδόν 30% στον αριθμό των κλήσεων που δέχεται σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πέρυσι.
Στη Βικτώρια μάλιστα υπήρξε «άλμα» +44%, ενώ ο αριθμός αυτών που επισκέφθηκαν τον ιστότοπο της Γραμμής Βοήθειας έχει σχεδόν διπλασιαστεί κατά το τελευταίο έτος.
Η Suzanne Long από τη Vinnies WA δήλωσε ότι δεν μπορούσε να θυμηθεί τέτοια εποχή στα 12 χρόνια που εργάζεται ως οικονομική σύμβουλος.
«Νομίζω ότι είναι μια τέλεια καταιγίδα επειδή όλα συνέβησαν την ίδια στιγμή», είπε.
«Υπάρχει η αύξηση του κόστους ζωής – τα πάντα αυξήθηκαν – οι τιμές για σούπερ μάρκετ, η βενζίνη, οι ασφάλειες και έχουμε και την αύξηση των δόσεων για την αποπληρωμή των στεγαστικών δανείων».
«[Κάποιοι άνθρωποι] είχαν κάποιο μικρό ‘αποταμιευτικό μαξιλάρι’ εκεί, αλλά το έχουν ξοδέψει τώρα και δεν τους έχει μείνει τίποτα. Κανείς δε θέλει να χάσει το σπίτι του».
«Είναι πολύ αγχωμένοι, είχαμε πελάτες που είχαν τάσεις αυτοκτονίας, σε κανέναν δεν αρέσει να παίρνει το τηλέφωνο και να μιλάει με κάποιον για τα οικονομικά, συνήθως είναι το ταμπού για το οποίο κανείς δε θέλει να μιλήσει. Έχουν ένα αίσθημα ντροπής και δε θέλουν οι άνθρωποι να ξέρουν ότι αγωνίζονται».
