Πώς μια Οδηγία υπέρ των δανειοληπτών έγινε δώρο στα funds και στους servicers

Η ενσωμάτωση της Οδηγίας δεν παρέχει καμία προστασία για την πρώτη κατοικία, παρόλο που η ίδια η Οδηγία καλεί για επιπλέον μέτρα προστασίας και ρυθμίσεις

Γράφει ο Γιώργος Αναβαλόγλου , ασφαλιστικός και χρηματοοικονομικός σύμβουλος

Την προηγούμενη εβδομάδα η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας ψήφισε ένα νομοσχέδιο, που γράφτηκε με τη συμμετοχή των servicers, με τίτλο «Δάνεια: Διαφάνεια, ανταγωνισμός, προστασία των ευάλωτων – Ενσωμάτωση της Οδηγίας (Ε.Ε.) 2021/2167, επανεισαγωγή του προγράμματος “ΗΡΑΚΛΗΣ” και άλλες επείγουσες διατάξεις».

Η ευρωπαϊκή Οδηγία 2167 του 2021 θα μπορούσε να δημιουργήσει μια δομή για τη λειτουργία των servicers και την προστασία της πρώτης κατοικίας, αλλά κατέληξε να ευνοεί ακόμα περισσότερο τους servicers και τα funds. Υπάρχουν πολλά ερωτήματα, όπως: Γιατί δεν ενσωματώθηκε νωρίτερα η Οδηγία παρά τις επανειλημμένες απαιτήσεις του κ. Στουρνάρα από το 2021; Γιατί οι δανειολήπτες ήταν εκτεθειμένοι σε καταχρήσεις από τους servicers για δύο χρόνια χωρίς καμία προστασία;

Η ενσωμάτωση της Οδηγίας δεν παρέχει καμία προστασία για την πρώτη κατοικία, παρόλο που η ίδια η Οδηγία καλεί για επιπλέον μέτρα προστασίας και ρυθμίσεις. Ειδικότερα, στο σημείο 56 της Οδηγίας προβλέπονται ειδικές παραχωρήσεις για τους δανειολήπτες που η πρώτη κατοικία τους κινδυνεύει, καθώς επίσης και οι πιστωτές θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις ατομικές συνθήκες του καταναλωτή και την ικανότητά του να εξοφλήσει την πίστωση, εάν η σύμβαση πίστωσης εξασφαλίζεται με την κύρια κατοικία του. Τα μέτρα ανοχής πρέπει να περιέχουν ορισμένες παραχωρήσεις προς τον καταναλωτή… Αυτό δεν είναι απολύτως περιοριστικό, και έτσι τα κράτη-μέλη μπορούν ακόμα να προβλέψουν επιπλέον μέτρα.

Η μόνη αναφορά του πλαισίου που ενσωματώνει την Οδηγία είναι στον φορέα (πώλησης και επαναμίσθωσης ακινήτων), στον οποίο (ιδιωτικό φορέα) δόθηκε η δυνατότητα να αποκτά το ακίνητο του ευάλωτου δανειολήπτη στο 70% της αξίας του και εκβιαστικά 5 ημέρες πριν από τον πλειστηριασμό του. Με άλλα λόγια, διευκολύνεται η μεταβίβαση πρώτης κατοικίας στον «κουβά» του Φορέα Διαχείρισης των ακινήτων. Να τονίσουμε ότι πρόκειται για fake news πως αυτός που γίνεται ενοικιαστής στο ίδιο του το σπίτι μπορεί να επαναγοράσει το σπίτι του στο 70% της αξίας που το αγόρασε ο φορέας, διότι αναφέρεται ότι σε περίπτωση αύξησης της αξίας του ακινήτου πληρώνει επιπλέον την υπεραξία υπέρ του φορέα.

Παράλληλα, το άρθρο 225 παρ1 του Πτωχευτικού (4738/20), το οποίο προβλέπει να δοθεί εγγύηση-ομόλογο του Ελληνικού Δημοσίου στον ιδιωτικό φορέα των servicers, παραμένει. Δηλαδή, παίρνουν και έκπτωση 30% για να αποκτούν ακίνητα ευάλωτων και εγγύηση του Δημοσίου. Συνολικά, το Δημόσιο με εγγύησή του βάζει πλάτη στη χρηματοδότηση του ιδιωτικού φορέα για να πάρει με έκπτωση τα σπίτια των ευάλωτων.

Ερωτήματα που προκύπτουν: Πόσες είναι οι εγγυήσεις του Δημοσίου; Γιατί ο φορέας δεν γίνεται δημόσιος; Ποιον κίνδυνο συνεπάγεται η λειτουργία του; Αν οι εγγυήσεις καταπέσουν, θα μετατραπούν σε δημόσια συμμετοχή στον φορέα; Ισχύει ότι ο φορέας θα χρηματοδοτηθεί από τράπεζες σε ποσοστό 80% τραπεζικό δάνειο και 20% ιδία συμμετοχή;

Εξωδικαστικός μηχανισμός: Η καμπάνια της Νέας Δημοκρατίας επικεντρώθηκε στο να αμφισβητήσει τις υποσχέσεις του ΣΥΡΙΖΑ για υποχρεωτική ρύθμιση από την πλατφόρμα. Υποστήριζαν ότι αυτές οι προβλέψεις είναι εξωθεσμικές. Τώρα προτείνουν μια διάταξη που επιβάλλει την υποχρεωτική χρήση ενός αλγόριθμου, άγνωστου προς το παρόν, που θα καθορίζεται στο μέλλον και το αποτέλεσμα θα είναι υποχρεωτικό μόνο για ευάλωτους δανειολήπτες.

Στη συνέχεια, στις λύσεις ανοχής, σύμφωνα με την Οδηγία, πρέπει να υπάρχει δυνατότητα μετατροπής νομισμάτων (π.χ., ελβετικό φράγκο). Ωστόσο, στο νομοσχέδιο της ενσωμάτωσης της Οδηγίας αυτό παραλείπεται εντυπωσιακά. Τι λέει ακριβώς η Οδηγία;

Τα κράτη-μέλη απαιτούν από τους πιστωτές να έχουν κατάλληλες πολιτικές και διαδικασίες που να τους παροτρύνουν να επιδεικνύουν εύλογη ανοχή πριν από την κίνηση διαδικασιών κατάσχεσης. Αυτά τα μέτρα ανοχής λαμβάνουν υπόψη, μεταξύ άλλων, την κατάσταση του καταναλωτή και μπορεί να περιλαμβάνουν τα εξής:

α) Πλήρη ή μερική αναχρηματοδότηση σύμβασης πίστωσης.

β) Τροποποίηση των υφιστάμενων όρων και προϋποθέσεων μιας σύμβασης πίστωσης, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει:

1. Παράταση της διάρκειας της σύμβασης πίστωσης.

2. Μετατροπή του είδους της σύμβασης πίστωσης.

3. Αναβολή της καταβολής των δόσεων αποπληρωμής για μια συγκεκριμένη περίοδο.

4. Αλλαγή του επιτοκίου.

5. Παροχή αναστολής καταβολής δόσεων.

6. Μερική αποπληρωμή δόσεων.

7. Μετατροπές νομισμάτων.

8. Μερική διαγραφή και ενοποίηση του χρέους.

Παρόλο που η Οδηγία αναφέρεται στις μετατροπές νομισμάτων ως τρόπο ρύθμισης των δανείων, το άρθρο 36 (Συμμόρφωση με τον Κώδικα Δεοντολογίας) παραπέμπει στο Παράρτημα ΙΙ του Τμήματος ΙΙ του Κώδικα Δεοντολογίας, όπου παραλείπονται οι μετατροπές νομισμάτων. Έτσι, το νομοσχέδιο αγνοεί την Οδηγία και δεν προσφέρει λύση στο πρόβλημα των δανειοληπτών σε ελβετικό φράγκο.

Η κυβέρνηση αδιαφορεί για το πρόβλημα αυτό, περιμένοντας ακόμη μια φορά την απόφαση του Αρείου Πάγου, όπως ακριβώς έκανε και στην περίπτωση της κακής νομοθέτησης του σχεδίου «Ηρακλής».

Τέλος, όλα τα παράπονα-καταγγελίες των δανειοληπτών παραπέμπονται στον Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών (ΚΔΤ) που είναι απόφαση της Τραπέζης της Ελλάδος και έχει κυρώσεις που επιβάλλονται από την Τράπεζα της Ελλάδος. Ο ΚΔΤ δεν ήταν υποχρεωτικός και δεν εφαρμοζόταν από τις τράπεζες. Δεν τον εφάρμοζαν για τις τράπεζες και δεν θα τον εφαρμόσουν ούτε για τα funds.