ΟΟΣΑ: Ο συνήγορος της… αδιαφάνειας
Σοκ προκαλούν αναφορές ότι ο ΟΟΣΑ -ο οργανισμός που υποτίθεται πως θέτει διεθνείς φορολογικούς κανόνες προκειμένου να περιοριστεί η εταιρική φορολογική κατάχρηση- συντάχθηκε με τις προσπάθειες των πολυεθνικών και των λόμπι τους πιέζοντας κατά της νομοθεσίας που προωθεί η Αυστραλία για μεγαλύτερη φορολογική διαφάνεια.
Η σχετική νομοθεσία που επρόκειτο να περάσει αυτήν την εβδομάδα από το αυστραλιανό Κοινοβούλιο με άνετη πλειοψηφία, απαιτεί από τις μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες και τις θυγατρικές τους που δραστηριοποιούνται στην Αυστραλία να δημοσιοποιούν τις περιοδικές εκθέσεις τους για τα κέρδη και τα οικονομικά τους αποτελέσματα ανά χώρα. Με αυτόν τον τρόπο αποκαλύπτονται οι οποιεσδήποτε μεταφορές κερδών τους από τις χώρες όπου τα πραγματοποιούν προς τους φορολογικούς παραδείσους της υφηλίου.
Οι πολυεθνικές εταιρείες μεταφέρουν, σύμφωνα με εκτιμήσεις, σε φορολογικούς παραδείσους πάνω από 1,1 τρισ. δολάρια ετησίως, στερώντας από τις κυβερνήσεις συνολικούς εταιρικούς φόρους 312 δισ. δολαρίων. Τουλάχιστον 1 από τα 4 δολάρια αυτών των χαμένων φόρων θα μπορούσε να εισπραχθεί αν οι πολυεθνικές εξαναγκάζονταν σε δημοσιοποίηση της κερδοφορίας τους ανά χώρα.
Η ψήφιση και η εφαρμογή του νόμου που προωθεί η κυβέρνηση των Εργατικών στην Αυστραλία θα μπορούσε να αποδειχτεί καθοριστικής σημασίας σε μια τέτοια προοπτική. Λόγω του διεθνούς χαρακτήρα τους εκτιμάται ότι τουλάχιστον μία στις πέντε (2.129 από τις συνολικά 10.102) πολυεθνικές εταιρείες του πλανήτη θα αναγκαζόταν να δημοσιοποιήσει κέρδη και φόρους. Μεταξύ αυτών και γνωστοί κολοσσοί όπως οι Amazon, Αpple, BP, British American Tobacco, Chevron, Coca-Cola, ExxonMobil, Ford, General Electrics, HP, Hyundai, JPMorgan, Johnson & Johnson, Lockheed Martin, McDonalds, Mastercard, Mercedes-Benz, Microsoft, Nestle, Nike, PayPal, Pepsi, Pfizer, Philip Morris International, Starbucks, Tesla, Unilever, Verizon, Volkswagen και Walt Disney. Η νομοθεσία θα βοηθούσε δε στην ανάκτηση χαμένων φόρων όχι μόνον την Αυστραλία αλλά και όλες τις κυβερνήσεις του κόσμου.
Η ισχύς της αυστραλιανής νομοθεσίας απορρέει από το γεγονός ότι αυτή κινείται πέρα και πάνω από το πρότυπο που δημιούργησε ο ΟΟΣΑ. Ο τελευταίος, αντί να απαιτήσει από τις πολυεθνικές εταιρείες να δημοσιοποιούν τις εκθέσεις των οικονομικών τους αποτελεσμάτων ανά χώρα, ζητά από αυτές να τις κοινοποιούν εμπιστευτικά στις κυβερνήσεις τους. Στη συνέχεια, αφού ανωνυμοποιηθούν οι εκθέσεις μεταβιβάζονται στον ΟΟΣΑ ο οποίος παρέχει ανώνυμα συγκεντρωτικά δεδομένα στο κοινό.
Τα ανωνυμοποιημένα δεδομένα κατέστησαν δυνατό τα τελευταία χρόνια να προσδιοριστεί πόσα κέρδη μεταφέρουν συνολικά οι πολυεθνικές εταιρείες στους φορολογικούς παραδείσους και πόσο φόρο δεν πληρώνουν. Ωστόσο δεν προσδιορίζουν την ταυτότητα των πολυεθνικών ούτε τους φόρους που η καθεμιά τους κλέβει από τις κυβερνήσεις. Επί της ουσίας αυτό το πρότυπο του ΟΟΣΑ συντηρεί το status quo της παγκόσμιας εταιρικής φοροαποφυγής. Αυτήν την «παραχώρηση του ΟΟΣΑ» προς τις πολυεθνικές και την ανωνυμία τους παρακάμπτει η αυστραλιανή νομοθεσία υποχρεώνοντας τις εταιρείες σε ξεχωριστή δημοσιοποίηση οικονομικών αποτελεσμάτων.
Από την πλευρά του ΟΟΣΑ αν οι αναφορές ότι άσκησε πιέσεις στην Αυστραλία προκειμένου να κρατηθεί η πρακτική μετατόπισης των κερδών των πολυεθνικών μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας επαληθευτούν, τότε είναι σαφές ότι έχει προχωρήσει πολύ πέρα από τον σχεδιασμό των διεθνών φορολογικών προτύπων που του είχε αναθέσει το G20 πριν από περίπου 10 χρόνια. Εχει μετεξελιχθεί σε ανοιχτό συνήγορο της αδιαφάνειας και εμπόδιο για την οποιαδήποτε πρόοδο. Οι εκκλήσεις προς τον ΟΟΣΑ να εξηγήσει τον ρόλο του στην Αυστραλία, έρχονται λίγες ημέρες μετά την ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ότι στηρίζει τις διαπραγματεύσεις για μια παγκόσμια φορολογική συμφωνία υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, κάτι που μεταβιβάζει τη διαδικασία διαμόρφωσης των διεθνών κανόνων σε αυτόν αντί του ΟΟΣΑ. Είχε προηγηθεί πέρυσι το ιστορικό ομόφωνο ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών που άνοιξε την πόρτα των διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα του ΟΗΕ. Ο ΟΟΣΑ, που ηγήθηκε της διαδικασίας διαμόρφωσης των διεθνών φορολογικών κανόνων για πάνω από 60 χρόνια, προσπάθησε να αποτρέψει αυτό το ψήφισμα ασκώντας επιθετικές πιέσεις χωρίς τελικά να τα καταφέρει. Εχοντας επιτύχει μηδαμινά αποτελέσματα στην πάταξη της παγκόσμιας φορολογικής κατάχρησης τα τελευταία 10 χρόνια -προς τέρψιν των ισχυρών- χάνει συνεχώς σε αξιοπιστία.
