Οι δικαστές λένε “όχι” στην ενοποίηση Ειρηνοδικείων με τα Πρωτοδικεία
Με μια ξεκάθαρη άρνηση απαντούν οι δικαστές στην εξαγγελθείσα πρόθεση του Υπουργού Δικαιοσύνης Γιώργου Φλωρίδη, για ενεργοποίηση ενός φιλόδοξου σχεδίου ενοποίησης του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας, δηλαδή των ειρηνοδικείων με τα πρωτοδικεία της χώρας, με την συνολική ένταξη των πρώτων στο οργανόγραμμα των πρωτοδικείων μέσω ενός συστήματος αξιολόγησης.
Οι δικαστές αντιπροτείνουν μεν ένα σχέδιο για τα ειρηνοδικεία αλλά δηλώνουν αντίθετοι με την ενοποίηση “διότι θα επιφέρει σημαντικές καθυστερήσεις στην απονομή της Δικαιοσύνης ενώ, ταυτόχρονα, θα προκληθούν προβλήματα στην υπηρεσιακή κατάσταση των ήδη υπηρετούντων Δικαστών Πρώτου βαθμού (π.χ. επετηρίδα, Δικαστές πρώτου βαθμού δύο κατηγοριών κλπ.)”.
Οπως είπε ο κ.Φλωρίδης η προοπτική είναι το σχέδιο να μπορεί να παρουσιαστεί αναλυτικά στο τέλος του χρόνου και ουσιαστικά κάνει πράξη μια διακηρυγμένη θέση της ελληνικής πολιτείας εδώ και πολλά- πολλά χρόνια. Ουσιαστικά, η ενσωμάτωση των ειρηνοδικών (962 σε όλη τη χώρα) μέσω αξιολόγησης, είναι μια τονωτική ένεση στο ζήτημα της υποστελέχωσης των δικαστηρίων, ενώ παράλληλα θα δώσει πνοή στην ταχύτητα που είναι ένα κεντρικό ζητούμενο. Προφανώς όμως, και αυτό είναι και θέση του ίδιου του υπουργού, θα πρέπει να υπάρξει συνολική συνεννόηση με όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς, γιατί όπως διαφαίνεται από τις πρώτες αντιδράσεις το σχέδιο δεν θα γίνει εύκολα αποδεκτό.
Συνταγματικά
Το σχέδιο πλέον έχει λυθεί και συνταγματικά (δεδομένου ότι παλαιότερα η ανυπαρξία τέτοιας πρόβλεψης λειτουργούσε αποτρεπτικά) με την προθήκη της ερμηνευτικής δήλωσης στο άρθρο 88 (Εγγυήσεις ανεξαρτησίας των δικαστικών λειτουργών, αποδοχές, μετατάξεις) του Συντάγματος που αναφέρει :
** “Ερμηνευτική δήλωση: Κατά την αληθινή έννοια του άρθρου 88, επιτρέπεται η ενοποίηση του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας της πολιτικής δικαιοσύνης και η ρύθμιση της υπηρεσιακής κατάστασης των δικαστικών λειτουργών του βαθμού αυτού, εφόσον προβλέπεται διαδικασία κρίσης και αξιολόγησης, όπως νόμος ορίζει”.
Το θέμα άνοιξε ξεκάθαρα ο ίδιος ο υπουργός δικαιοσύνης αναφέροντας χαρακτηριστικά: “… η θεραπεία μιας στρέβλωσης για τον πρώτο βαθμό δικαιοδοσίας στα ελληνικά δικαστήρια, με την ύπαρξη δύο διακριτών επιπέδων δικαστών, τους ειρηνοδίκες και τους πρωτοδίκες. Αυτή η διάκριση, αναγκαία και χρήσιμη για την παλιά εποχή, ξεκίνησε από την ίδρυση του ανεξάρτητου νεοελληνικού κράτους και επιβιώνει μέχρι σήμερα. Παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες, εδώ και 110 χρόνια από τότε που πρωτοτέθηκε το σχέδιο για ενοποίηση του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας από τον Ελευθέριο Βενιζέλο, δεν κατέστη μέχρι σήμερα δυνατή. Θεωρώ ότι ήρθε, επιτέλους, η ώρα να υλοποιηθεί”.
Η απάντηση
Πάντως πρωτη αντέδρασε η Ενωση Δικαστών Εισαγγελέων, η οποία στη συνολική αποτίμηση (έρευνα) για το θέμα των Ειρηνοδικείων, απαντά αρνητικά: “Η τύχη των Ειρηνοδικείων στη χώρα μας γνώρισε ποικίλη νομοθετική αντιμετώπιση. Είναι γνωστό ότι τα έτη 1998 – 1999 ξεκίνησε διάλογος για την ενοποίηση του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας των πολιτικών και ποινικών Δικαστηρίων και μάλιστα την 10-5-1999 συντάχθηκε από τη Διεύθυνση Επιστημονικών Μελετών της Βουλής των Ελλήνων σχετική έκθεση επί σχεδίου νόμου που προέβλεπε την κατάργηση των Ειρηνοδικείων και τη λειτουργική αντικατάστασή τους από τα μονομελή Πρωτοδικεία.
Η προσπάθεια αυτή απέτυχε για πολλούς λόγους. Με την ερμηνευτική δήλωση στο άρθρο 88 του Συντάγματος επιτρέπεται η ενοποίηση του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας της πολιτικής και μόνο δικαιοσύνης. Η διατυπωθείσα, εκ νέου, άποψη περί ενοποίησης των Ειρηνοδικείων με τα Πρωτοδικεία μας βρίσκει κάθετα αντίθετους, διότι θα επιφέρει σημαντικές καθυστερήσεις στην απονομή της Δικαιοσύνης ενώ, ταυτόχρονα, θα προκληθούν προβλήματα στην υπηρεσιακή κατάσταση των ήδη υπηρετούντων Δικαστών Πρώτου βαθμού (π.χ. επετηρίδα, Δικαστές πρώτου βαθμού δύο κατηγοριών κλπ.).
Θεωρούμε αναγκαία για την εύρυθμη λειτουργία της Δικαιοσύνης τη διατήρηση των Ειρηνοδικείων, ώστε να εξακολουθήσουν να εκδικάζουν αποτελεσματικά τις υποθέσεις που εισάγονται σ’ αυτά, συμβάλλοντας, όπως άλλωστε συμβαίνει διαχρονικά, στην ταχεία απονομή της Δικαιοσύνης”.