Η έννοια του δημοσίου συμφέροντος της ευθύνης στη δημόσια διοίκηση συνδέεται άμεσα και με τις έννοιες της ηθικής των ασκούντων εξουσία. Είναι αποδεδειγμένο ότι δεν μπορεί να υπάρξει ανάπτυξη σε μια χώρα που δεν διαθέτει ικανή και έντιμη δημόσια διοίκηση που να υπηρετεί τον πολίτη και το κοινό καλό.
Για να υλοποιηθεί αυτή η συνθήκη είναι απαραίτητο όμως η διοίκηση να στελεχώνεται από λειτουργούς που είναι πιστοί, αμερόληπτοι, ακέραιοι και με υποδειγματική συμπεριφορά, να διαθέτουν δηλαδή ηθικό υπόβαθρο, διαφορετικά η ανισότητα που θα δημιουργεί η απουσία ηθικού υποβάθρου, μεταξύ των πολιτών θα υπονομεύει την εμπιστοσύνη τους έναντι της δημόσιας διοίκησης, του κράτους και των θεσμών, κάτι που τελικώς θα δημιουργεί συνεχώς τριγμούς για την ίδια τη δημοκρατία.
Της Ραχήλ Μακρή, π. Βουλευτής Economist,Bsc Business, Msc Banking, Mba Ececutive Energy Business
Αυτονόητο λοιπόν είναι πως η ηθική των ασκούντων δημόσια εξουσία αποτελεί το κλειδί για την διασφάλιση του κοινού καλού και της υπεράσπισης του γενικού συμφέροντος.
Οι πελατειακές σχέσεις που κυριαρχούν στον τρόπο στελέχωσης του διοικητικού μηχανισμού και των θεσμών στην Ελλάδα, η οποία στηρίχθηκε ως επί το πλείστων σε κομματικά κριτήρια είχε ως αποτέλεσμα την επιλογή ατόμων που δεν διαθέτουν πάντα τα προσόντα και το ήθος που απαιτεί η στελέχωση των θεσμών της εξουσίας.
Η διαμόρφωση του ηθικού υπόβαθρου επηρεάζεται από το μοντέλο οργάνωσης της δημόσιας διοίκησης από το πολιτικό σύστημα που διαμορφώνει τις ηθικές αρχές και αξίες και αποτελεί το ηθικό πρότυπο συμπεριφοράς. Το ηθικό υπόβαθρο σε ατομικό επίπεδο αφορά στο πνεύμα και τη συμπεριφορά κάθε ασκούντος την εξουσία προκειμένου να διαμορφώνουν το ηθικό υπόβαθρο σε συλλογικό επίπεδο.
Η ηθική κάθε δημοσίου λειτουργού δεν αρκεί από μόνη της εάν και το πολιτικό και διοικητικό σύστημα στο οποίο εντάσσεται δεν διέπεται από τις ίδιες αρχές ηθικής. Η συνύπαρξη ηθικών λειτουργών και ηθικού συστήματος μπορεί να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα και διαφάνεια της διοίκησης.
Η προσωπική ηθική διαμορφώνεται βέβαια από το οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον του, ωστόσο η πολιτεία πρέπει να μεριμνά για την διαμόρφωση του αξιακού θεσμικού πλαισίου εντός του οποίου οι λειτουργοί της εξουσίας θα πρέπει να εφαρμόζουν κατά την ανάληψη της θέσης εξουσίας.
Το ηθικό υπόβαθρο των ασκούντων εξουσία θα πρέπει να διασφαλίζεται πρωτίστως στην κορυφή της ιεραρχίας και εν συνεχεία στην βάση της καθώς η αξίες και η ηθική των λειτουργών του ανώτατου επιπέδου της εξουσίας, καθορίζει τη σύννομη και ηθική συμπεριφορά και των υπολοίπων. Η εικόνα διεφθαρμένων λειτουργών σε όλα τα επίπεδα εξουσίας που εξυπηρετούν πολιτικά και ιδιωτικά συμφέροντα και η νομιμοποίηση της διαφθοράς και της αδικίας παραβιάζουν τις αρχές της χρηστής διοίκησης.
Η απειλή της ανήθικης συμπεριφοράς επικεντρώνεται κυρίως εκεί όπου δεν είναι σαφή τα όρια μεταξύ σωστής και λανθασμένης απόφασης και δημιουργούν δυνατότητες ανήθικων συμπεριφορές υπό τον μανδύα της νομιμότητας και η χειραγώγηση των ασκούντων εξουσία με ανταποδοτικά οφέλη να βρίσκει γόνιμο έδαφος και εξελιχθεί σε διεφθαρμένες καταστάσεις σε βάρος του δημοσίου συμφέροντος της συνταγματικής αρχής της αμεροληψίας και ισότητας των πολιτών και γενικότερα των γενικών αρχών του συνταγματικού δικαίου και την προστασία θεμελιωδών δικαιωμάτων.
Η έλλειψη ηθικού υπόβαθρου από τους ασκούντες την εξουσία μπορεί να αποτελέσει κίνδυνο για την νομιμότητα και η παραβίαση του νόμου σημαίνει κακοδιοίκηση γι’ αυτό και οι κυβερνήσεις προσπαθούν να βελτιώνουν την ηθική συμπεριφοράς στη δημόσια διοίκηση είτε με την θέσπιση διοικητικών διαδικασιών, κανόνων και μηχανισμών ελέγχου, που καθορίζουν τον τρόπο άσκησης των καθηκόντων των δημόσιων λειτουργών, είτε με την ενθάρρυνση της ηθικής συμπεριφοράς, είτε με συνδυαστική διαχείριση της ηθικής κυρίως σε τομείς που είναι ευάλωτοι στη διαφθορά όπως δικαιοσύνη, δημόσιες υπηρεσίες που εμπλέκονται με διαχείριση δημοσίου χρήματος κλπ.
