Η Κυβέρνηση στην υπηρεσία τραπεζών και funds…
Κυβέρνηση στην υπηρεσία των funds
Είναι ηλίου φαεινότερον πως όταν η κυβέρνηση νομοθετούσε τον «Ηρακλή» για τα «κόκκινα» δάνεια των τραπεζών ήθελε να «ξελασπώσει» τις τράπεζες από το σάπιο ενεργητικό και ελάχιστα την απασχόλησαν οι όροι λειτουργίας της νέας, δευτερογενούς αγοράς δανείων και, κυρίως, τα δικαιώματα των δανειοληπτών.
Στη βιασύνη της, διακινδύνευσε την εγγραφή στο δημόσιο χρέος άνω των 18 δισ. ευρώ εγγυήσεων. Τα της λειτουργίας της νέας αγοράς τα άφησε στην ΤτΕ, χωρίς να αναλάβει τις, υπαρκτές, δικές της ευθύνες. Ετσι, η ΤτΕ αδειοδότησε τις εταιρείες διαχείρισης χωρίς να έχουν ενσωματωθεί στο εθνικό δίκαιο οι όροι σχετικής κοινοτικής Οδηγίας από το 2021.
Ακόμη χειρότερα, η εν λόγω Οδηγία, που περιλαμβάνει προτάσεις για το πλαίσιο λειτουργίας των εταιρειών διαχείρισης και για την προστασία των δανειοληπτών από καταχρηστικές πρακτικές, «θάφτηκε» στα συρτάρια του υπουργού Οικονομικών – αλλά και από τα μονοφωνικά φιλοκυβερνητικά μίντια.
Ωστόσο, το απώτατο όριο για την ενσωμάτωση της κοινοτικής Οδηγίας στην ελληνική νομοθεσία πλησιάζει. Ετσι, η κυβέρνηση, διά στόματος Κωστή Χατζηδάκη, εξήγγειλε σχετικό νομοθέτημα, χωρίς όμως, ούτε τώρα, να κάνει αναφορά στην κοινοτική Οδηγία. Προφανώς, για να μην προκαλέσει εύλογα ερωτήματα για τους λόγους της καθυστέρησης να νομοθετήσει, παρουσιάζοντάς την έτσι ως προϊόν κυβερνητικής ευαισθησίας.
Το αποτέλεσμα είναι -και δεν ενδιαφέρουν οι προθέσεις- ότι δόθηκε πολύς χρόνος και χώρος στις εταιρείες διαχείρισης «κόκκινων» δανείων και τα funds για να ασκήσουν ασύδοτα καταχρηστικές πρακτικές και να κερδοσκοπήσουν ασύστολα.
Αυτό ισοδυναμεί με μεγάλη ψυχική και οικονομική δοκιμασία για δεκάδες χιλιάδες νοικοκυριά, που, όπως κατήγγειλαν στην εφημερίδα μας δικηγόροι τους, αισθάνθηκαν ότι «διαπραγματεύονταν με γκάνγκστερ».
Το πάγιο κυβερνητικό δόγμα «πρώτα και πάνω απ’ όλους και όλα οι τράπεζες» συμπληρώθηκε έτσι με το «πρώτα οι servicers». Εξάλλου, προείχε να έχουν έσοδα ώστε να υλοποιηθούν τα business plans, για να μην καταπέσουν οι εγγυήσεις του Δημοσίου.
Τώρα, που τα χρονικά περιθώρια τελειώνουν, η κυβέρνηση είναι αναγκασμένη να νομοθετήσει. Με τέτοιες «καλές προθέσεις» υπέρ των τραπεζών, ωστόσο, τίποτε δεν εγγυάται πως ό,τι νομοθετηθεί θα εφαρμοστεί. Οι καταναλωτές-καταθέτες, οι πρωτοβουλίες τους και οι συλλογικότητες που τους υποστηρίζουν είναι η μόνη εγγύηση.
Η κυβέρνηση δίνει χρόνο και χώρο στα funds
Εξελίσσεται σε ένα από τα πλέον φλέγοντα κοινωνικά ζητήματα. Δεκάδες χιλιάδες δανειολήπτες υποφέρουν από καταχρηστικές πρακτικές των servicers, των εταιρειών διαχείρισης «κόκκινων» δανείων στις οποίες οι τράπεζες «ξεφόρτωσαν» το προβληματικό ενεργητικό δανείων μέσω του «Ηρακλής Ι» και «Ηρακλής ΙΙ». Η ΤτΕ αδειοδότησε και εποπτεύει αυτές τις εταιρείες, το Δημόσιο παρέσχε την εγγύησή του για τις σχετικές τιτλοποιήσεις, διακινδυνεύοντας ακόμη και την εγγραφή τους στο δημόσιο χρέος και όλη η χώρα συζητεί το θέμα την τελευταία τριετία.
Ωστόσο, όλο το βάρος των ρυθμίσεων έπεσε πάνω στους δανειολήπτες, οι οποίοι αντιμετώπισαν τις καταχρηστικές πρακτικές των εταιρειών διαχείρισης των δανείων (servicers) και των funds. Κοινοτική Οδηγία που είχε εκδοθεί από τον Νοέμβριου του 2021 «θάφτηκε» στα συρτάρια του υπουργείου Οικονομικών. Η Οδηγία εκδόθηκε τον Νοέμβριο του 2021 και η υποχρέωση ενσωμάτωσής της από τις χώρες-μέλη λήγει στις 29 Δεκεμβρίου 2023.
Το συμπέρασμα είναι ότι η κυβέρνηση της Ν.Δ. άφησε τον χρόνο να περάσει και να φτάσουμε κοντά στα απώτατα χρονικά όρια της υποχρέωσής της να νομοθετήσει σχετικά. Σε αυτό το πλαίσιο, από την πρόσφατη εξαγγελία του υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστή Χατζηδάκη, ότι η κυβέρνηση θα νομοθετήσει πλαίσιο κανόνων λειτουργίας για τους servicers, απουσίαζε ξανά η αναφορά στην υποχρέωση που απορρέει από την κοινοτική Οδηγία – δημιουργώντας την εντύπωση ότι απορρέει από κυβερνητική ευαισθησία.
Στην πραγματικότητα, όμως, απορρέει από την εξάντληση των χρονικών περιθωρίων να νομοθετήσει – η οποία αντικειμενικά ισοδυναμεί με επέκταση του «ωφέλιμου χρόνου» για τα funds ώστε να ασκούν τις καταχρηστικές πρακτικές τους και με χρόνο ταλαιπωρίας των δανειοληπτών που υφίστανται αυτές τις πρακτικές.
Τι προβλέπει η Οδηγία
Πρόκειται για την Οδηγία 2167 της 24ης Νοεμβρίου του 2021, η οποία στο τελευταίο της άρθρο (άρ. 32, παρ. 1 και 2) προβλέπει τη μεταφορά των ρυθμίσεών της στο εθνικό δίκαιο των χωρών-μελών έως τις 29 Δεκεμβρίου 2023 και την εφαρμογή των μέτρων από τις 30 Δεκεμβρίου 2023. Απομένει να δούμε αν η κυβέρνηση θα εξαντλήσει όλα τα χρονικά περιθώρια μέχρι να νομοθετήσει…
Οι σημαντικότερες προβλέψεις περιέχονται στο άρθρο 28, το οποίο τροποποιεί το άρθρο 28 της Οδηγίας 2014/17/Ε.Ε., προβλέποντας ότι προτού προβούν σε μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης (κατασχέσεις, πλειστηριασμούς), στο πλαίσιο της «εύλογης ανοχής» και λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση του καταναλωτή/δανειολήπτη, να προτείνουν δυνητικά μέτρα όπως:
α) Πλήρη ή μερική αναχρηματοδότηση σύμβασης πίστωσης.
β) Τροποποίηση των υφιστάμενων όρων και προϋποθέσεων της σύμβασης, συμπεριλαμβανομένων μεταξύ άλλων:
i) παράτασης της διάρκειας της σύμβασης πίστωσης
ii) μετατροπής του είδους της σύμβασης πίστωσης
iii) αναβολή της καταβολής του συνόλου ή μέρους των δόσεων αποπληρωμής για συγκεκριμένη περίοδο
iv) αλλαγή (δηλαδή μείωση) του επιτοκίου
v) αναστολή καταβολής δόσεων
vi) μερική αποπληρωμή δόσεων
vii) αλλαγή νομισμάτων
viii) μερική διαγραφή του χρέους.
γ) Οταν οι servicers επιβάλλουν επιβαρύνσεις στον καταναλωτή λόγω αθέτησης υποχρέωσης, τα κράτη-μέλη i) μπορούν να απαιτούν οι επιβαρύνσεις αυτές να μην είναι μεγαλύτερες απ’ ό,τι είναι αναγκαίο για την αποζημίωση του πιστωτή για τη ζημία που υπέστη λόγω της αθέτησης υποχρέωσης και ii) να θεσπίζουν ανώτατο όριο γι’ αυτές τις επιβαρύνσεις.
δ) Τα κράτη-μέλη μπορούν να επιτρέπουν στους πιστωτές να επιβάλλουν πρόσθετες επιβαρύνσεις στον καταναλωτή σε περίπτωση αθέτησης υποχρέωσης. Σε αυτήν την περίπτωση, τα κράτη-μέλη θεσπίζουν ανώτατο όριο για αυτές τις επιβαρύνσεις.
Πέραν αυτού, προβλέπονται:
● Προϋποθέσεις για τη χορήγηση άδειας λειτουργίας στους servicers (μεταξύ των οποίων να εφαρμόζουν κατάλληλη πολιτική που να διασφαλίζει συμμόρφωση με τους κανόνες για την προστασία των δανειοληπτών και την αντιμετώπισή τους με δίκαιο τρόπο).
● Να εφαρμόζονται επαρκείς και ειδικές εσωτερικές διαδικασίες που να διασφαλίζουν την καταγραφή και διεκπεραίωση των καταγγελιών των δανειοληπτών.
● Πλήρη ενημέρωση των δανειοληπτών για ό,τι αφορά την εξυπηρέτηση του δανείου τους.
Γίνεται αντιληπτό πόσο πολύ χρόνο και πόσο μεγάλο πεδίο άσκησης καταχρηστικών πρακτικών έδωσε η κυβέρνηση στα funds/servicers με την επιλογή της να εξαντλήσει τα χρονικά περιθώρια νομοθέτησης.
