Ερώτημα: Αν θα πρέπει να θεσπιστεί το αδίκημα της περιύβρισης Αρχής
Ερώτημα: Αν θα πρέπει να θεσπιστεί το αδίκημα της περιύβρισης Αρχής
Ο βουλευτής και κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της ΝΔ, Α. Πλεύρης έκανε από τηλεοράσεως την εξής δήλωση: Η χρησιμοποίηση του όρου “μπάτσος” έχει ξεφύγει. Εγώ με το άνοιγμα της Βουλής θα αναλάβω μια πρωτοβουλία και με άλλους βουλευτές της ΝΔ και από άλλα κόμματα, εάν το επιθυμούν, ώστε πλέον όρος “μπάτσος” απευθείας να κάνει αυτόφωρο ποινικό αδίκημα, να μη χρειάζεται κανένας να κάνει μηνυτήρια αναφορά.
Δεν γνωρίζω ούτε το σκοπό της παραπάνω δήλωσης του κ. βουλευτή, ούτε από ποιο γεγονός παρακινήθηκε να προβεί σε αυτή, πιθανόν από τις δηλώσεις του ευρωβουλευτή Ν. Παππά. Έχει κριθεί από τα δικαστήρια, ότι η χρησιμοποίηση της λέξης “μπάτσος”, όταν απευθύνεται δημόσια και προσωπικά σε αστυνομικό, προσβάλλει τη τιμή και υπόληψη του αστυνομικού και συνιστά το αδίκημα της εξύβρισης (αρθ.361 ΠΚ), που τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι ενός έτους. Για την άσκηση ποινικής δίωξης απαιτείται, όπως για όλα τα εγκλήματα κατά της τιμής, έγκληση (αρθ.368 ΠΚ). Ο κ. βουλευτής ζητά τη θέσπιση ιδιωνύμου αδικήματος, που να διώκεται αυτεπάγγελτα, με τη χρησιμοποίηση κατά αστυνομικού της εξυβριστικής λέξης “μπάτσος” δηλαδή ζητεί μόνο για την προστασία των αστυνομικών την επαναφορά του αδικήματος της “περιύβρισης αρχής” που καταργήθηκε πριν πολλά χρόνια.
Φυσικά σε ένα κράτος δικαίου η ειδική αυτή ρύθμιση, που παραβιάζει την αρχή της ισότητας και επαναφέρει μνήμες παρελθόντος, δεν θα είναι αποδεκτή από τη μέγιστη πλειοψηφία των πολιτών ακόμη και των αστυνομικών και δεν είναι πρακτικά εφαρμόσιμη. Π.χ. ένας αντιεξουσιαστής στα Εξάρχεια φωνάζει σε μια διμοιρία των 30 αστυνομικών “μπάτσοι”, συλλαμβάνεται, δικάζεται αμέσως κατά την αυτόφωρη διαδικασία, καταδικάζεται για 30 εξυβρίσεις αστυνομικών σε φυλάκιση ενός έτους για κάθε μια δηλαδή σε 30 χρόνια και κατά συγχώνευση σε 8.Absurdum.
Η πρόταση όμως του κ. Α. Πλεύρη δίνει την ευκαιρία να συζητηθεί το γενικότερο θέμα της προστασίας των θεσμών και των στελεχών τους.
Πριν από μερικά χρόνια όλοι εμβρόντητοι παρακολουθούσαμε στην οθόνη της τηλεόρασης την ανοίκειο και υβριστική προσωπική επίθεση της Ολλανδής δημοσιογράφου στον Έλληνα πρωθυπουργό, που κατά τη διάρκεια συνέντευξης τον αποκάλεσε “ψεύτη”. Το επεισόδιο έγινε παγκόσμιο viral και προκάλεσε σωρεία αναρτήσεων στο διαδίκτυο σχεδόν όλων επαινετικών για τη ψύχραιμη και αποστομωτική των ισχυρισμών της δημοσιογράφου στάση του κ. πρωθυπουργού.
Φυσικά καταδικάσαμε όλοι απερίφραστα τη στάση και τα κίνητρα της δημοσιογράφου, που κατά τα φαινόμενα δεν ήταν μόνο δημοσιογραφικά, αλλά δεν θα ασχοληθούμε με το θέμα αυτό, γιατί η συζήτηση για το θέμα αυτό έχει ήδη εξαντληθεί.
Εκείνο όμως που έκανε σε όλους τη χειρίστη εντύπωση είναι η ανυπαρξία της νομικής προστασίας των θεσμών και των προσώπων που τις στελεχώνουν ακόμα του Προέδρου της Δημοκρατίας και του πρωθυπουργού και όλοι ρωτούσαν για το παραπάνω επεισόδιο γιατί δεν επεμβαίνει ο εισαγγελέας, όταν μάλιστα από τον αντιρατσιστικό νόμο (ν.4285/2014) παρέχεται αυτεπάγγελτη προστασία σε μειονοτικές ομάδες ή πρόσωπα Ρομά κλπ, ενώ δεν παρέχεται στο Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Η νομική προστασία λοιπόν για τις παραπάνω ειδικές περιπτώσεις, που πρέπει να ορίζονται με φειδώ, πρέπει να παρέχεται αυτεπάγγελτα και όχι με έγκληση του θιγομένου προσώπου, γιατί τότε το ζήτημα ανάγεται σε προσωπικό επίπεδο, προκαλεί δυσμενή σχόλια και δικαστικές ταλαιπωρίες για τον καταγγέλλοντα, σε σημείο που σχεδόν όλοι σώφρονα πράττοντας τις αποφεύγουν.
Με το άρθρο 181α του παλιού Π.Κ. προβλέπετο το αδίκημα της περιύβρισης αρχής δια την προσβολή των αναφερομένων στο άρθρο αυτό αρχών και προσώπων με αυτεπάγγελτη άσκηση της ποινικής δίωξης, το οποίο παρείχε ικανοποιητική προστασία για την προσβολή των αρχών κυρίως των δικαστικών. Με το ν.2172/1994 , πιθανόν για να προστατευθούν κάποια κυβερνητικά στελέχη, που κατηγορούνταν για περιύβριση αρχής στη δίκη των ΔΕΚΟ, το άρθρο αυτό καταργήθηκε και έτσι ιδίως οι δικαστές παρέμειναν έκτοτε απροστάτευτοι. Εξάλλου η υποτυπώδης προστασία που παρείχε μόνο σε πρόσωπα το άρθρο 361α του παλιού Π.Κ. για απρόκλητη έμπρακτη εξύβριση καταργήθηκε με τον νέο Π.Κ.(ν.4619/2019).
Η ανυπαρξία της αυτεπάγγελτης νομικής προστασίας των αρχών και των προσώπων που τις στελεχώνουν καταδείχτηκε για άλλη μια φορά στη παραπάνω περίπτωση της Ολλανδής δημοσιογράφου. Συνεπώς πρέπει η Πολιτεία προς αποφυγή επαναλήψεως παρομοίων περιστατικών να θεσπίσει ένα επαρκές πλέγμα νομικής προστασίας των παραπάνω. Η Πολιτεία με το ν.5090/24 ,που τροποποίησε το ΠΚ απόφυγε να θίξει το θέμα, πιστεύω όμως σε πρώτη τροποποίηση του ΠΚ πρέπει να θεσπιστούν εκ νέου το αδίκημα της περιύβρισης αρχής για πολύ περιορισμένα άτομα εξουσίας, αλλά και τα αδικήματα της κακόβουλης βλασφημίας και καθύβρισης θρησκευμάτων, που καταργήθηκαν με το ν.4619/2019.
Για την ιστορία σχεδόν όλες οι χώρες προστατεύουν πολύ αποτελεσματικά τους θεσμούς και τα πρόσωπα εξουσίας ,όπως στις ΗΠΑ το αδίκημα contempt of the court τιμωρείται βαρύτητα.
*Αρεοπαγίτης ε.τ.
