Ελαιόλαδο: Η παραγωγή που μειώνεται και η κατανάλωση τυποποιημένου που βουλιάζει!
«Αν δεν βρέξει θα πούμε το λάδι… λαδάκι» – Οι παραγωγοί προειδοποιούν
Να συνέλθουν από την περσινή κακή χρονιά ελπίζουν φέτος οι ελαιoπαραγωγοί, ωστόσο, η κλιματικη αλλαγή φαίνεται ότι δεν προοιωνίζει καλά νέα για αυτούς.
Η τιμή στο ελαιόλαδο πέφτει, τουλάχιστον στην χονδρική, έπειτα από την αύξηση κατά 56% που πήρε από πέρσι, όμως και η νέα παραγωγή δεν δείχνει καλά πρώτα σημάδια και ο λόγος είναι ότι δεν έχει βρέξει.
Μιλώντας στην τηλεόραση, ο ελαιοπαραγωγός, Αντιπρόεδρος Ένωσης Αγροτικού Συνεταιρισμού Ηρακλείου, Μύρων Χιλετζάκης ανέφερε σχετικά:
«Η κλιματική αλλαγή έχει επηρεάσει την Ευρώπη και την μεσόγειο. Όλα εξαρτώνται από την κλιματική αλλαγή. Η κλιματική αλλαγή και τα αποτελέσματα που έχουμε μειώνουν κάθε μέρα την παραγωγή. Ακριβώς το ίδιο φαινόμενο βλέπουμε και στη χώρα μας.
Πέρσι είδαμε μια αφορία, φέτος υπάρχει μια – σε σχέση με πέρσι – αύξηση της τάξεως του 50%. Αυτό σε κιλά μεταφράζεται σε 200.000 τόνους ελαιόλαδο. Δυστυχώς η κλιματική αλλαγή πλήττει τον ελληνικό ελαιώνα. Κατά 80% έχει πρόβλημα ύδρευσης. Πρόπερσι παράξαμε 350.000 τόνους ελαιόλαδο.
Η χώρα μας βγαίνει, αν καταφέρουμε να πάμε στους 200.000 τόνους. Είδαμε στην κακοκαιρίας που έγινε, πως περιοχές που παράγουν λάδι, είχαν χαλαζοπτώσεις. Αυτό ράβδισε τις ελιές, τραυμάτισε τον καρπό».
Μάλιστα, ο ίδιος ανέφερε ότι οι ελαιοπαραγωγοί δεν θα πάνε καν να μαζέψουν τις ελιές εάν δεν βρέξει:
«Η τιμή του ελαιολάδου έχει πέσει στον παραγωγό είναι σήμερα στα 7,5 ευρώ. στον καταναλωτή δεν έχει πέσει όμως. Αν δεν βρέξει τους επόμενους μήνες θα πούμε το λάδι λαδάκι. Μέχρι τις 15 Οκτωβρίου θα έχουμε πλήρη εικόνα για την τιμή του λαδιού. Αν δε βρέξει μέσα στον Σεπτέμβριο και Οκτώβρη δεν βρέξει, κανένας παραγωγός δεν θα πάει να μαζέψει τις ελιές. Είχαμε ελαφρύ χειμώνα στην Κρήτη. Η Κρήτη είναι νούμερο 1 παραγωγική στο ελαιόλαδο, και έχει μεγάλο πρόβλημα με το νερό».
Τι έγινε στην Ισπανία
Καταλήγοντας, σημείωσε ότι «αλλάζουν οι διατροφικές συνήθειες» και τόνισε ότι οι Ισπανοί έχουν μειώσει την κατανάλωση λαδιού σε ποσοστό 80%.
Το ηλιέλαιο εκθρόνισε το ελαιόλαδο που θεωρείτο ο «βασιλιάς» στις κουζίνες της Ισπανίας, της μεγαλύτερης παραγωγού ελαιολάδου στον κόσμο, καθώς οι αυξανόμενες τιμές αναγκάζουν τους καταναλωτές να στραφούν σε φθηνότερες επιλογές.
Οι Ισπανοί αγόρασαν 107 εκατομμύρια λίτρα όλων των ειδών ελαιολάδου στο πρώτο μισό του 2024 σε σύγκριση με 179 εκατομμύρια λίτρα ηλιέλαιου, σύμφωνα με τη μεγαλύτερη ένωση εμφιάλωσης ελαιόλαδου στην Ισπανία, Anierac.
Έως σήμερα, το ελαιόλαδο ήταν το δημοφιλέστερο λάδι για μαγείρεμα στα ισπανικά νοικοκυριά, αντιπροσωπεύοντας το 62% των πωλήσεων κατ’ όγκο το 2023, την ώρα που το ηλιέλαιο αντιπροσώπευε σχεδόν 34%, σύμφωνα με το υπουργείο Γεωργίας.
Η Ισπανία συνήθως προμηθεύει περίπου το 40% του ελαιολάδου παγκοσμίως, όμως τα κύματα καύσωνα την Άνοιξη και μια παρατεταμένη ξηρασία μείωσαν τις συγκομιδές ελιάς τα τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα τον διπλασιασμό των τιμών του ελαιόλαδου σε επίπεδα ρεκόρ.
……………………….
Γ. Οικονόμου (Διευθ. ΣΕΒΙΤΕΛ): Μείωσαν οι Έλληνες την κατανάλωση τυποποιημένου ελαιόλαδου
Περίπου 200.000 τόνους από τους 150.000 που ήτανε την προηγούμενη χρονιά, αναμένεται η φετινή παραγωγή με αναμενόμενες επιπτώσεις και στις τιμές, επισημαίνει ο διευθυντής του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τυποποίησης Ελαιολάδου (ΣΕΒΙΤΕΛ) Γιώργος Οικονόμου. Προσθέτει ότι η Ελλάδα καταναλώνει με το ζόρι μαζί με την αυτοκατανάλωση των παραγωγών 80 – 90.000.
«Το τυποποιημένο έχει πέσει αρκετά σε χαμηλά επίπεδα. Είναι στο λιανικό εμπόριο περίπου στις 30.000 τόνους. Είναι 50.000 τόνοι το τυποποιημένο που εξάγεται και από εκεί και πέρα είναι η αυτοκατανάλωση των παραγωγών».
Ο ίδιος επισήμανε τους κινδύνους από την εκτεταμένη χρήση παράνομων φυτοπροστατευτικών προιόντων που επιλέγουν πολλοί παραγωγοί προκειμένου να περιορίσουν τις απώλειες τους και έχουν βρεθεί σε ελέγχους σε χύμα ελαιόλαδο. Υπενθυμίζει τον ξεχασμένο εδώ και μια 20ετία νόμο για την απαγόρευση διακίνησης του ελαιολάδου στον τενεκέ των 16 λίτρων που άνθησε τα τελευταία χρόνια ξανά, με την άνοδο της τιμής του. Όπως επίσης και τον νόμο για την υποχρεωτική διάθεση του ελαιολάδου στα τραπέζια των εστιατορίων με την μορφή εμφιαλωμένου μπουκαλιού, που επίσης έχει ξεχαστεί από τις αρμόδιες αρχές.
Οι κερδισμένοι της ανόδου της τιμής
Προφανώς είναι οι παραγωγοί – περίπου 600.000 οικογένειες – και καλώς ως ένα σημείο, γιατί πραγματικά το επίπεδο των τιμών που είχε διαμορφωθεί τα προηγούμενα χρόνια ήταν μάλλον αρκετά χαμηλό για να καλύψει τις ανάγκες τους και τα κόστη τους, αλλά βέβαια έφτασε σε ένα σημείο που είναι πρωτοφανές, σε ένα επίπεδο που άγγιξε κάποιες περιπτώσεις και τα 10€ που δεν είχε ξανασυμβεί.
Η αγορά δεν θέλει ούτε τα 3€ το κιλό, ούτε βέβαια και τα 10 για να μπορεί να έχει μια ισορροπία και να μπορεί και ο καταναλωτής, που είναι ο τελικός βασιλιάς στην χρήση αυτού του υγρού χρυσού να μπορεί και αυτός να ανταποκρίνεται σύμφωνα με τις οικονομικές του δυνατότητες.
Κενό πληροφόρησης
Η αλήθεια είναι ότι δυστυχώς υπάρχει ένα κενό στο θέμα της πληροφόρησης, σε αντίθεση με τους Ισπανούς, οι οποίοι ξέρουνε κάθε εβδομάδα πόση είναι η παραγωγή τους. Είναι ένα θέμα που και στο ελαιόλαδο, όπως και άλλα αγροτικά προϊόντα, η χώρα μας υστερεί. Έχουμε ζητήσει από τα αρμόδια υπουργεία να μπει ένα σύστημα ιχνηλάτησης όλης της αγοράς, έτσι ώστε να έχουμε πλήρη στοιχεία από το ελαιοτριβείο μέχρι τους επόμενους κρίκους, δηλαδή τους εμπόρους, τους διακινητές, τους τυποποιητές. Δυστυχώς, αυτό ακόμα δεν έχει συμβεί. Ελπίζουμε να γίνει μέσα στον επόμενο χρόνο.
Τα ελαιοτριβεία είναι περίπου 2000, οπότε είναι ένας ελεγχόμενος αριθμός. Θα μπορούσε κανείς ξεκινώντας από κει και βέβαια τώρα που έχουμε και όλη τη διαδικασία με την ηλεκτρονική τιμολόγηση ή με το δελτίο αποστολής που πρόσφατα θεσπίστηκε. Είμαστε λίγο πριν στο να υπάρξει αυτή η ιχνηλασιμότητα του τομέα, έτσι ώστε να ξέρουμε και ακριβώς πόσες ποσότητες παρήχθησαν και από εκεί και πέρα, πόσες ποσότητες συνέχισαν στην διαδρομή της αγοράς. Γιατί μην ξεχνάμε ότι μια ποσότητα παραμένει στα χέρια των ελαιοπαραγωγών, οι οποίοι είτε το διακινούν μόνοι τους εκτός αγοράς, είναι η μαύρη διακίνηση, είτε είναι η αυτοκατανάλωση τους.
Παράνομη διακίνηση σε τενεκέδες
Εδώ και 20 περίπου χρόνια με κανονισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και με εθνική διάταξη είναι απαγορευμένη η συσκευασία πάνω από 5 λίτρα. Το λίτρο είναι η μονάδα όγκου, όπως ξέρουμε. Οπότε από κιλό, που είναι μονάδα βάρους, όταν βγαίνει ένα ελαιόλαδο από τα ελαιοτριβεία ή το παίρνει κάποιος παραγωγός στο σπίτι του μπαίνει σε ένα περιέκτη και πλέον είμαστε σε μια διαδικασία όγκου και άρα τα 5 λίτρα είναι η μέγιστη ποσότητα.
Τα 16 κιλά ή 17,4 λίτρα και ο λεγόμενος «τενεκές» θα πρέπει να βγει από το λεξιλόγιό μας για να μπορούμε να συνεννοούμαστε, γιατί δεν είναι ωραίο να μιλάμε για ανώνυμο προϊόν, ένα προϊόν το οποίο δεν έχει κανείς έλεγχο του τι περιέχει μέσα εν έτει 2024, όπως δεν παίρνουμε μια ασπιρίνη χύμα από το περίπτερο από το φαρμακείο δεν θα πρέπει να διανοηθούμε πως αγοράζουμε ένα χύμα ελαιόλαδο.
Ένα προϊόν το οποίο έχει 26 παραμέτρους φυσικοχημικές για να χαρακτηριστεί σαν εξαιρετικό παρθένο, ή σκέτο παρθένο και το παίρνει κανείς ελαφρά τη καρδία, επειδή του το πρότεινε κάποιος συγγενής, κάποιος φίλος και θεωρεί ότι είναι κάτι καλό, ότι είναι κάτι καλύτερο από το επώνυμο τυποποιημένο, που με ασφάλεια θα πάρει από το σούπερ μάρκετ.
Είναι η μαύρη οικονομία, η παραοικονομία και σύμφωνα με μελέτες που έχουμε κάνει στο παρελθόν 6 στα 10 δείγματα αυτής της κατηγορίας, να το πούμε τα ελαιόλαδα, τα οποία είναι ανώνυμα, είναι είτε νοθευμένα είτε είναι εκτός προδιαγραφών, δηλαδή ενώ ο καταναλωτής το πληρώνει σαν εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, που είναι η ανώτερη ποιοτική κατηγορία, δυστυχώς είτε είναι προηγούμενης περιόδου, άρα έχει υποβαθμιστεί, είτε είναι νοθευμένο με σπορέλαια, με χρωστικές ουσίες για να πάρει το χρώμα που ο καταναλωτής αναγνωρίζει σαν το χρώμα του ελαιολάδου.
Το εξαφανισμένο φιαλίδιο από τα τραπέζια
Για το ελαιόλαδο προσπαθήσαμε να το πετύχουμε, πείθοντας το 2015 την τότε πολιτική ηγεσία να μπει σε κάθε τραπέζι ένα φιαλίδιο με ελαιόλαδο σε συσκευασία μη ανοιγόμενη, μη επαναχρησιμοποιούμενη, 10 ml – 20 ml, να είναι πάνω στο τραπέζι, έτσι ώστε να αντικαταστήσει το γνωστό λαδομπούκαλο, και το λάδι – ξύδι, που όταν το βλέπει κανείς σε μια παραλιακή ταβέρνα και το βαράει ο ήλιος, δεν ξέρει ποιο είναι το λάδι και ποιο είναι το ξύδι. Και δυστυχώς, είναι δυσφήμιση στους εκατομμύρια τουρίστες, που βάζουνε αυτό το υγρό που μόνο ελαιόλαδο δεν είναι, που είναι και επικίνδυνο. Αυτό λοιπόν το μέτρο δυστυχώς δεν περπάτησε γιατί μεσολάβησε ο κόβιντ, υπήρξαν κάποια προβλήματα και η οικονομική κρίση και στη μαζική εστίαση και ίσως η πολιτεία δεν θέλησε να πιέσει επαρκώς τους φίλτατους εστιάτορες. Εξακολουθεί και είναι νόμος.
Κατά καιρούς κάποιοι υπουργοί, όπως ο προηγούμενος της ανάπτυξης, ο Κώστας Σκρέκας έκανε μια κινητοποίηση. Πέσανε κάποια πρόστιμα, είναι 500€ το κάθε πρόστιμο. Αλλά όλα εξαρτώνται και από εμάς τους ίδιους τους καταναλωτές. Όταν πηγαίνουμε σε μια ακριβή ψαροταβέρνα να φάμε ένα λαβράκι ή κάτι ακριβότερο, κάνουμε ένα λογαριασμό 100€ και δεν μας φέρνουν να ελαιόλαδο, το οποίο θα προσθέσει στην γεύση αυτού του πιάτου ή και στη σαλάτα μας ή και στη φέτα, τότε φταίμε και εμείς που δεν γινόμαστε απαιτητικοί. Βέβαια, αυτό προϋποθέτει γνώση και εκπαίδευση και σε εμάς τους καταναλωτές. Αλλά και οι ίδιοι οι εστιάτορες θα πρέπει να δουν ότι ένα καλό ελαιόλαδο θα προκαλέσει μια δεύτερη παραγγελία στα χόρτα, μια δεύτερη παραγγελία στη σαλάτα, αν μπει ένα καλό ελαιόλαδο στο πρώτο πιάτο.
Είναι το παράδειγμα στην Ισπανία που με το που κάθεται κανείς σε ένα εστιατόριο του φέρνουν ένα πιατάκι με 5-10 ελιές, σήμα κατατεθέν της ελαιοπαραγωγής τους και βέβαια το χρεώνουν στο κουβέρ. Το ίδιο λέμε κι εμείς και αυτό επιδιώκαμε με αυτή τη διάταξη, αναφέρομαι στις επαγγελματικές οργανώσεις που πιέσαμε το τότε υπουργείο να το θεσπίσει. Και σε αυτή την απόφαση είχε συναινέσει και η ΠΟΕΣΕ, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εστιατορικών και Συναφών Επαγγελμάτων. Ο Πρόεδρος, ο Γιώργος Καββαθάς είχε βοηθήσει στο να περάσει αυτή η διάταξη, η οποία όμως ακόμα, όπως είπα, δεν έχει απόλυτη εφαρμογή.
Η φετινή παραγωγή και η τυποποίηση
Περίπου 200.000 τόνους από τους 150 που ήτανε την προηγούμενη χρονιά, αναμένεται η φετινή παραγωγή. Εμείς καταναλώνουμε με το ζόρι μαζί με την αυτοκατανάλωση των παραγωγών 80 – 90.000. Το τυποποιημένο έχει πέσει αρκετά σε χαμηλά επίπεδα. Είναι στο λιανικό εμπόριο περίπου στις 30.000 τόνους. Είναι 50.000 τόνοι το τυποποιημένο που εξάγεται και από εκεί και πέρα είναι η αυτοκατανάλωση των παραγωγών. Ωστόσο, θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί στην ποιότητα, γιατί εκεί είναι πολύ σημαντικό και ουσιαστικό να δώσουμε βαρύτητα όλοι και κυρίως οι ελαιοπαραγωγοί μας, ο πρωτογενής τομέας, στην ποιότητα του παραγόμενου ελαιόλαδου για να διατηρήσουμε τη φήμη μας.
Μολυσμένα με φυτοπροστατευτικά
Υπάρχουν δυστυχώς κάποια μηνύματα, που χτυπάνε καμπανάκι. Έχουμε χρήση κάποιων φυτοπροστατευτικών ουσιών που είναι απαγορευμένες και κακώς κυκλοφορούν παράνομως μέσα από κάποια κανάλια και κάποια κυκλώματα, ίσως και κάποιων γεωπόνων που θα πρέπει να είναι λίγο πιο προσεκτικοί. Το θέμα είναι ότι κάποιοι ελαιοπαραγωγοί παρασύρονται στη λογική του να προστατεύσουν την παραγωγή τους και χρησιμοποιούν απαγορευμένες ουσίες, οι οποίες δυστυχώς ανιχνεύονται, γιατί περνάνε στο ελαιόλαδο -εννοώ ουσίες στην καταπολέμηση ασθενειών, όπως ο δάκος κλπ- στα λιόδεντρα τους και οι οποίες αυτές ανιχνεύονται μέσα από τις σύγχρονες πλέον τεχνικές που υπάρχουν. Έχουν υπάρξει και περιπτώσεις που στο εξωτερικό έχουν επιστραφεί παρτίδες ακριβώς λόγω της ανίχνευσης τέτοιων ουσιών.
Έχουμε περιστατικά πρόσφατα. Είναι εν γνώση και του υπουργείου. Γίνεται μια προσπάθεια να ενημερωθούν όλοι οι εμπλεκόμενοι από τους γεωπόνους, από τα καταστήματα, που διακινούν τέτοιες ουσίες και κυρίως στους ελαιοπαραγωγούς. Το ποσοστό δεν είναι πολύ μεγάλο, αλλά αρκεί και ένα μικρό ποσοστό για να δυσφημίσει αυτό που εμείς θέλουμε να διατηρήσουμε, το ότι το ελληνικό ελαιόλαδο είναι το υγρό χρυσάφι και είναι το θείο δώρο και είμαστε μια από τις χώρες που υπερέχει ποιοτικά. Δεν είναι τυχαίο ότι οι Ιταλοί έμποροι έρχονται κάθε χρόνο και αγοράζουνε σημαντικές ποσότητες και τις αναμειγνύουν με τα δικά τους. Αυτό σημαίνει ότι αναγνωρίζουν ότι το ελληνικό ελαιόλαδο έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, το φρουτώδες, το πικρό, το πικάντικο και υπάρχουν περιοχές με πολύ υψηλά στοιχεία και σε πολυφαινόλες και σε άλλες ουσίες που προσδίδουν και στα δικά τους τα φλατ λάδια κάτι το διαφορετικό. Αυτό θα πρέπει να το διατηρήσουμε. Είναι εθνική υπόθεση, εθνικό χρέος και για αυτό παλεύουμε τόσα χρόνια.
…………………………………….
