Δούλεμα: Η τοξική ρύπανση πίσω από τα «καθαρά» αυτοκίνητα
Σε ένα απομακρυσμένο νησί της Ινδονησίας, κοντά στο σημείο όπου ο Ειρηνικός συναντά τον Ινδικό Ωκεανό, βρίσκεται ένα από τα πρώτα διυλιστήρια που κατασκευάστηκαν ειδικά για να υποστηρίξουν τη μετάβαση του πλανήτη από τα ορυκτά, σε πράσινα καύσιμα.
Τα πλούσια πετρώματα που ανακαλύφθηκαν στην περιοχή περιέχουν ίχνη νικελίου, βασικό συστατικό στις μπαταρίες των ηλεκτρικών οχημάτων. Η εξόρυξή του, η διύλισή του και η προετοιμασία του για εξαγωγή, είναι ένα κολοσσιαίο έργο.
Καθώς η παγκόσμια ζήτηση για νικέλιο αυξάνεται κατακόρυφα, τα στελέχη των εταιρειών και η κυβέρνηση της χώρας, στρέφονται σε μια τεχνολογία διύλισης που θεωρείται εδώ και καιρό πολύ επικίνδυνη για το περιβάλλον και τις τοπικές κοινότητες.
Πάνω από 1 δισεκατομμύριο δολάρια έχουν επενδυθεί για τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας, τις πρώτες στην χώρα που χρησιμοποιούν την διαδικασία όξινης έκπλυσης για τη μετατροπή του-χαμηλής ποιότητας- μεταλλεύματος νικελίου λατερίτη, σε υλικό υψηλότερης ποιότητας,κατάλληλο για την κατασκευή μπαταριών.
Οι ξένοι επενδυτές αναφέρονται στο έργο, ως απόδειξη της δέσμευσής τους για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Αλλά η αχανής εγκατάσταση, που συνορεύει από τη μία πλευρά με δάση και από την άλλη με γαλάζιες θάλασσες, αντιμετωπίζει μια μεγάλη πρόκληση: τι θα κάνει με τους περίπου 4 εκατομμύρια μετρικούς τόνους τοξικών αποβλήτων που παράγονται κάθε χρόνο – αρκετά για να γεμίσουν 1.667 πισίνες ολυμπιακών διαστάσεων.
Καύση άνθρακα για τις…πράσινες μπαταρίες
Παράλληλα και παρά τις επίσημες δεσμεύσεις για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, η κυβέρνηση ενέκρινε την κατασκευή μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα, ειδικά για την υποστήριξη της επεξεργασίας νικελίου.
Να σημειωθεί, ότι τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα απαιτούν εξαπλάσιες εισροές ορυκτών σε σχέση με τα αντίστοιχα οχήματα που καίνε ορυκτά καύσιμα για να λειτουργήσουν.
Το 2020, οι εταιρείες που συμμετέχουν στο έργο, ανακοίνωσαν στην κυβέρνηση ότι έχουν μια λύση: Θα διοχέτευαν τα απόβλητα στον ωκεανό. Τελικά υπαναχώρησαν μπροστά στην πίεση του κοινού. Αλλά δεν είναι ξεκάθαρο αν η εναλλακτική λύση αποθήκευσης στην ξηρά, είναι ασφαλέστερη.
Μεγάλο μέρος του νικελίου για τις μπαταρίες EV που χρησιμοποιούνται από αυτοκινητοβιομηχανίες όπως η Tesla, η Hyundai και η Ford, προέρχεται από την Ινδονησία.
Το τίμημα όμως που θα επιφέρει η εξόρυξη και η επεξεργασία αυτών των πρώτων υλών, για την μετάβαση στα ηλεκτρικά οχήματα-που θεωρείται ευρέως απαραίτητη για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής- δεν έχει εξεταστεί επαρκώς.
Η τεχνολογία, για την διύλιση του νικελίου, που χρησιμοποιεί οξύ υπό συνθήκες έντονης θερμότητας και πίεσης, για την απομάκρυνσή του από το ακατέργαστο μετάλλευμα, δεν έχει δοκιμαστεί ποτέ πριν στην Ινδονησία, όπου η συχνότητα των σεισμών, των ισχυρών βροχοπτώσεων και των κατολισθήσεων μπορεί να καταστήσει ιδιαίτερα επικίνδυνη τη μεταφορά και την αποθήκευση των επικίνδυνων αποβλήτων. Η διαδικασία ενέχει ισχυρό περιβαλλοντικό κόστος που δεν έχει ακόμη υπολογιστεί, σύμφωνα με συνεντεύξεις που πραγματοποίησε η Washington Post, με πάνω από 40 εμπειρογνώμονες της βιομηχανίας νικελίου της χώρας, επισκέψεις σε έξι χωριά εξόρυξης στην ανατολική Ινδονησία και αναλύσεις από ειδικούς σε θέματα εξόρυξης.
Οι Ινδονήσιοι αξιωματούχοι λένε ότι η νέα τεχνολογία είναι αναγκαία για την αξιοποίηση των πόρων νικελίου, ελπίζοντας ότι θα αλλάξουν το μέλλον της χώρας, όπως το πετρέλαιο για τη Σαουδική Αραβία. Τουλάχιστον 10 άλλα έργα που χρησιμοποιούν την ίδια μέθοδο βρίσκονται ήδη υπό ανάπτυξη, σύμφωνα με την Ινδονησιακή Ένωση Εξόρυξης Νικελίου.
Ακριβή και ενεργοβόρα
Η έκπλυση με οξύ υψηλής πίεσης (HPAL) είναι μια μέθοδος διύλισης μεταλλεύματος νικελίου χαμηλής ποιότητας με τον συνδυασμό θειικού οξέος υπό υψηλή πίεση και θερμότητα. Από την διαδικασία προκύπτει πολτός, που επιτρέπει την εξαγωγή καθαρού, υψηλής ποιότητας νικελίου.
Η τεχνική πρωτοπαρουσιάστηκε στη δεκαετία του 1960 στην Κούβα, αλλά σπάνια χρησιμοποιήθηκε αλλού – μέχρι πρόσφατα.
Πρόκειται για διαδικασία πιο περίπλοκη από τις παραδοσιακές μεθόδους διύλισης του νικελίου. Τα δοχεία τιτανίου που απαιτούνται για την ανάμειξη των χημικών ουσιών είναι ακριβά, κάτι που εξηγεί το γιατί το κόστος για τα έργα HPAL είναι συνήθως διπλάσιο από εκείνο των συμβατικών μεταλλουργείων, σύμφωνα με τη Διεθνή Υπηρεσία Ενέργειας.
Η διαδικασία έκπλυσης είναι επίσης ενεργοβόρα, ενώη παραγωγή ενέργειας παράγει περίπου 20 τόνους διοξειδίου του άνθρακα ανά τόνο νικελίου, ή περίπου διπλάσια ποσότητα από την επικρατούσα μέθοδο επεξεργασίας, σύμφωνα με τον ΙΕΑ.
Και έπειτα υπάρχουν και τα απόβλητα
Η HPAL παράγει μια τεράστια ποσότητα διαβρωτικών χημικών αποβλήτων – εκατομμύρια τόνοι για κάθε ορυχείο ετησίως – που είναι εξαιρετικά δύσκολο να εξουδετερωθούν, να αποθηκευτούν ή να περιοριστούν. Ακόμα και μετά την επεξεργασία τους, όπως δείχνουν μελέτες, μπορεί να περιέχουν επιβλαβή βαρέα μέταλλα, όπως ορισμένα είδη χρωμίου, που συνδέονται με αναπνευστικές ασθένειες και αυξημένο κίνδυνο καρκίνου.
Οι μηχανικοί έχουν προτείνει τρεις επιλογές διάθεσης: τοποθέτησή τους σε ένα όρυγμα πίσω από ένα φράγμα, ξήρανση των αποβλήτων και στοίβαξή τους σε κενά οικόπεδα ή διοχέτευσή τους στον ωκεανό. Κάθε προσέγγιση μπορεί να πάει στραβά.