Δανειολήπτες Νόμου Κατσέλη: «Φωτιά» στις ρυθμίσεις από τα επιτόκια!
Φωτιά στις ρυθμίσεις των στεγαστικών δανείων των δανειοληπτών που εντάχθηκαν στον Νόμο Κατσέλη βάζει το μέσο κυμαινόμενο επιτόκιο στεγαστικών δανείων που από τον Δεκέμβριο του 2022 πετά σε υψηλά επίπεδα.
Ο υπολογισμός του επί του άληκτου κεφαλαίου και όχι της μηνιαίας δόσης διπλασιάζει τις δόσεις των δανείων τους σε σχέση με τις δόσεις που τους έχουν ρυθμιστεί με βάση τις δικαστικές αποφάσεις, και απειλεί να τους απεντάξει από τις ρυθμίσεις, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για τη διάσωση της κύριας κατοικίας τους.
Πλέον έχουν περάσει δύο χρόνια από την επικράτηση του ακραία αυξημένου μέσου κυμαινόμενου επιτοκίου (έφθασε ακόμη και στο 5,01% τον Μάρτιο του 2024 και στο 4,96% τον περασμένο Μάιο) και δεν έχει βρεθεί λύση.
Οι δανειολήπτες αναβιώνουν την κόλαση των πλειστηριασμών που έζησαν με τον χειρότερο τρόπο μέχρι να προστατευθούν από τον νόμο Κατσέλη, αν και πληθώρα δικαστικών αποφάσεων που εκδίδονται τους τελευταίους μήνες ανά την Ελλάδα μετά από προσφυγές για την ερμηνεία του νόμου, αποφαίνεται ότι ο τρόπος υπολογισμού των δόσεων δεν γίνεται ορθά από τους πιστωτές, αφού δεν πραγματοποιείται επί της μηνιαίας δόσης.
Για τους δανειολήπτες του νόμου Κατσέλη, έχει ήδη κριθεί ότι περιήλθαν σε δεινή οικονομική κατάσταση χωρίς δική τους ευθύνη και πως τα χρέη τους θα πρέπει να ρυθμιστούν σύμφωνα με τις δικαστικές αποφάσεις ένταξής τους στο ειδικό καθεστώς προστασίας τους για να σωθεί η κύρια κατοικία τους.
Σε μία προσπάθειά τους να διασώσουν την περιουσία τους, δεκάδες δανειολήπτες καταφεύγουν και πάλι στη Δικαιοσύνη. Καταβάλλουν αιτήσεις για ερμηνεία του νόμου και υπολογισμού της δόσης στο Ειρηνοδικείο Βόλου και οι αιτήσεις τους πέφτουν βροχή.
Οι εν λόγω αιτήσεις έχουν αρχίσει να συζητούνται στο Ειρηνοδικείο Βόλου και υπάρχει η αισιοδοξία ότι η κρίση τους θα γίνει υπέρ των δανειοληπτών, όπως συμβαίνει ήδη σε πολλά μέρη της χώρας με την έκδοση ευνοϊκών ερμηνειών.
Επί του παρόντος όμως, οι δανειολήπτες παραμένουν με δεμένα τα χέρια, καθώς περιμένουν την κρίση των αιτήσεών τους, ενώ πολλοί είναι και εκείνοι που δεν γνωρίζουν πως να προστατευθούν απέναντι στους πιστωτές τους και παρακολουθούν μουδιασμένοι την άνοδο των δόσεων των δανείων χωρίς να μπορούν να ανταποκριθούν.
Το ίδιο πρόβλημα αντιμετωπίζουν και οι δανειολήπτες με νέα στεγαστικά δάνεια που δεν εντάσσονται στον νόμο Κατσέλη, οι οποίοι δεν γνωρίζουν τον ακριβή τρόπο υπολογισμού των δόσεών τους.
Η νομική σύμβουλος της Ενωσης Καταναλωτών Βόλου και Θεσσαλίας Κωνσταντίνα Ευσταθίου λέει ότι θα πρέπει να υπάρξει άμεσα παρέμβαση με νομοθετική ρύθμιση για να λυθεί το θέμα, ώστε να δοθεί μέριμνα, τόσο για τους υπερχρεωμένους δανειολήπτες όσο και για τους δανειολήπτες που δεν εντάσσονται στον νόμο Κατσέλη.
Επισημαίνεται ότι οι δανειολήπτες που δεν εντάσσονται σε ειδικό καθεστώς προστασίας της κύριας κατοικίας τους, δεν μπορούν να προστατευθούν με αιτήσεις ερμηνείας του νόμου, καθώς οι δόσεις αποπληρωμής των δανείων τους δεν είναι καθορισμένες βάσει δικαστικών αποφάσεων και στις δανειακές τους συμβάσεις προβλέπεται ότι το επιτόκιο θα υπολογίζεται επί του άληκτου κεφαλαίου.
Ομως, η κ. Ευσταθίου επισημαίνει ότι «και γι’ αυτήν την περίπτωση των δανειοληπτών απαιτείται να ληφθεί μέριμνα, ώστε να είναι επαρκώς ενημερωμένοι για τον ακριβές τρόπο υπολογισμού των δόσεων των δανείων τους με τις αυξομειώσεις του κυμαινόμενου επιτοκίου, θέμα για το οποίο ούτως ή άλλως για να μπορεί να το παρακολουθεί κανείς απαιτείται να έχει κανείς ειδικές γνώσεις».
Πληθώρα αιτήσεων ερμηνείας του νόμου
Οπως εξηγεί η κ. Ευσταθίου, «έχει ήδη κατατεθεί πληθώρα δικογράφων στο Ειρηνοδικείο Βόλου, με αίτημα την ερμηνεία δικαστικών αποφάσεων του Ν. 3869/2010 ως προς τον τρόπο υπολογισμού του επιτοκίου που αφορά στη δικαστική ρύθμιση του αρ. 9 Ν. 3869/2010 και ειδικότερα υποβάλλεται αίτημα υπολογισμού του κυμαινόμενου επιτοκίου επί της εκάστοτε μηνιαίας δόσης, όπως αυτή επιβλήθηκε από το Δικαστήριο και όχι στο σύνολο του κεφαλαίου που ορίστηκε να καταβληθεί για τη διάσωση της κύριας κατοικίας του οφειλέτη».
Σύμφωνα με την ίδια, η ερμηνεία των δικαστικών αποφάσεων αιτείται, διότι ο τρόπος υπολογισμού και εφαρμογής του εκάστοτε επιτοκίου από τους πιστωτές, αυξάνει υπέρμετρα το ποσό της μηνιαίας δόσης του αρ.9 παρ. 2 Ν. 3869/2010, και προκαλεί σοβαρό οικονομικό πλήγμα σε βάρος του οικογενειακού εισοδήματος έως και αδυναμία πληρωμής του οφειλέτη, με κίνδυνο να απωλέσει την ρύθμιση για την προστασία της κύριας κατοικίας του, που επιτεύχθηκε με δικαστική απόφαση, διότι οι πιστωτές ερμηνεύουν λανθασμένα το διατακτικό της, καταστρατηγώντας τον σκοπό και το πνεύμα του νόμου.
«Αναμφισβήτητα, βασικός στόχος του Ν. 3869/2010 (νόμος Κατσέλη) είναι η διάσωση της κύριας κατοικίας του υπερχρεωμένου δανειολήπτη, όπου αυτή υφίσταται. Ο νομοθέτης, ορίζοντας ότι η αποπληρωμή του κεφαλαίου θα γίνει με κυμαινόμενο επιτόκιο, (που ισχύει κατά το χρόνο της αποπληρωμής, σύμφωνα με το στατιστικό δελτίο της Τράπεζας της Ελλάδος αναπροσαρμοζόμενο με επιτόκιο αναφοράς αυτό των Πράξεων Κύριας Αναχρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας,) ουσιαστικά είχε υπόψη του την μεταβαλλόμενη σε βάθος χρόνου αξία του χρήματος, ήτοι την αξία που θα είχε η ορισθείσα μηνιαία δόση στο πέρασμα των ετών. Θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ο γενικότερος σκοπός του Ν. 3869/2010, ο οποίος είναι πρωτίστως η επανένταξη του υπερχρεωμένου πολίτη στην οικονομική και κοινωνική ζωή με την επανάκτηση της οικονομικής ελευθερίας που συνεπάγεται η εξάλειψη των χρεών που αδυνατεί να αποπληρώσει. Θα πρέπει να θεσμοθετηθεί πλέον Νόμος του Κράτους, ώστε το κυμαινόμενο επιτόκιο να υπολογίζεται στην μηνιαία δόση που επιβλήθηκε από το εκάστοτε Δικαστήριο, διότι μόνο έτσι εξυπηρετείται ο παραπάνω σκοπός του Νόμου», σημειώνει.
Οι αποφάσεις
Πρόσφατες αποφάσεις από Ειρηνοδικεία αποσαφηνίζουν το ζήτημα του τρόπου υπολογισμού του επιτοκίου της ρύθμισης του αρ. 9 παρ. 2 ν. 3869/2010 για την προστασία της κυρίας κατοικίας του αιτούντος δανειολήπτη, εμπλουτίζοντας τη νομολογία που επιβάλλει τον εκτοκισμό επί της μηνιαίας δόσης και όχι επί του συνολικού κεφαλαίου της ρύθμισης του αρ. 9 παρ. 2 ν. 3869/2010 για την προστασία της κυρίας κατοικίας του αιτούντος δανειολήπτη, αναφέροντας επί λέξει:
«..η καταβολή των παραπάνω δόσεων θα γίνεται εντόκως, χωρίς ανατοκισμό, με το μέσο επιτόκιο στεγαστικού δανείου με το κυμαινόμενο επιτόκιο, που θα ισχύει κατά το χρόνο αποπληρωμής σύμφωνα με το στατιστικό δελτίο της Τράπεζας της Ελλάδος, αναπροσαρμοζόμενο με επιτόκιο αναφοράς αυτό των Πράξεων Κύριας Αναχρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, του τόκου υπολογιζόμενου επί του ποσού της ανωτέρω ορισθείσας δόσης».
Σε άλλη δικαστική απόφαση αναφέρεται στο σκεπτικό αυτής:
«…Σημειώνεται ότι στις υποθέσεις του Ν. 3869/2010 ο υπολογισμός του τόκου γίνεται επί του ποσού της δόσης που ορίστηκε για το άρθρ. 9 παρ. 2 Ν. 3869/2010, πράγμα που και ο ίδιος ο Νομοθέτης επιβεβαίωσε με την τροποποίηση της διάταξης της παρ. 2 του άρθρ. 9 Ν. 3869/2010 με τον Ν. 4549/2018, κατοχυρώνοντας και νομοθετικά τον έως τότε ομοιόμορφο τρόπο εφαρμογής του άρθρ. 9 παρ. 2 Ν. 3869/2010. Πράγματι, ο σκοπός του Ν. 3869/2010 είναι η ρύθμιση των οφειλών, με στόχο τη διάσωση της κύριας κατοικίας του αιτούντος οφειλέτη. Συνεπώς, καθώς ο Νομοθέτης ρητώς πλέον ορίζει ότι ο οφειλέτης υποχρεούται να καταβάλει το μέγιστο της δυνατότητας αποπληρωμής του, η οριζόμενη δόση του άρθρου 9 παρ. 2 Ν. 3869/2010 αποτελεί την οροφή και όχι τη βάση υπολογισμού. Στην πραγματικότητα, ο Νομοθέτης ορίζοντας το ανωτέρω αναφερόμενο επιτόκιο ουσιαστικά είχε υπόψη του την μεταβαλλόμενη σε βάθος χρόνου αξία του χρήματος, ήτοι την αξία που θα είχε η ορισθείσα μηνιαία δόση, στο πέρασμα των ετών, κατά τα οποία διαρκεί η υποχρέωση καταβολής του άρθρου 9 παρ. 2 Ν. 3869/2010…».
